Tekst Fleur de Braaf
Het kalifaat is gevallen, maar er is nog steeds een belangrijke rol voor Nederland weggelegd bij het bevorderen van stabiliteit in Irak en het voorgoed verslaan van ISIS. Deze boodschap brachten de ministers Blok (BZ), Bijleveld (Defensie) en Kaag (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerrking) op 28 mei jl. over tijdens een Algemeen Overleg (AO) met de Tweede Kamer, over de Nederlandse inzet in de strijd tegen ISIS.
Leestijd: 3 minuten
Conform de Artikel 100-procedure wordt de Tweede Kamer elke zes maanden per brief over de voortgang van een militaire missie geïnformeerd, waarna vaak een debat volgt. Deze keer werd gereflecteerd op de voortgang sinds het besluit van september 2018 om de Nederlandse steun aan de anti-ISIS coalitie voort te zetten.
De Nederlandse inzet in Irak is veelzijdig, zoals te zien is in de onderstaande infographic. De focus van dit artikel ligt echter op de Nederlandse veiligheidsinzet in de anti-ISIS coalitie. De zomereditie van de Veiligheidsdiplomaat zal specifieker ingaan op onze bijdrage aan de NAVO- en EU-missies in Irak, evenals onze inzet in hervormingsprogramma’s in de Koerdische Autonome Regio (KAR).
Anti-ISIS coalitie
De anti-ISIS coalitie, oftewel de Global Coalition against Daesh, is na de snelle opkomst van ISIS in de zomer van 2014 in het leven geroepen. Irak vroeg toen steun van de internationale gemeenschap bij het bestrijden van ISIS, omdat de groepering met een beangstigende snelheid delen van het land veroverde.
Nederland was een van de eerste landen die lid werd van de coalitie. Inmiddels heeft de coalitie maar liefst 79 leden. De coalitie richt zich niet alleen op militaire inzet maar volgt ook andere sporen en heeft een grensoverschrijdend karakter. De coalitie is daarom niet alleen breed v.w.b. de leden, maar ook in focus en aandacht. Er zijn vijf verschillende onderdelen waar de coalitie op dit moment op focust:
- Militaire campagne tegen ISIS
- Foreign Terrorist Fighters (FTF’s)
- Tegengaan van financiering van terrorisme
- Strategische communicatie
- Stabilisatie
Nederland heeft op verschillende onderdelen bijgedragen aan de coalitie. Nederland is bijvoorbeeld voorzitter van de Working Group on FTF’s, samen met Koeweit en Turkije. Deze werkgroep houdt zich bezig met de discussie over berechting van Foreign Terrorist Fighters. De focus van Nederland ligt echter voornamelijk op het militaire spoor.
Van oktober 2014 tot juni 2016 en januari 2018 tot december 2018 droeg Nederland bij aan de strijd met vier F-16’s, die in Jordanië gestationeerd waren. De Nederlandse F-16's vlogen bijna iedere dag boven Irak en Oost-Syrië en werden ingezet ter ondersteuning van grondtroepen, ter bestrijding van eerder bepaalde doelen en als gewapende surveillance.
Alhoewel de Nederlandse F-16’s terug zijn in Nederland en geen missies meer vliegen, is er nog steeds een belangrijke rol voor Nederland weggelegd in Irak. De focus van de Nederlandse geïntegreerde veiligheidsinzet in Irak in 2019 is verschoven naar de opbouw van de veiligheidssector in Irak, inclusief de Koerdisch Autonome Regio (KAR). Nederland wil ervoor zorgen dat de Iraakse en Koerdische strijdkrachten op termijn zelf in staat zijn om hun veiligheid te garanderen.
ISIS verslagen?
In december 2018 kondigde president Trump aan dat het einde van het kalifaat nabij was. Toch duurde het nog tot maart 2019, voordat ISIS territoriaal werd verslagen. We spreken hier bewust van 'territoriaal verslagen', omdat ISIS zich inmiddels namelijk heeft omgevormd tot een ondergrondse groepering. Naar schatting zijn er nog duizenden ISIS-strijders in de regio aanwezig. Ook is de organisatie nog steeds in staat om aanslagen te plegen.
De taak van de coalitie en Nederland in de strijd tegen ISIS is daarom nog niet voorbij. Het blijft van groot belang ervoor te zorgen dat ISIS geen bedreiging meer vormt. Want het voortbestaan van ISIS in Syrië en Irak blijft een groot risico voor instabiliteit aan de grenzen van Europa en de Europese en Nederlandse veiligheid. Het doel van de Nederlandse inzet blijft daarom het de-escaleren van de situatie in regio en het beschermen van de burgerbevolking in Irak en Syrië.
