Dit artikel hoort bij: Specials 01

Publicaties 2018

Introductie

De SCP-publicaties 2018 staan hieronder gerangschikt op de volgende thema’s:

  • Arbeid, kinderopvang en inkomen
  • Zorg, ondersteuning en gezondheid
  • Tijdsbesteding, media, sport en cultuur
  • Minderheden
  • LHBT
  • Waarden en publieke opinie
  • SCP-brede publicaties

In de bijlagen vindt u de lijst met externe publicaties van SCP-medewerkers en een overzicht van hun nevenfuncties.

Arbeid, kinderopvang en inkomen

Als werk weinig opbrengt
Werkende armen in vijf Europese landen en twintig Nederlandse gemeenten
Cok Vrooman, Edith Josten, Stella Hoff, Lisa Putman en Jean Marie Wildeboer Schut
Deze studie verkent de achtergronden van het hardnekkige probleem van de working poor. Er zijn drie paden waarlangs zelfstandigen en mensen in loondienst arm kunnen worden: te weinig gewerkte uren, te lage verdiensten per uur en hoge lasten. Die paden worden theoretisch gestuurd door de maatschappelijke omstandigheden en door de formele en informele spelregels die in de samenleving gelden (wetten en regelingen, onderlinge gedragsverwachtingen). Vanuit dit perspectief brengt het empirische deel van de studie ‘werkende armoede’ op drie niveaus in kaart: nationaal, gemeentelijk en landenvergelijkend. De uitvoering van dit project werd mogelijk door een financiële bijdrage van Instituut Gak.
Naar de publicatie

Armoede in kaart 2018
Stella Hoff, Benedikt Goderis, Bart van Hulst en Jean Marie Wildeboer Schut
Armoede in Kaart 2018 geeft antwoord op de onderzoeksvragen: Wat is armoede? Hoeveel armen zijn er in Nederland? Welke groepen lopen het meeste risico op armoede? En hoeveel komt een arm huishouden tekort?
Naar de publicatie

De SCP-methode voor het meten van armoede
Herijking en revisie
Benedikt Goderis, Bart van Hulst, Jean Marie Wildeboer Schut en Michiel Ras
Het SCP gebruikt zijn huidige methode om armoede te meten sinds 2007. Om de kwaliteit van de cijfers te borgen, wordt de armoedegrens periodiek herijkt en de methode voor het meten van armoede waar nodig gereviseerd. In dit rapport wordt de tweede herijking en revisie beschreven.
Naar de publicatie

Emancipatiemonitor 2018
Wil Portegijs en Marion van den Brakel
De Emancipatiemonitor 2018 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) bevat de resultaten van tweejaarlijks onderzoek naar de emancipatie van vrouwen in Nederland.
Naar de publicatie

Kijk op kinderopvang
Hoe ouders denken over de betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit van kinderopvang
Anne Roeters en Freek Bucx
Het onderzoek 'Kijk op kinderopvang' brengt in kaart hoe ouders over de betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit van kinderopvang? En hoe hangen hun denkbeelden en ervaringen samen met de manier waarop zij arbeid en zorg combineren?
Dit onderzoek is verricht op verzoek van de directie Kinderopvang van het ministerie van SZW. 
Naar de publicatie

Ons geld
Vrouwen en mannen over het belang van inkomen en economische zelfstandigheid voor vrouwen
Wil Portegijs
Het verhogen van de economische zelfstandigheid van vrouwen is al decennia lang een belangrijk doel in het emancipatiebeleid. In dit onderzoek is nagegaan waarom vrouwen niet meer gaan werken om meer te verdienen.
Naar de publicatie

