Tekst Evelien Waardenburg, Carolien Groeneveld
Foto Jaco Klamer

Duurzame energie is hot. Er zijn in Nederland en in het buitenland veel duurzame energieprojecten die bijdragen aan een transitie naar een schone energievoorziening. Hoewel er nog veel moet gebeuren om wereldwijd de gemiddelde temperatuurstijging tot 1,5 graad te beperken (zoals in het klimaatakkoord van Parijs is afgesproken) begint langzaamaan het besef te komen dat we 'iets' moeten doen aan ons huidige energiegebruik. We laten een aantal opvallende feiten, publicaties en initiatieven op het gebied van CO2-reductie de revue passeren.

Foto: ANP

… de grootste zonnewarmtecentrale ter wereld in Marokko staat?

Marokko heeft met de Sahara een enorm potentieel aan ruimte en zonlicht binnen zijn landsgrenzen. Koning Mohammed VI opende daar begin dit jaar het eerste onderdeel van de grootste zonnewarmtecentrale ter wereld. Het project heet Noor (licht). 

De centrales bestrijken in totaal drieduizend hectare en het bijzondere is dat die niet met de bekende zonnepanelen is volgebouwd, maar met spiegels. Gekromde spiegels van twaalf meter hoog. In de eerste centrale staan al 530.000 stuks.

De techniek die wordt gebruikt heet 'concentrated solar power' (CSP). Het voordeel van CSP is dat de energie op te slaan is. De centrale gebruikt daarvoor vloeibaar zout, dat de warmte drie uur lang kan opslaan. De volgende centrales van Noor moeten de warmte maar liefst acht uur kunnen vasthouden. Zo’n centrale is een enorme investering, maar vervolgens is er gratis energie in een centrale die zo’n dertig jaar meekan.

Bron: VPRO

Foto: HH/Berlinda van Dam

… Nederlanders het aandeel duurzame energie in het totale huidige energieverbruik overschatten?

Nederlanders denken dat maar ongeveer de helft van het verbruik uit fossiele bronnen bestaat, terwijl dat 90% is (bron: Motivaction, 2015). En ze denken dat ruim een derde duurzaam is, terwijl dat nu 5,8% is (bron: CBS, 2016). Het aandeel moet volgens de meesten nog wel verder stijgen. Nederlanders houden nog altijd de rijksoverheid en energiebedrijven het meest verantwoordelijk voor de verduurzaming van het energiegebruik. Pas in tweede instantie leggen ze de verantwoordelijkheid bij bedrijven in het algemeen, de bewoners van Nederland en specifiek bij zichzelf.

Bron: Motivaction, CBS

Foto: Nenophar

… er windmolens zonder wieken bestaan?

Er zijn op dit gebied al verschillende modellen in ontwikkeling. Zo ontwierp een Spaans bedrijf een kegelvormige paal met energieopwekkende delen, die door de voorbijrazende wind beginnen te wiebelen. Onderaan wordt de beweging via magneten omgezet in elektriciteit.

Ook de TU Delft werkt aan een methode om windenergie op zee op te wekken. Het model heeft een verticale as in plaats van een horizontale spil waar de standaard windturbines mee zijn uitgerust. De molen lijkt nog het meest op een eierklopper, en dat is dan ook zijn bijnaam, the egg clutcher. Het Franse windmolenbedrijf Nenuphar is van plan om dit jaar een prototype eierklopper van 2 megawatt in de Middellandse Zee te plaatsen.

Op de foto een ander type dat er een beetje op lijkt. Voordeel van deze turbines is dat ze niet afhankelijk zijn van de windrichting en windkracht en dus uitermate geschikt zijn voor toepassing op zee.

Bron: TU Delft, Inflow en Kijkmagazine 

Foto: HH/Michiel Wijnbergh

... koeien stroom poepen?

Op de website van boerderij den Eelder staat het met trots vermeld: onze koeien poepen stroom en warmte. Dankzij een gesloten kringloop met monovergister draait het bedrijf daadwerkelijk op groene energie van eigen mest.

Van der Schans, die een relatief grote melkveehouderij met 500 koeien heeft, begon met 7.000 ton mest per jaar. Den Eelder verwerkt met de eerste fase monovergistingsinstallatie 7 duizend ton dagverse mest per jaar. Dat resulteert in 250 duizend m³ biogas. 'De stroom zetten we in voor ons eigen bedrijf.' Recent breidde den Eelder de capaciteit uit met een extra vergister. Die heeft een inhoud van 15.000 m³ mest en duizend kubieke meter gas. Een biogaskachel (700 kW) zet gas om in warm water van 110 °C. Daarmee steeg de capaciteit naar 15.000 ton dagverse mest per jaar.

1,5 miljoen kWh warmte per jaar
De installatie levert nu 1,5 miljoen kWh warmte per jaar voor de eigen boerderijzuivelproductie van den Eelder. 'We hebben nu voldoende productie voor de energiebehoefte van ons bedrijf, behalve op piekmomenten. Die vangen we verder op met de opbrengst van de zonnepanelen op het dak van de stallen.'

Den Eelder investeerde in totaal ongeveer €800.000 in de installatie. Van der Schans: 'Ik bespaar er €80.000 stroom- en gaskosten per jaar mee en krijg voor de opbrengst ondersteuning vanuit de regeling Stimulering Duurzame Energie (SDE+).'

Bron: RVO

Foto: HH/Michiel Wijnbergh

... de eerste laadpaal ter wereld die kan laden en ontladen in de Utrechtse wijk Lombok staat?

Het oplossen van pieken en dalen in de elektriciteitsvoorziening wordt steeds belangrijker. In de Utrechtse wijk Lombok hebben ze daar iets op gevonden. Batterijen van elektrische auto’s in de wijk slaan de stroom van zonnepanelen op daken van woningen op. Die opgeslagen stroom kan de huizen in de wijk verwarmen als de zon niet schijnt. De capaciteit van batterijen van elektrische auto’s is tegenwoordig zo groot dat je daarmee een huis twee weken van energie kunt voorzien.

Het project in Utrecht is gestart met 20 laadpalen en dat zal snel doorgroeien naar een systeem van 200 auto’s. Er ontstaat een stedelijk energiesysteem dat de wijk overstijgt en elkaar gaat helpen. De bedoeling is dat het uitgroeit tot een regionaal energiesysteem met duizend laadpunten en elektrische auto’s, en tienduizend gekoppelde zonnepanelen.

De rijksoverheid stelt €7,2 miljoen beschikbaar om een rendabele laadinfrastructuur op te zetten. €1,5 miljoen komt van EZ en is specifiek voor innovatieprogramma’s om die infrastructuur in 3 jaar tijd te realiseren. De overige €5,7 miljoen is een rijksbijdrage vanuit EZ en het ministerie van Infrastructuur en Milieu.

Bekijk de video

... u uw mening kunt geven over dit magazine?

Hiervoor nodigen we u uit om een aantal vragen te beantwoorden over de inhoud van het e-zine.