Tekst Arthur Simonse
“De Nederlandse economie zal vrijwel zeker een verdere afname in de groei tegemoetzien in het komende decennium. Dat hoeft geen ramp te zijn, maar een sterkere productiviteitsgroei is een noodzakelijke vereiste om de groeidaling af te remmen.”
Biografie Bart van Ark
Bart van Ark (1960) is Executive Vice President en Chief Economist bij The Conference Board, een wereldwijde denktank voor het bedrijfsleven met New York als hoofdkantoor. Hij is ook hoogleraar economische ontwikkeling, technologische verandering en groei aan de Rijksuniversiteit Groningen. Van Ark is de voormalig directeur en huidig lid van het Groningen Growth and Development Centre. Hij is tevens Research Fellow bij het National Institute of Economic and Social Research in London en lid van de Board of Directors van het National Bureau of Economic Research in de VS.
Bron biografie
Dit schrijft prof. Bart van Ark in zijn op 29 oktober jl. gepubliceerde artikel met als titel ‘Structuurvernieuwing in Nederland moet groeidaling afremmen’. De Nederlander Bart Van Ark is de Chief Economist van de Conference Board in New York en een van de toonaangevende economen op het gebied van productiviteitsgroei. Hij schreef het artikel op uitnodiging van het ministerie van Economische Zaken & Klimaat en als bijdrage voor het op 30 oktober gehouden economendebat, met als thema ‘innovatie, economie & maatschappelijke vooruitgang’.
Hoe kan Nederland zijn sterke economische positie ook in de toekomst blijven behouden in een wereld die sterk in beweging is? Tijdens het debat bogen zo’n 20 Nederlandse economen zich over die vraag: op welke manier kan innovatie, technologie en kennis de toekomstige welvaartsgroei in Nederland blijvend versterken en borgen voor toekomstige generaties. Doel van het debat was om de dialoog over dit onderwerp op gang te brengen en inspiratie op te doen voor een offensieve groeistrategie. Ook andere Nederlandse topeconomen waaronder prof. Luc Soete, prof. Eric Bartelsman, prof. Marko Hekkert, prof. Koen Frenken, prof. Henk Volberda, prof. Harry Garretsen, prof. Bart Verspagen en prof. Roel Beetsma leverden een bijdrage aan deze dialoog waarvan de inzichten en resultaten als inspiratiebron zijn gebruikt bij de totstandkoming van de Groeibrief van het kabinet. Alle essays van de economen zijn gepubliceerd op het economenplatform van Me Judice, de thuishaven van de Nederlandse economie-beoefening.
Vernieuwen en versterken
In zijn artikel constateert Van Ark dat de vooruitzichten voor de Nederlandse economie uitermate onzeker zijn, zowel op de korte als op de lange termijn. Waarschijnlijk zullen de eerste effecten daarvan al zichtbaar worden in 2020. Denk daarbij o.a. aan verhoogde recessierisico’s in omliggende landen en onduidelijkheid over de toekomstige handelsrelaties met China, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. En ook bijvoorbeeld aan de digitalisering en energietransitie die onze manieren van leven, werken en geld verdienen ingrijpend veranderen. Het is zaak - volgens Van Ark - om juist nu de bakens te verzetten en de economische structuur te vernieuwen. Dat kan onder meer door te gericht te investeren in de benutting van bestaande technologieën (korte termijn) én in de ontwikkeling van sleutelgebieden waarmee de grenzen van ons technologisch kunnen worden verlegd (voor de middellange termijn). Een vernieuwing van de economische structuur moet daarbij wel aan tenminste drie belangrijke voorwaarden voldoen:
- focus op lange termijn resultaten
- combineer missie- en diffusiegericht beleid
- creëer goede banen en verbeter de productiviteitsgroei in samenhang.
Lees hier het hele artikel
Combineer missie- en diffusiegericht beleid
Diffusie gaat over de verspreiding en benutting van kennis en technologie in de economie. Diffusiegericht (innovatie)beleid moet zich niet alleen moet richten op het creëren van nieuwe kennis en technologieën (zoals bijvoorbeeld fotonica of biochemie) maar tegelijkertijd ook op de brede economische benutting van technologie in de economie. Denk aan ICT-toepassingen in de zorg, bij het maken van machines, in het onderwijs e.d. Hoe meer verspreiding (in meer domeinen en sectoren) en nieuwe toepassingen van bestaande technologie, hoe groter de economische en maatschappelijke waarde wordt.
Het advies van Van Ark om in te zetten op een versterking van ons toekomstig verdienvermogen is in de Groeibrief van het kabinet ook ter harte genomen. Daarin worden de pijlen gericht op een aantal domeinen die moeten gaan zorgen voor een groeisprong en structurele vernieuwing van de economie: denk aan het belang van kennis en een leven lang ontwikkelen, onderzoek, innovatie en vernieuwing, samenwerking en digitalisering
In zijn speciaal voor het economendebat in New York opgenomen videoboodschap geeft Bart van Ark ook antwoord op de vraag wat Nederland kan doen om de economische groei structureel te versterken en daarmee het hoofd te bieden aan de mogelijke economische tegenwind in de toekomst. Zijn belangrijkste boodschap, vervat in de video getiteld ‘Innovatie en groei, wat kan Nederland doen?’ is dat concurrentiekracht toch voornamelijk voortkomt uit een constante economische vernieuwing.
Nederland moet de sterke uitgangspositie (zoals bij de life sciences, watermanagement en digitalisering) die het op tal van nieuwe terreinen heeft gaan verzilveren door die gericht tot bloei te laten komen. Hoe en op welke manier dat precies moet worden vormgegeven? Van Ark: “Een goed verhaal is het halve werk. Maar een samenhangend structuurbeleid dat de balans zoekt tussen maatschappelijke noodzaak en economisch gewin, tussen missie-geïnspireerde en diffusiegerichte innovatie en tussen investeren en het creëren van goede banen, zorgt voor de rest.”