Tijdelijk werk geven
Invloed van laagconjunctuur en langdurende ziektegevallen
Edith Josten en Jan Dirk Vlasblom
Het aantal werknemers met een tijdelijk contract steeg de afgelopen 15 jaar flink. Daarvoor zijn verschillende verklaringen geopperd. Deze verkennende studie behandelt twee daarvan: de ongunstige economie in de jaren hiervoor en de gegroeide werkgeverslasten bij langdurende ziekte. In hoeverre hangen eigen ervaringen van werkgevers samen met het gebruik van tijdelijke contracten?
Naar de publicatie

Van sociale werkvoorziening naar Participatiewet
Hoe is het de mensen op de Wsw-wachtlijst vergaan?
Klarita Sadiraj, Stella Hoff en Maroesjka Versantvoort
Het Sociaal en Cultureel Planbureau voert een langlopende evaluatie uit naar de werking van de Participatiewet. Daarin staat de vraag centraal hoe het de verschillende doelgroepen vergaat sinds de invoering van de Participatiewet. Deze rapportage concentreert zich op de doelgroep Wsw (Wet sociale werkvoorziening).
Naar de publicatie

Verdringing op de arbeidsmarkt
Beschrijving en beleving
Wiljan van den Berge, Jan Dirk Vlasblom, Jos Ebregt, Lisa Putman, Jochem Zweerink en Marloes de Graaf-Zijl
In deze publicatie besteden het Centraal Planbureau (CPB) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) aandacht aan de verdringing die mogelijk optreedt door migratie, veranderingen in de leeftijds- en opleidingssamenstelling van de beroepsbevolking en activerend arbeidsmarktbeleid.
Naar de publicatie

Werken aan de start
Jonge vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt
Ans Merens en Freek Bucx (red.)
Verloopt de start op de arbeidsmarkt en de eerste jaren daarna anders voor jonge vrouwen dan voor jonge mannen en hoe kunnen eventuele verschillen verklaard worden? Is er verschil met leeftijdgenoten in andere Europese landen? Daarover gaat dit onderzoek dat is gedaan op verzoek van het ministerie van OCW (medegefinancierd door de Europese Commissie).
Naar de publicatie
 

Zorg, ondersteuning en gezondheid

An international comparison of care for people with intellectual disabilities
An exploration

Isolde Woittiez, Evelien Eggink, Lisa Putman en Michiel Ras
Mensen met een verstandelijke beperking zijn vaak niet in staat zelfstandig een huishouden te voeren, hun financiën te beheren, te participeren op de arbeidsmarkt of deel te nemen aan vrijetijdsactiviteiten. Deze studie richt zich op een internationale vergelijking naar zorg en ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking (VG-zorg).
Naar de publicatie

De Wmo 2015 in praktijk
De lokale uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning
Lia van der Ham, Maaike den Draak, Wouter Mensink, Peggy Schyns en Esther van den Berg. M.m.v. Pepijn van Houwelingen en Isabella van de Velde
Hierin wordt geschetst hoe gemeenten hun lokale Wmo-beleid vormgeven samen met partijen in het veld en welke veranderingen in de praktijk te merken zijn sinds de invoering van de Wmo 2015. Zowel perspectieven van gemeenten komen aan bod, als die van andere partijen, zoals zorgverzekeraars, belangenbehartigers en gebruikers van Wmo-ondersteuning. Dit is een deelrapport uit de Evaluatie Hervorming Langdurige Zorg (HLZ).
Naar de publicatie

Een lokaal sociaal contract
Voorwaarden voor een inclusieve samenleving
Kim Putters
Van gemeenten en sociale netwerken wordt veel verwacht als het gaat om zorgzaamheid naar hulpbehoevende mensen. Toch ligt er ook een duidelijke opdracht voor de landelijke overheid en kennisorganisaties. Wat is de sociale basis waar burgers op kunnen rekenen? Wanneer leidt informele hulp tot goede uitkomsten voor mensen en wanneer niet? Dit essay formuleert een agenda. Het is mede gebaseerd op de oratie door Kim Putters op 15 september 2017, uitgesproken in Rotterdam.
Naar de publicatie

