Nederland is een land met durf!

Start

Ik ben gestart in een turbulent jaar met de vieringen van 75 jaar VN; 25 jaar Verklaring van Beijing Platform voor Actie over vrouwenrechten en gendergelijkheid en 20 jaar Resolutie 1325 die gaat over Vrouwen, Vrede en Veiligheid. Ook vierden we dit jaar dat de Sustainable Development Goals (SDG’s) 15 jaar bestaan, die we willen realiseren in 2030. Het was ook het jaar van de COVID-19 pandemie, waarin ik nauwelijks fysiek heb kunnen kennismaken met de medewerkers van deze directie. Dus, zoals dat bij ons allemaal de gewoonte is geworden, hebben mijn activiteiten en gesprekken zich voornamelijk online afgespeeld.

Een dwarsdoorsnijdend thema

Vrouwenrechten en gendergelijkheid is een dwarsdoorsnijdend (centraal) thema binnen het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het Nederlandse internationale genderbeleid wordt vormgegeven door een combinatie van politieke en diplomatieke inzet, interne gender mainstreaming en genderspecifieke programma’s. Zowel binnenshuis als daarbuiten liggen voor mij kansen en uitdagingen om het belang van deze thema’s nog sterker in ons denken en in ons handelen te krijgen. Hoe kan ik eraan bijdragen dat vrouwenrechten en gendergelijkheid niet een zogenaamde ‘tick de box is’, maar een helder en vanzelfsprekend onderdeel vormt van ons werk, nationaal en internationaal. Zo vlak voor Kerst, kijk ik terug op twee mijlpalen, die in samenwerking met vele collega’s gerealiseerd zijn en die per 1 januari van start zullen gaan.

Partnerschappen

Vanaf 1 januari 2021 gaan 44 nieuwe strategische partnerschappen onder het beleidskader Versterking Maatschappelijk Middenveld van start. Een groot aantal partnerschappen richt zich op de verbetering van de positie van vrouwen en meisjes, zoals de programma’s gericht op de versterking van pleitbezorging door en voor vrouwenrechtenorganisaties (Power of Women); op Seksuele en Reproductieve Gezondheid en Rechten (SRGR-Partnerschappen) en op de implementatie van de Women, Peace & Security-agenda (WPS).

Het vierde Nationaal Actieplan 1325

Eveneens vanaf 1 januari 2021 treedt het vierde Nationaal Actieplan 1325 in werking. Dit actieplan is door de ministeries Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, Defensie, Justitie en Veiligheid en Buitenlandse Zaken, in nauwe samenwerking met het maatschappelijke middenveld, tot stand gekomen. De gehele agenda is doordrongen van de gelijkwaardige rol die vrouwen en meisjes moeten kunnen spelen in alle besluitvormingsprocessen aangaande vrede en veiligheid; het uitbannen van (seksueel) geweld tegen vrouwen, meisjes, mannen, jongens en LHBTI+ personen; en toegang tot gezondheid en recht.

VN resolutie 1325

Resolutie 1325 van de VN-Veiligheidsraad is twintig jaar geleden aangenomen. Inmiddels hebben 86 landen en een aantal multilaterale organisaties (o.a. de EU en de NAVO) actieplannen, beleid en programma’s ontwikkeld om de brede WPS-agenda te implementeren.

Er is een actieve kern met gelijkgezinde landen - waaronder Nederland - en maatschappelijke organisaties die zich hard maken om gender en WPS hoog op de politieke agenda te houden en toe te zien op implementatie ervan, want dat is niet vanzelfsprekend. Er worden stappen in de goede richting gezet en structurele ongelijkheid wordt steeds meer en explicieter ter discussie gesteld, zoals ook in bewegingen als #metoo; #BLM.

Op deze bewegingen en op eerder wereldwijde afspraken bijvoorbeeld op Gendergelijkheid bestaat ook conservatieve tegendruk. Ook binnen de EU zijn er lidstaten die de gezamenlijke inzet op vrouwenrechten, gendergelijkheid en SRGR willen inperken. Nederland staat met gelijkgestemde landen voor deze waarden en verworvenheden en zal er binnen de EU en internationaal op aandringen dat het onderwerp “gender” breed wordt benaderd en gaat over gendergelijkheid, SRGR, vrouwenrechten en gelijke rechten van LHBTI-personen. Want ‘gender’ gaat niet alleen om de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in enge zin, maar ook om het recht om te zijn wie je bent, over je eigen lichaam te beschikken en daar eigen keuzes in te maken. Het gaat over het tegengaan van sociale ongelijkheid en onderliggende nog te veel exclusieve machtsverhoudingen. Ook bij de Women Peace en Security agenda. Zoals António Guterres SGVN al jaren oproept om de WPS agenda daadwerkelijk uit te voeren zegt: “We leven nog steeds in een door mannen gedomineerde wereld met een door mannen gedomineerde cultuur, en dit moet gewoon veranderen”. Volg hem ook op Twitter. Want het gaat in de kern om meer diversiteit en inclusiviteit in besluitvormingsprocessen zodat beleid effectiever is en tot duurzamer resultaten leidt, ook als het gaat om vrede en veiligheidskwesties. Er bestaat een duidelijke relatie tussen gendergelijkheid en lagere oorlogsrisico's (genderongelijkheid is een van de belangrijkste oorzaken van conflict). En zonder gendergelijkheid en empowerment van vrouwen, zullen ook de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling niet worden bereikt en daarmee ook geen duurzame vrede. Onderzoek toont ook aan dat vredesakkoorden duurzamer zijn als vrouwen aan de onderhandelingen meedoen.

Nederland is een land met durf!

Om onze gezamenlijke inzet hierop kracht bij te zetten is het nodig die te onderbouwen met concrete resultaten, cijfers én verhalen. Dus die zullen we moeten blijven bijhouden en verzamelen. Nederland is een land met durf dat zich durft uit te spreken en wordt daar internationaal voor erkend. Ik wil daar graag de komende jaren met mijn team en in samenwerking met jullie mijn steentje aan bijdragen.