Gezond en veilig werk

Problematiek en doelen

In deze sector richt de Inspectie zich op werkzaamheden met grote risico’s: aanrijden, bedelven, verdrinken, explosie- en elektrocutiegevaar, fysieke overbelasting, blootstelling aan gevaarlijke stoffen en te lang werken.

In 2016 legde de Inspectie de volgende accenten:

  • Verminderen van aanrijdgevaar met als streven geen doden bij werken aan de weg of het spoor;
  • Verminderen van het werken aan onder hoogspanning staande installaties door een stringenter ontheffingenbeleid;
  • Verminderen van de blootstelling aan gevaarlijke stoffen door betere kennis van de risico’s en maatregelen.

Opdrachtgevers en verkeersregelaars

Via de webcam van de VerkeersInformatieDienst VID en hun tweets werd de Inspectie SZW geattendeerd op de wijze waarop verkeersregelaars en politieagenten het vrachtverkeer op de A27 bij de Merwedebrug van de snelweg afplukten. Ze stonden midden op de snelweg en moesten met gevaar voor eigen leven de aanstormende vrachtwagens wegleiden. Deze situatie was al een paar dagen aan de gang, zonder dat maatregelen waren getroffen.

De inspecteurs die ’s nachts ter plekke gingen kijken, hebben de werkzaamheden stilgelegd en geëist dat er afdoende maatregelen getroffen zouden worden voordat de brug de volgende dag om 5 uur weer openging.

De ingreep resulteerde erin dat in de wijde omtrek van de Merwedebrug attenderingsborden, omleidingen en afzettingen werden neergezet. Ook kregen de verkeersregelaars die daarna nog wel ingezet werden een afgeschermde werkplek van waaruit zij veilig het verkeer konden screenen en vrachtwagens konden omleiden.

De doorstroom van verkeer mag nooit de voorkeur krijgen boven de veiligheid van werknemers.

Aanpak en resultaten

In 2016 is geïnspecteerd bij de grootste opdrachtgever in de Grond-, Weg- en Waterbouw: Rijkswaterstaat (RWS). Bij enkele wegenbouwwerken is het werk stilgelegd om het acute gevaar voor werknemers weg te nemen. Er is handhavend opgetreden zodat RWS zijn rol als opdrachtgever gaat verbeteren. Het gaat daarbij om verbetering tijdens de ontwerpfase van civieltechnische bouwwerken. Daarmee borgt de opdrachtgever dat veilig en gezond werken in de uitvoeringsfase mogelijk is.

In 2016 sprak de Inspectie via nalevingcommunicatie en overleg verkeersregelbedrijven en opdrachtgevers aan. Bij wegwerkzaamheden werden verkeersregelaars ingezet waar dit niet wenselijk was. Alleen als verkeer door een omleiding, afzetting of verkeersregelinstallaties echt niet zonder verkeersregelaars kan worden uitgevoerd, dan pas is de inzet van verkeersregelaars een oplossing. Worden ze ingezet, dan moet de werkplek veilig zijn ingericht met behulp van signalering, verlichting en afzettingen.

In de Railinfra-branche is - onder druk van de door de Inspectie SZW gestelde eisen aan ontheffingen - het werken aan installaties onder hoogspanning verder afgebouwd. In 2016 werd het aantal typen specifieke werkzaamheden waarvoor nog ontheffing mogelijk was afgebouwd van 11 naar 5. Het werken onder hoogspanning is afgenomen van jaarlijks (geschat) 350 keer in 2014 en 2015, naar 145 in 2016. De branche ontwikkelt innovaties via digitale meetmethoden van de rijdraaddikte. Daardoor zijn handmatige metingen overbodig geworden. Deze innovaties verbeteren de veiligheid van de werknemers en geven betere garanties op beschikbaarheid van het spoor. Helaas constateert de Inspectie dat ook in 2016 zich weer ernstige ongevallen voordeden bij werken aan het spoor. In één geval met dodelijke afloop.

In 2016 heeft de Inspectie SZW de branche ondersteund bij het uitwerken van richtlijnen voor bedrijven die graven in de grond. Deze kunnen bij hun werk in aanraking komen met verontreinigingen en explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Deze richtlijnen zijn van belang voor de arbo-catalogi van diverse branches.