Een (on)gezonde leefstijl
Opleiding als scheidslijn
Stéfanie André (RU), Gerbert Kraaykamp (RU), Roza Meuleman (RU)
In dit onderzoek worden verschillen in individuele leefstijluitingen, de stapeling van meerdere (on)gezonde uitingen, de rol van de sociale context (zoals de buurt waarin men woont, het opleidingsniveau van de ouders, of het opleidingsniveau van de partner) en de nationale context (door een vergelijking met de opleidingsverschillen andere Europese landen) onder de loep genomen. De publicatie is gebaseerd op informatie uit de zevende ronde van de European Social Survey (ESS) verzameld in 2014/2015.
Naar de publicatie

Kwetsbaar en eenzaam?
Risico’s en bescherming in de ouder wordende bevolking
Cretien van Campen, Frieke Vonk en Theo van Tilburg (VU Amsterdam)
Deze studie biedt inzichten in de ontwikkeling van eenzaamheid in de samenleving en bij individuele burgers. In het bijzonder bij drie kwetsbare groepen, namelijk: ouderen, verpleeghuisbewoners en mensen die zich melden bij de Wmo voor ondersteuning. Tevens verkent deze studie de achterliggende factoren die samen leiden tot sterke gevoelens van eenzaamheid.
Naar de publicatie

Maatschappelijke ondersteuning: keuzes van cliënten en beleid van gemeenten
Anna Maria Marangos
Welke keuzes in ondersteuning maken mensen met een lichamelijke beperking en in hoeverre zijn verschillen in individuele achtergrondkenmerken en verschillen in gemeentelijk beleid hierop van invloed? Hierbij is ruim aandacht voor het speelveld van de Wmo op macro-, meso- en microniveau.
Naar de publicatie

Net als thuis
Wooninitiatieven opgezet door ouders voor hun kinderen met een beperking
Inger Plaisier en Mirjam de Klerk
In dit kwalitatieve onderzoek verkennen we wie de ouders achter deze initiatieven zijn, waarom ze dit hebben gedaan en wie er in de woonvormen wonen. Beheeraspecten, succesfactoren en knelpunten en toekomstbeeld komen aan de orde. We hebben gesproken met zowel ouders als professionals die adviseren en enkele zorgaanbieders.
Naar de publicatie

Veranderde zorg en ondersteuning voor mensen met een beperking
Landelijke evaluatie van de Hervorming Langdurige Zorg
Mariska Kromhout, Nora Kornalijnslijper en Mirjam de Klerk (red.)
Het SCP is, in samenwerking met andere kennisinstituten, nagegaan welke ontwikkelingen sinds 1 januari 2015 hebben plaatsgevonden in de zorg en ondersteuning en welke ervaringen verschillende typen actoren (zoals zorgvragers, mantelzorgers, gemeenten, zorgverleners, indicatiestellers en cliëntondersteuners) hiermee hebben. Op verzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) voert het SCP over de periode 2015 tot en met 2017 de landelijke evaluatie uit van de Hervorming Langdurige Zorg. Na diverse deelrapporten is dit het overkoepelende eindrapport.
Naar de publicatie

Tijdsbesteding, media, sport, cultuur

Alle ballen in de lucht
Tijdsbesteding in Nederland en de samenhang met kwaliteit van leven
Anne Roeters (red.)

Op basis van de meest recente data van het Tijdsbestedingsonderzoek (TBO) die gedurende 2016 verzameld zijn, beschrijft dit rapport de tijdsbesteding van Nederlanders, maar analyseert ook de achtergronden. De nadruk ligt op de samenhang tussen tijdsbesteding en de kwaliteit van leven en de verschillen tussen mensen in verschillende levensfasen.
Naar de publicatie

