Tekst Martijn Delaere
Foto Marco Slot

Deponeren - het in bewaring geven/nemen van eigendommen - is niet alleen kostbaar maar vaak ook onnodig. Beslagbeslissingen moeten daarom doordachter en efficiënter. Daarover gaat de nieuwe e-learning module ‘Beslag’ voor officieren van justitie en secretarissen. “Als je het terug kan geven, is deponeren dan écht nodig?”, vraagt Stijna den Haan van het OM zich af.

Wie wat bewaart die heeft wat, luidt een oer-Hollands spreekwoord. “Maar je kunt ook te veel bewaren, en dat gebeurde bij het OM”, zegt Stijna den Haan, landelijk aanjager nieuwe werkwijze beslag van het Functioneel Parket. Om officieren van justitie en secretarissen te informeren over de nieuwe (kritische) werkwijze van beslag en ze te verleiden om tot twee te tellen voordat ze goederen deponeren, hebben SSR en Den Haan, samen met twee officieren, de e-learning module ‘Beslag’ ontwikkeld.

“Als je geen gedoe wilt, dan is de gemakkelijke weg: deponeren”, zo verklaart Stijna den Haan het ‘deponeergedrag’ van officieren van justitie. Maar dat leidt wel tot volle opslaghallen. En het is niet goedkoop. Opslag bij Domeinen (Domeinen Roerende Zaken; de opslaglocaties van inbeslaggenomen goederen) kost jaarlijks elf miljoen euro. Den Haan: “Ga maar na: het stallen van een auto kost per jaar alleen al 6.000 euro. Als een auto dat niet eens waard is, dan kun je hem beter snel verkopen. Als je tussentijds verkoopt, dan gaat het beslag over op de waarde. Natuurlijk, je deponeert voor de waarheidsvinding of omdat iets veel geld waard is, maar doe dat bij de goederen die het verdienen."

Stijna den Haan
Stijna den Haan

Koikarpers voor waarheidsvinding?

Maar (eenvoudige) mobiele telefoons, dozen vol; waarom liggen ze nog bij Domeinen in Bleiswijk als ze uitgelezen zijn? Een dopper of een pen? Ligt het er voor de waarheidsvinding? Waarom zou je koikarpers in beslag nemen? Den Haan: “Als je zo’n enorme hal binnenkomt, denk je: waarom bewaren we deze meuk?” Nou, omdat je als officier van justitie bijvoorbeeld het zekere voor het onzekere neemt? Je wacht af wat de rechtbank beslist over die Porsche, dat horloge of die schommelstoel. Dat kan ook gemakkelijk, want beslag zit niet, zoals voorlopige hechtenis, vast aan vaste termijnen. “En ondertussen gebeurt er niets, behalve dat de opslaghallen uitpuilen, mensen hun eigendom kwijt zijn en het vaak helemaal niet nodig is. Leg uit waarom je iets wilt deponeren. Onze leuze is daarom: deponeren is motiveren”, zegt Den Haan.

Leg uit waarom je iets wilt deponeren.

Succesvolle nieuwe aanpak beslag 

Het OM startte in 2020 een project om het beslagproces te verbeteren. “En met veel succes”, aldus de landelijk aanjager. “We volgen een meer verplichtend proces. Beslissingen over beslag worden veel eerder genomen en er worden vaker andere beslissingen dan deponeren genomen.” De voorraad in beslag genomen spullen is door die nieuwe aanpak van 50.000 in 2020 naar 29.000 voorwerpen gedaald. “Maar in mijn contacten met alle parketten loop ik er nog steeds tegenaan dat vooral bij officieren en secretarissen behoefte aan juridische en praktische beslagkennis bestaat”, ervaart Stijna den Haan.

Annemiek van der Poel
Annemiek van der Poel

Hoe, wat, waar?

Hoe werkt beslag in de nieuwe werkwijze van het OM? Wat moet je weten en waar moet je op letten? Die vragen worden beantwoord in de nieuwe SSR e-learning module ‘Beslag’, die dit najaar wordt aangeboden. “Het heeft heel wat voeten in de aarde om mensen naar een cursus te laten gaan als ze tot over hun oren in het werk zitten. Met een digitale opzet kunnen we een grotere groep bereiken. En je kunt deze cursus als naslagwerk blijven gebruiken. Hoe zat dat ook alweer?”, verklaart SSR-cursusmanager Annemiek van der Poel de keuze voor een e-learning module. Adviseur digitaal leren van iSSR Camiel Borghuis vult aan: “Je wilt niet alleen kennis overbrengen; je wilt ook dat mensen andere beslissingen nemen. Een e-learning kun je er altijd bijpakken als je zo’n beslissing moet nemen. Je wilt e-learning integreren in het werk." 

Camiel Borghuis
Camiel Borghuis

Mitsen en maren in een schema

Belangrijk onderdeel van de SSR e-learning module ‘Beslag’ is een schema dat weergeeft hoe beslag in zijn werk gaat. “Dat heeft heel wat hoofdbrekens gekost”, weet Annemiek van der Poel. Borghuis vervolgt: “Het is lastig om de stappen die je moet doorlopen, met alle mitsen en maren, in een handzaam schema weer te geven. Je wilt per stap voorbeelden geven om koudwatervrees weg te nemen. Wat doe je bijvoorbeeld met levende have? Het voordeel van zo’n schema is dat het goed kan werken, maar dan moet het wél overzichtelijk zijn.” Die overzichtelijkheid is essentieel, want de e-learning module is meer dan een basiscursus over beslag. “We willen officieren en secretarissen vooral handvatten geven hoe ze in een bepaald geval kunnen handelen. Je wilt in een curus van twee à drie uur juridische kennis koppelen aan praktische weetjes”, concludeert Stijna den Haan. “De e-learning moet nuttig zijn, maar ook leuk.”

E-learning module Beslag

De e-learning module over Beslag is naar verwachting rond het najaar 2022 gereed. Wil je op de hoogte blijven? Stuur een e-mail naar Yolanda Velo: y.velo@ssr.nl. Je ontvangt dan bericht als de module beschikbaar komt.