De risico’s op het terrein van oneerlijk werk die in dit programma worden aangepakt, zijn arbeidsuitbuiting en ernstige benadeling, onderbetaling en illegale tewerkstelling. Op het terrein van ongezond en onveilig werk gaat het om fysieke overbelasting (met name excessief kracht zetten bij tillen, trekken en duwen) en veiligheid bij laden en lossen. Tevens wordt de aanpak van blootstelling aan sectorspecifieke gevaarlijke stoffen (irriterende stoffen en dieselmotorenemissie) aangepakt.

Het programma wil bijdragen aan een cultuurverandering binnen de sector, gericht op het versterken van een cultuur van gezond en veilig werken. Het programma wordt in coördinatie met de ILT vormgegeven. Daarnaast is er aandacht voor PSA en Arbozorg en zal het programma relevante meldingen en klachten op het terrein van gezond, veilig en eerlijk werk oppakken. Ook zal de strafrechtelijke aanpak in samenwerking met Opsporing worden opgepakt.

Uit Jaarplan 2019

In de sectoren die vallen onder het programma Transport en logistiek zijn ruim 32.075 bedrijven, 16.000 werkgevers, actief met in totaal bijna 456.000 werknemers. De markt van het internationaal wegtransport is sinds de uitbreiding van de Europese Unie sterk veranderd. Een aantal internationale juridische constructies is erop gericht om loonkosten te verlagen, bedrijfsrisico’s af te wentelen op de werkenden, de werktijden te maximeren of om illegale tewerkstelling te verdoezelen. Daarbij proberen werkgevers vervoersregelgeving, belastingen en premiekosten te ontduiken.

Het is belangrijk deze problematiek structureel aan te pakken en aan te tonen dat deze tot ernstige benadeling en arbeidsuitbuiting leidt of tot onderbetaling en extreme werktijden. Op termijn kan hiermee gezondheidsschade en oneerlijke concurrentie worden voorkomen. En kunnen we meer grip krijgen op de complexiteit van nationale en internationale regelgeving. De verhouding tussen vervoersregelgeving en arbeidsrecht is daarbij voor alle toezichthouders een uitdaging.

In de pakket- en koerierssector is het karakter van de dienstverlening sterk veranderd. De balans in de werkgevers-werknemersverhouding is verschoven in het nadeel van werkenden. De verstoring van die balans komt ook door de laagdrempelige toegankelijkheid. Ondernemers kennen de regels onvoldoende of laten zich aan deze regels weinig gelegen liggen. Een flink deel van deze ondernemers en werkenden zijn bewuste grensopzoekers.

Dit leidt bij de Inspectie tot een groeiend aantal klachten van werknemers over onderbetaling. Bijvoorbeeld door stukloonachtige afspraken, extreme werktijden en druk op gehaast rijgedrag. Door die klachten op te pakken, draagt de Inspectie bij aan herstel van het evenwicht in de verhouding tussen werkgevers en werknemers in de sector. Hierdoor wordt het risico op ‘oneerlijk werk’ verkleind. Ook illegaal verblijf en illegale tewerkstelling en misbruik van sociale zekerheid komt bij deze categorie grensopzoekers voor.

Beoogd Maatschappelijk effect

Stimuleren van betere naleving van wet- en regelgeving.
Bijdragen aan herstel van evenwicht in de verhouding tussen werkgevers en werknemers waardoor het risico van oneerlijk werk wordt verkleind.

Beoogd resultaat in 2019

  • Handhavingspercentage van gemeenschappelijke inspecties met ILT en in TIEC-verband gaat omhoog.
  • Aanreiken van knelpunten en concrete verbeteringen om te komen tot betere handhaafbaarheid regelgeving.
  • Overgedragen van zaken aan de directie Opsporing, om te bezien of een strafzaak in verband met arbeidsuitbuiting aan de orde kan zijn.
  • Aanspreken van grote opdrachtgevers en werkgevers op hun verantwoordelijkheid in relatie tot eerlijk werk.
  • Melden van vermoedens over uitkerings- of fiscale fraude aan gemeenten, UWV of Belastingdienst.

Aanpak in 2019

Het programma richt zich op een mix van interventies. Deze bestaan uit druk uitoefenen op grote opdrachtgevers, ketens en werkgevers, het signaleren van zaken rondom handhaafbaarheid en regelgeving aan beleid, bevorderen van privaat toezicht en zelfregulering en inspecties.

Samenwerking in 2019

Een hele belangrijke samenwerkingspartner is de Inspectie voor de Leefomgeving (ILT). De ILT is in deze sector de toezichthouder voor de Arbeidstijdenwet in het transport (ATB-vervoer) en ook voor aspecten van de Arbowet. Daarnaast werkt de Inspectie in het transport informatie en expertice centrum (TIEC) verband, intensief op diverse niveaus samen met andere inspectiediensten zoals Politie, NVWA en Douane. Dat beslaat het gehele toezichtproces van risico- tot en met effectanalyse. Ook vindt er samenwerking plaats met diverse brancheorganisaties.