Het culturele leven
Hoe 10 culturele domeinen bezien vanuit 14 kernthema’s
Andries van den Broek en Yvette Gieles
Het culturele leven heeft ruimtelijke, sociale en economische betekenis, het biedt mogelijkheden tot identificatie en discussie, tot ontspanning en (zelf)reflectie. In dit rapport presenteert het Sociaal en Cultureel Planbureau een model voor een periodieke rapportage over dat culturele leven door tien culturele domeinen vanuit veertien kernthema’s te bezien. Dit model is vervolgens in dit rapport toegepast om het culturele leven in de jaren 2012-2017 in kaart te brengen.
Naar de publicatie

Lees:Tijd
Lezen in Nederland
Annemarie Wennekers, Frank Huysmans en Jos de Haan
Dit rapport brengt het leesgedrag van Nederlanders in kaart, de ontwikkelingen in lezen in de afgelopen 10 jaar en de verschillen tussen bevolkingsgroepen. Hiervoor is gebruikgemaakt van de laatste drie metingen van het reguliere langjarige Tijdsbestedingsonderzoek (TBO).
Naar de publicatie

Rapportage sport 2018
Hugo van der Poel (Mulier Instituut), Resie Hoeijmakers (Mulier Instituut), Ine Pulles en Annet Tiessen-Raaphorst
De Rapportage sport 2018 is de zesde editie in een reeks sinds 2003, waarin onderzoekers van Mulier Instituut, SCP en andere onderzoeksinstituten de belangrijkste sportgerelateerde trends en ontwikkelingen hebben gebundeld en becommentarieerd.
Naar de publicatie

Minderheden

Bouwend aan een toekomst in Nederland
De leefsituatie van Poolse migranten die zich na 2004 in Nederland hebben ingeschreven
Mérove Gijsberts, Iris Andriessen, Han Nicolaas (cbs) en Willem Huijnk
We kijken in deze studie naar de leefsituatie van Poolse migranten die zich na 2004 in Nederland hebben ingeschreven. Wat zijn de kenmerken van deze groep; en wat is hun verblijfsperspectief? Wat is hun positie op de arbeidsmarkt en welke veranderingen zien we? Hoe ervaren zij Nederland en hoe voelen zij zich hier?
Naar de publicatie

De religieuze beleving van moslims in Nederland
Diversiteit en verandering in beeld
Willem Huijnk
In dit onderzoek richten we ons voornamelijk op de twee grootste moslimgroepen, de Turks- en Marokkaans-Nederlandse moslims. Ook besteden we aandacht aan een aantal kleinere moslimgroepen, zoals Afghaanse, Iraanse, Iraakse, Somalische en Surinaamse moslims. Deze publicatie is de derde SCP-studie die zich expliciet richt op moslims in Nederland. Het is tevens het eerste deel van een reeks van studies naar religie en levensbeschouwingen in Nederland.
Naar de publicatie

Eritrese statushouders in Nederland
Een kwalitatief onderzoek over de vlucht en hun leven in Nederland
Leen Sterckx, Merhawi Fessehazion, m.m.v. Bet-El Teklemariam
Het rapport beschrijft het leven van Eritrese statushouders in Eritrea vóór de vlucht, hun ervaringen tijdens de vlucht, de sociaal-culturele context waarin Eritreeërs in Nederland verkeren, hun eerste stappen in de integratie in Nederland en de kansen en belemmeringen die zich daarbij voordoen.
Deze studie is onderdeel van het project longitudinale cohortstudie asielzoekers en statushouders (zie rapport over Syriërs).
Naar de publicatie

Syriërs in Nederland
Een studie over de eerste jaren van hun leven in Nederland
Jaco Dagevos, Willem Huijnk, Mieke Maliepaard (WODC) en Emily Miltenburg
Aspecten die aan de orde komen zijn o.a. de ervaringen tijdens de vlucht en tijdens het verblijf in opvanglocaties, de mate van inburgering, beheersing Nederlandse taal, opleiding en sociaal-culturele en –economische positie. We hebben samengewerkt met Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Ruim 3200 Syriërs zijn bevraagd.
Deze studie is onderdeel van het project longitudinaal cohortonderzoek asielzoekers en statushouders dat op verzoek van vier ministeries wordt uitgevoerd: Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), Justitie en Veiligheid (JenV), Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
Naar de publicatie

