International Day of UN Peacekeepers

Meer dan 70 jaar geleden lanceerde de VN op 29 mei de United Nations Truce Supervision Organization (UNTSO). Deze allereerste VN-vredesmissie had als doel om het staakt-het-vuren tussen Israël en de omringende Arabische buurlanden te monitoren. Tot op vandaag de dag is UNTSO nog actief, net als nog veertien andere VN-vredesmissies op vier continenten.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Universiteit Leiden vierden deze bijzondere dag met een workshop over Women, Peace and Security en een paneldiscussie over het thema Action for Peacekeeping. Wat hebben we bereikt tijdens VN-vredesmissies en wellicht belangrijker: wat kan beter?

Workshop Women, Peace and Security

Alana O’Malley, bijzonder hoogleraar United Nations Studies in Peace and Justice, had de eer de dag af te trappen en sprak haar dank uit aan de ruim 1 miljoen mannen en vrouwen die zich inzetten, of hebben ingezet in de 72 vredesmissies die sinds 1948 actief zijn geweest. Hierna was het woord aan Pieter-Jan Kleiweg de Zwaan, plaatsvervangend directeur-generaal Politieke Zaken van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Kleiweg benadrukte dat VN-vredesmissies een wezenlijk deel uitmaken van internationale betrekkingen. Sterker nog, missies worden groter en duurder en ook de mandaten worden breder. Er is echter ruimte voor verbetering op meerdere fronten. Zo pleitte hij voor het invoeren van rotatieschema’s, waardoor landen in een vroeg stadium weten waar ze aan toe zijn. Dit zou de lastenverdeling en planning in missies ten goede kunnen komen. Ook sprak Kleiweg zich uit over de belangrijke rol van vrouwen in vredesmissies en het bereiken van langdurige vrede.

Over dit onderwerp werd tevens input van studenten van de Universiteit Leiden gevraagd, die in de aanloop naar de International Day of UN Peacekeepers konden deelnemen aan een essaywedstrijd met als onderwerp Women Peace and Security. De schrijvers van de beste vijf essays kregen de gelegenheid een pitch te geven over hun essay, waarin zeer creatieve beleidsaanbevelingen werden gedaan aan het ministerie van Buitenlandse Zaken om de positie van vrouwen in vredesmissies te verbeteren. De prijs voor het winnende essay, een blauwe baret, ging naar Chiara Dedeken, die zelf niet aanwezig kon zijn, maar het evenement volgde via een videolink.

Paneldiscussie Action for Peacekeeping

Gedurende het tweede gedeelte van de middag discussieerde een panel van ervaren peacekeepers en experts over de huidige problematiek in VN-vredesmissies. Dit panel bestond uit:

• Luitenant-kolonel Ronald Poetiray, voormalig Deputy Chief of Staff Operations in MINUSMA
• Arthur Kibbelaar, voormalig politiek adviseur binnen MINUSMA
• Luitenant-kolonel Ella van den Heuvel, voormalig genderadviseur in UNIFIL
• Welmoet Wels, voormalig civiel expert Protection of Civilians in UNMISS, MONUSCO en MINUSMA

Deze discussie werd gemodereerd door Hester Somsen, directeur Veiligheidsbeleid van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Na haar introductie kregen de panelleden de gelegenheid te reageren op de vraag hoe Nederland kan bijdragen aan effectievere vredesmissies. Zowel de civiele als militaire panelleden waren het erover eens dat VN-vredesmissies civiel van aard zijn en dat de leiding dus ook bij de civiele tak behoort te liggen. De vraag die restte was echter hoe je ervoor zorgt dat alle tandwielen in complexe VN-missiestructuren het beste samenwerken en hoe je rekening houdt met culturele verschillen binnen én buiten de missie. Volgens een van de panelleden is het mandaat heilig in dit opzicht. Het mandaat vertalen van een papieren werkelijkheid naar de situatie op de grond blijft echter een uitdaging. De discussie werd verder aangewakkerd door de actieve deelname van het publiek, met vragen over samenwerking met landen die je niet vertrouwt en of een mandaat beschouwd moet worden als de drempel, of het plafond van hetgeen de VN mag doen in een land waar een vredesmissie plaatsvindt. Na afloop van de paneldiscussie was er nog de mogelijkheid van gedachten te wisselen over deze onderwerpen met de panelleden. Hiermee werd wederom een succesvolle International Day of UN Peacekeepers afgesloten.