Tekst Janny Terlouw
Foto Bart van Vliet
Met duurzaam bermbeheer wil Rijkswaterstaat (RWS) bermen creëren die een natuurlijke afspiegeling zijn van de flora en fauna in de omgeving. ‘De berm moet weggebruikers een veilig overzicht op de weg geven en passen in het landschap’, legt Peter-Jan Keizer, adviseur natuur en groenvoorziening bij RWS, uit. ‘Maar de berm vervult ook een rol in natuurontwikkeling. We willen alles wat er leeft, een goed leefgebied geven.’
Zo voert RWS het grasmaaisel af, in het belang van verkeer én natuur. ‘Door het maaisel weg te halen, wordt de bodem minder vruchtbaar en voorkomen we dat snel groeiende planten als bramen, brandnetels en bepaalde grassoorten gaan woekeren en andere soorten verdringen’, legt Keizer uit. Ook bereikt het zonlicht gemakkelijker de bodem waardoor allerlei zaden kunnen kiemen. ‘Hiermee stimuleren we dat er zoveel mogelijk plantensoorten opkomen die horen bij de omgeving van de weg. Tegelijkertijd voorkomen we zo dat maaisel op de weg komt en ontstaat er een stevige bodem.’
Goed voor bijen en andere insecten
Met dergelijk duurzaam bermbeheer stimuleert RWS de oorspronkelijke, bloemrijke vegetatie en de daarbij horende insectenwereld. Met het inzaaien van bijenmengsels in bermen is RWS voorzichtig, zolang nog niet duidelijk is wat het effect daarvan is op de oorspronkelijke insectenfauna. En of de insecten die op de ingezaaide bloemenweelde afkomen kunnen overleven in het verkeer.
Keizer: ‘Hierover zijn we in gesprek met experts. Uit recent onderzoek van de Wageningen University & Research blijkt dat een rijkere vegetatie ook bijen en andere insecten aantrekt. In Duitsland wordt momenteel onderzocht wat het effect is van bijenmengsels in de berm, onder andere op de soortendiversiteit en overlevingskansen van insecten. Regelmatig krijgen we verzoeken om bijenmengsels in te zaaien. Die verzoeken honoreren we op dit moment dan ook alleen op specifieke locaties zoals parkeerplaatsen. Ook bij ons kantoor in Utrecht hebben we een bijenbloemenveld aangelegd.’
LNV en RWS gaan samen voor duurzaamheid
Onderdeel van het bermbeleid is het duurzaam afvoeren van grasmaaisel. Op dit moment wordt gras omgevormd tot compost. Om dat meer kostendekkend en economisch aantrekkelijk te doen, wordt onderzocht of er duurzame alternatieven zijn, zoals de productie van karton. Volgens Keizer sluit het duurzame bermbeheer aan op het beleid van LNV, waarin het stimuleren van de oorspronkelijke vegetatie centraal staat. ‘Wij willen graag verduurzamen, maar moeten als uitvoeringsorganisatie rekening houden met kosten, verkeersveiligheid en haalbaarheid.’ Dat neemt niet weg dat Keizer met het beheer van bermen en ecoducten in de toekomst wil inspelen op de gevolgen van klimaatverandering. ‘Planten- en dierensoorten zullen opschuiven naar noordelijkere gebieden. Via bermen en ecoducten kunnen we bijdragen aan de verspreiding van soorten over ons landschap.’
