Tekst Arthur Simonse
Foto Olivier Middendorp
''EZK ‘gaat’ van oudsher over economische groei, over ondernemen, en dus over banen, inkomen en daarmee persoonlijke welvaart. Maar EZK gaat ook over natuur en klimaat, over een duurzame manier waarop de welvaart ook voor toekomstige generaties kan worden veiliggesteld. In deze Groeistrategie laten we o.a. zien dat economische groei en milieuambities kunnen én moeten samengaan.''
Aan het woord is Michiel Boots, Chief Economist en directeur van de directie Algemene Economische Politiek van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). Tweeëneenhalve maand geleden gaf hij zijn directie de opdracht om een begin te maken met het schrijven van een Groeistrategie. “Want hoewel het - met name in economisch opzicht - al een aantal jaren goed gaat, merk je dat de Nederlanders zich zorgen maken over veranderingen in de wereld, in hun leefomgeving en hun persoonlijke situatie. Want hoe om te gaan met klimaatverandering? Met energietransitie? Hoe houden we onze collectieve voorzieningen op peil? Hoe blijft ons land aantrekkelijk om in te ondernemen? In deze Groeistrategie geven we een doorkijkje, laten we mogelijke oplossingen zien. Meer niet”
Voorzichtig
“We zijn voorzichtig begonnen. We hebben de brief in blokken geschreven. En iedere keer als we weer een paar blokken tekst af hadden, dan gingen we die toetsen bij de minister. Verder spraken we met wetenschappers, veelal economen, tijdens expertsessies en wisselden we van gedachten met andere externen. Dat proces duurde een paar weken. Daarna begon het grote afstemmen. Het geven en nemen. Want in de Groeistrategie gaan we ook in op zaken als onderwijs, arbeidsmarkt en bereikbaarheid, en daar gaan nu eenmaal andere ministeries over. Dus al die passages moesten worden bekeken, becommentarieerd en niet zelden worden herschreven. Wij deden dat met onze collega-ambtenaren, de minister met zijn collega-ministers. Dat deel van het traject viel me bepaald niet mee.”
“Het eindresultaat, getiteld ‘Groeistrategie voor Nederland op de lange termijn’, is dan zeker ook anders geworden dan ik van tevoren had bedacht. Er staan nu dingen in, waar we in het begin echt niet aan hadden gedacht. Er staan ook dingen niet meer in, omdat het natuurlijk heel makkelijk is voor ons om over andermans terrein te schrijven, maar wat dan toch wat te voortvarend bleek.”
Richtinggevend
“Nog voordat de Groeistrategie door de Ministerraad was goedgekeurd, stroomden de reacties al binnen (maar wat wil je als die brief al op tientallen Haagse bureau’s heeft gelegen). Enerzijds waren ze positief. Ze vonden het een goed, gedegen verhaal en deelden de analyse dat als je als land ambities wilt waarmaken, je moet blijven innoveren en vernieuwen. Sterker nog, dat je moet gaan voor een hogere groei, wil je de zaken die we echt belangrijk vinden blijven bekostigen. Anderzijds waren er ook sceptici: ‘allemaal goed en aardig, maar waar zijn de concrete maatregelen?’. Maar dat was niet de opdracht, dat was niet het mandaat. Het was nooit de bedoeling een maatregelenbrief te schrijven, we wilden een brief die richting geeft. Het meest concrete in de brief is het Investeringsfonds, omdat uit dat fonds een groot aantal mogelijke maatregelen die wij schetsen in de brief, moeten worden gefinancierd. Het zou dus mooi zijn als we dat deze kabinetsperiode nog kunnen bereiken.”
“De houdbaarheid van deze ‘Groeistrategie voor Nederland op de lange termijn’? Ik hoop toch zeker nog een jaar of 4 à 5. Maar we weten allemaal dat visiebrieven het stempel dragen van de tijdgeest. Dus … Wie weet wordt het nieuwe kabinet geconfronteerd met andere uitdagingen. Wat ik er nu van kan zeggen, is dat ik het een waardevolle en evenwichtige brief vind.”