LHBT

Jezelf zijn in het verpleeghuis
Lisette Kuyper, Debbie Verbeek-Oudijk en Cretien van Campen
Over intimiteit en seksualiteit bij ouderen wordt vaak ‘lacherig’ gedaan. Er is weinig bekend over de behoeften en opvattingen van ouderen zelf. Tegelijk neemt de politieke en maatschappelijke aandacht voor ouderen en het thema toe. Daarom bracht het SCP een beleidssignalement uit over intimiteit, seksualiteit en diversiteit onder ouderen in instellingen.
Naar de publicatie

LHBT-monitor 2018
De leefsituatie van lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender personen in Nederland
Gabriël van Beusekom en Lisette Kuyper
De LHBT-monitor 2018 schetst een beeld van de leefsituatie van LHBT’s op domeinen als veiligheid, gezondheid en werk. We kijken welke groepen op voor- en achterstand staan en welke ontwikkelingen we hierin zien.
Naar de publicatie

Opvattingen over seksuele en genderdiversiteit in Nederland en Europa
Lisette Kuyper
Dit rapport beschrijft de houding van de Nederlandse bevolking ten aanzien van seksuele en genderdiversiteit volgens de meest recente en betrouwbare gegevens. Er is aandacht voor de opvattingen over lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgender personen (LHBT's) in Nederland en voor de ontwikkelingen in deze opvattingen door de jaren heen.
Naar de publicatie

Waarden en publieke opinie

Burgerperspectieven 2018 | 1
Paul Dekker, Lia van der Ham en Annemarie Wennekers
Thema:  Vertrouwen in informatiebronnen
Naar de publicatie

Burgerperspectieven 2018 | 2
Josje den Ridder, Evelien Boonstoppel en Paul Dekker
Thema: Globalisering
Naar de publicatie

Burgerperspectieven 2018 | 3
Josje den Ridder, Paul Dekker en Evelien Boonstoppel
Thema: Samenleven
Naar de publicatie

Burgerperspectieven 2018 | 4
Paul Dekker, Josje den Ridder, Pepijn van Houwelingen en Patricia van Echtelt
Thema: Naar een flexibele samenleving?
Naar de publicatie

Christenen in Nederland
Kerkelijke deelname en christelijke gelovigheid
Joep de Hart en Pepijn van Houwelingen
In het rapport Christenen in Nederland brengen we een aantal belangrijke verschuivingen in godsdienstig Nederland in beeld, zoals die de afgelopen decennia vooral via enquêtes geregistreerd zijn onder de bevolking. Welke ontwikkelingen hebben zich in ons land voorgedaan in de kerkelijkheid en christelijke gelovigheid? In hoeverre weerspiegelen ze het internationale beeld en hoe ziet dat beeld er uit? Lopen de ontwikkelingen uiteen per confessioneel milieu; zien ze er anders uit voor rooms-katholieken dan voor protestanten? Doen ze zich bij jong en oud op dezelfde mate en wijze voor? Wat betekenen ze voor de Nederlandse samenleving?
Naar de publicatie

Lastige kwesties
Acht focusgroepen over vertegenwoordiging en stemmen
Paul Dekker en Josje den Ridder
Sinds begin 2017 is de staatscommissie parlementair stelsel aan de slag om te bezien of onze democratie voldoende toekomstbestendig is. De staatscommissie heeft het SCP gevraagd om al voorgenomen kwalitatief onderzoek naar niet-stemmen uit te breiden met onderwerpen van de commissie. Dit rapport geeft een samenvatting en duiding van de groepen en reflecties op verbeteringen van het parlementaire stelsel op het gebruik van focusgroepen. Het is door de staatscommissie gebruikt voor zijn op 21 juni 2018 uitgebrachte tussenrapport.
Naar de publicatie

