‘Prachtig vond ik het. De beelden zijn heel goed bewerkt en de videotour zelf is gebruiksvriendelijk. En nog beter: ik krijg de informatie in mijn eigen taal te ‘lezen’, de Nederlandse Gebarentaal. Dat is een hele mooie uitkomst.’
‘De tour gaat langs 20 hoogtepunten in het museum en bevat naast filmpjes met uitleg in Nederlandse Gebarentaal ook animaties’
Kika Meereboer is zichtbaar enthousiast. Ze heeft het over de videotour in Nederlandse Gebarentaal die het Rijksmuseum sinds mei van dit jaar aanbiedt aan zijn dove en slechthorende bezoekers. Omdat Kika doof is, kan ze geen audiotour gebruiken in het museum. ‘En dat is best jammer als je meer verdieping wilt of meer wilt weten over een kunstwerk.’
De videotour van het Rijksmuseum brengt daar verandering in. De informatie die horende bezoekers via de audiotour horen, krijgen doven en slechthorenden nu te zien in een videotour, waarbij een native signer de vertaling doet. De tour gaat langs 20 hoogtepunten in het museum en bevat naast filmpjes met uitleg in Nederlandse Gebarentaal ook animaties.
Week van de Toegankelijkheid
Op maandag 7 oktober vond de kick-off van de Week van de Toegankelijkheid plaats in het Rijksmuseum. Minister Hugo de Jonge van het ministerie van VWS mocht de week hier openen:
Hugo de Jonge, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, en Rick Brink, minister van Gehandicaptenzaken, openden samen op maandag 7 oktober 2019 de Week van de Toegankelijkheid in het het Rijksmuseum in Amsterdam.
Hugeo de Jonge zegt: De Week van de Toegankelijkheid is geopend!
Ze gebruiken allebei ook gebarentaal.
*Applaus en gejoel*
'Het wegnemen van drempels voor mensen met een beperking is een verantwoordelijkheid van ons allemaal. Daarom vind ik het fantastisch om te zien dat steeds meer maatschappelijke organisaties zich hiervoor inzetten. Het Rijksmuseum is daar een goed voorbeeld van.' (minister Hugo de Jonge)
Dove museumgids
‘We speelden al langer met het idee om een videotour in Nederlandse Gebarentaal te ontwikkelen’, vertelt Cathelijne Denekamp, manager Toegankelijkheid bij het Rijksmuseum.
‘Zo’n 10 jaar geleden zijn we begonnen met het geven van rondleidingen in Nederlandse Gebarentaal. Aanleiding was toen de tentoonstelling van de dove kunstenaar Hendrick Avercamp. En sinds 2016 zijn we aangesloten bij het initiatief Musea in Gebaren dat dove mensen opleidt tot museumgids. Deze museumgidsen verzorgen bij ons de rondleidingen in Nederlandse Gebarentaal.’
Roos Wattel, zelf doof, is een van de initiatiefnemers van Musea in Gebaren. Wattel: ‘Een rondleiding in Nederlandse Gebarentaal door een dove museumgids live in het museum is erg waardevol. Zo kunnen dove bezoekers een rondleiding volgen in hun eigen taal van een native signer, waardoor ze ook de interactie kunnen aangaan en vragen kunnen stellen. Dat maakt een museum voor doven en slechthorenden veel toegankelijker.
‘Deze tour is een enorme toevoeging aan de zelfstandigheid en keuzevrijheid van doven en slechthorenden’
Inclusiviteit
Maar het nadeel van een live rondleiding in het museum is dat je gebonden bent aan vaste data en tijden’, vervolgt Wattel haar verhaal. ‘Dat is met een videotour niet het geval. Deze tour is dan ook een enorme toevoeging aan de zelfstandigheid en keuzevrijheid van doven en slechthorenden.’
Denekamp: ‘De toevoeging van de videotour in Nederlandse Gebarentaal betekent voor ons echt inclusiviteit. Nu kun je ook als je doof of slechthorend bent spontaan besluiten het museum te bezoeken. En dat is wat we willen als museum: toegankelijk zijn voor iedereen, op een gelijkwaardige en zelfstandige manier.’
Toegankelijk Rijksmuseum
Programma’s voor alle vormen van het speciaal onderwijs, zoals voor dove kinderen die in gebarentaal rondgeleid worden, rondleidingen voor blinden en slechtzienden waarbij zij kunstwerken kunnen aanraken, prikkelarme avonden. Het zijn slechts een paar van de talloze voorbeelden die laten zien dat het Rijksmuseum zich inspant om een museum voor iedereen te zijn. Denekamp: ‘Het Rijksmuseum is hét museum van Nederland. Daar moet iedereen naartoe kunnen. Daarbij gaat het bij ons niet alleen over de fysieke toegankelijkheid, maar ook over de sociale, representatieve en inhoudelijke toegankelijkheid. Dus hoe word je ontvangen? Herken je jezelf in het personeel? En is de inhoud, zoals audiotours, rondleidingen en lezingen en de kunst zelf echt toegankelijk voor iedereen? We doen er alles aan om het mogelijk te maken dat mensen naar het museum komen. Want iedereen is welkom.’
Wattel kan zich daar helemaal in vinden: ‘Individueel een museum bezoeken, als je daar zin in hebt. Dat is misschien heel vanzelfsprekend voor horende mensen, maar voor dove mensen is het nu voor het eerst mogelijk. En vooralsnog alleen in het Rijksmuseum in Nederland.’
Cultuurbeleid ministerie van OCW
Theater, kunst en musea aantrekkelijk houden voor de hele bevolking. Dat is het doel van een eigentijds cultuurbeleid waar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) aan werkt. Want cultuur is van en voor iedereen. Ongeacht de plek waar je woont, uit welk gezin je komt of welke culturele achtergrond je hebt, ongeacht leeftijd, geslacht, beperking of opleiding. Daarom initieert minister Van Engelshoven een programma met als doel de cultuurdeelname van zoveel mogelijk verschillende groepen, waaronder mensen met een beperking, te bevorderen.
‘Er is goed over de videotour nagedacht, ook zodat hij inhoudelijk klopt’
Driedimensionele taal
Denekamp is dan ook ontzettend trots op het eindresultaat: ‘Er is goed over de videotour nagedacht, ook zodat hij inhoudelijk klopt. Daarbij hebben we de tour in nauwe samenwerking met de doelgroep ontwikkeld en getest. Zo hebben Roos en haar zus Martine Wattel, die net als Roos ook doof is, de videotour ontwikkeld. Dat deden ze samen met filmeditor Max Vonk die ook doof is.’
Roos Wattel: ‘Het ontwikkelen van een videotour in gebarentaal is een grote klus: je moet niet alleen een andere grammatica maken, maar ook rekening houden met de mimiek, vertelsnelheid, gebarenlocaties, gebarenruimte en de vertelvolgorde. Je vertaalt vanuit een geschreven taal naar een driedimensionele taal. Hierdoor wordt het verhaal heel visueel verteld, het moet precies kloppen met alle details in het verhaal. We zijn blij dat het Rijksmuseum hierin met ons als dove ondernemers heeft samengewerkt, hierdoor is dit ook echt een inclusief project geworden.’
Rijksmuseum app
Gebruikmaken van de videotour in Nederlandse Gebarentaal? Download de Rijksmuseum app voor iOS in de App Store of voor Android in de Play Store.