SCP-brede publicaties

De sociale staat van Nederland 2018
Hoofdlijnen
Annemarie Wennekers, Jeroen Boelhouwer, Cretien van Campen en Rob Bijl (red.)
In De sociale staat van Nederland (SSN) beschrijft het Sociaal en Cultureel Planbureau sinds 2001 hoe het gaat met de Nederlandse bevolking en welke ontwikkelingen er zijn op het gebied van onderwijs, arbeid, inkomen, gezondheid, vrijetijdsbesteding, maatschappelijke participatie, sociale veiligheid en wonen. In deze digitale publicatie van De sociale staat van Nederland 2018 wordt een aantal kernindicatoren in kaart wordt gebracht. Gelijktijdig beschrijven we  de belangrijkste ontwikkelingen in de kwaliteit van leven van Nederlanders in de afgelopen tien jaar.
Naar de publicatie

Overall rapportage sociaal domein 2017
Wisselend bewolkt
Evert Pommer, Jeroen Boelhouwer, Evelien Eggink, Anna Maria Marangos en Ingrid Ooms
Sinds 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2015, de Jeugdwet en de Participatiewet. De Overall rapportage sociaal domein geeft – op landelijk niveau – inzicht in ontwikkelingen die zich in dat domein voordoen. In 2016 verscheen de eerste rapportage, in 2017 de tweede. Deze derde publicatie bestaat uit een rapportage over de kwaliteit van leven van mensen in het gedecentraliseerde sociaal domein en het gebruik van individuele voorzieningen. De rapportage is opgesteld op verzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het coördinerend ministerie voor het sociaal domein.
Naar de publicatie

Publieke voorkeuren
Een methodologische en inhoudelijke verkenning van voorkeuren voor publieke voorzieningen
Martin Olsthoorn en Ab van der Torre
De overheid borgt de toegang tot sociale zekerheid, zorg, ondersteuning, onderwijs, huisvesting, vervoer, sport, cultuur, en draagt zorg voor openbare orde en veiligheid, defensie, ontwikkelingssamenwerking, milieubescherming, en het algemene bestuur van het land. In dit rapport worden methoden om de voorkeuren van mensen voor publieke voorzieningen in kaart te brengen doorontwikkeld, en worden de inhoudelijke inzichten die ze opleveren verkend. Het rapport biedt methodologische inzichten voor de meting van voorkeuren in het algemeen en voorkeuren voor publieke voorzieningen in het bijzonder.
Naar de publicatie

Publiek voorzien
Ontwikkelingen in de uitgaven en dienstverlening van 27 publieke voorzieningen
Evelien Eggink, Ingrid Ooms, Lisa Putman, Michiel Ras, Ab van der Torre en Sytske Wierda
Het rapport Publiek voorzien geeft inzicht in de ontwikkelingen in de uitgaven van 27 publieke voorzieningen in de periode 1998-2015 en biedt achtergronden bij die ontwikkelingen. Daartoe worden de uitgaven gerelateerd aan de ontwikkelingen in de dienstverlening, niet-personele middelen loonkosten en arbeidsproductiviteit. De ontwikkelingen worden geduid aan de hand van het gevoerde beleid.
Naar de publicatie

Verhalen blijven vertellen en elkaar willen begrijpen
Kim Putters, Andries van den Broek, Ab van der Torre, Martin Olsthoorn, Esther van den Berg, Wouter Mensink, Lotte Vermeij, Marcel Coenders en Annemarie Wennekers
Op 4 mei verzorgde Kim Putters bij de Nationale Herdenking de toespraak op de Dam. Tegelijk met deze toespraak publiceerden wij Verhalen blijven vertellen en elkaar willen begrijpen, een bundel essays van SCP-onderzoekers. Hiermee beogen we bij te dragen aan het denken, spreken en discussiëren over de essentie van de democratische rechtsstaat in het licht van herdenken en vieren.
Naar de publicatie