Digitale trends en ontwikkelingen voor de toekomst

Van baas in eigen bubbel tot leven in een virtuele wereld

Welke trends in digitalisering kunnen we voor de toekomst verwachten? En hoe gaan we crises, zoals corona, bezweren met behulp van digitale middelen? Deze en vele andere vragen kwamen aan de orde tijdens de twee sessies over de toekomst, op maandag en dinsdag. Een ding was duidelijk: het razende tempo waarin Nederland nu verandert, zal niet minder worden. Wij gebruikers moeten echter nog een sprintje trekken.

Hoe maken we onze samenleving leefbaarder met behulp van digitale technologie? Dat was de kernvraag van de eerste sessie. Spreker Arief Hühn liet zien hoe kunstmatige intelligentie ingezet kan worden voor initiatieven die klimaat of sociale ongelijkheid moeten verbeteren. Het is echter lastig te voorspellen wanneer de technologie zo ver is, dat bevredigende oplossingen zijn gevonden, zei hij. “We willen AI-systemen veel verder ontwikkelen. Zo moeten bijvoorbeeld zelfrijdende auto’s zich zowel aan de verkeersregels houden als aan alle wensen van de inzittenden tegemoet komen. Maar om dat te bereiken moet er een infrastructuur komen. Nu worden alle gegevens nog opgehaald in de wereld van vlees en bloed.  Dat kan niet meer, als je zoveel data nodig hebt.”

Gevangenis

Spreker Sebastiaan Crul meende dat Nederland zich eerst moet bevrijden uit de gevangenis van de machtige, grote platforms: Whatsapp, Facebook, Google. “Zij delen onderling geen data en de gebruiker is zelf geen meester over zijn data binnen deze platforms. Data governance is een belangrijke voorwaarde om verder te komen met digitalisering.” Sjoerd Bakker filosofeerde meer over toekomstige trends. Hij zag cyberverse een hoge vlucht nemen: mensen leven dan lange periodes in virtuele werelden, bijvoorbeeld door te gamen. Het echte leven passen we hier steeds meer op aan, zoals een themafeest Fortnight waar allerlei figuren en attributen uit deze game verschijnen en een zanger die een concert geeft in de digitale wereld. “Corona versnelt deze ontwikkeling nog eens.”

Duurzaamheid

Maar digitalisering zullen we ook inzetten om meer duurzaamheid te bereiken. Bakker: “Het versturen van een e-mail kost twintig gram CO₂. Niet erg duurzaam dus. Maar daar staat tegenover dat we digitale technologie in kunnen zetten voor een systeem om nu echt de vervuiler te laten betalen of om te berekenen hoe we batterijen veel duurzamer maken.” Hij betoogde ook dat bepaalde trends van nu in de toekomst verdwenen zullen zijn. Zo is idee van de Global Village op zijn retour, betoogde Bakker. “Vroeger vonden internetgebruikers elkaar op basis van gemeenschappelijke interesses, zoals politieke overtuiging of filmvoorkeuren. Dat klopt vandaag de dag niet meer. De onderklasse is bijvoorbeeld te verdeeld om elkaar te vinden op platform als Parler, waar Trump-fans elkaar vinden.”

Baas

Wie is straks de baas in die zich steeds meer uitdijende virtuele wereld? En wie over de slimme systemen?, vroegen alle drie de sprekers zich af. Hühn: “Zijn dat een aantal machtige overheden? Of zitten de systemen straks zelf aan de knoppen? We moeten nu vast reguleren.” Sjoerd Bakker: “We zullen politieke keuzes moeten maken die passen bij de digitale ontwikkelingen in 2030.”

Polariserend

Hoe verandert Nederland door digitalisering in 2030? De spreker in de tweede sessie over toekomst, Mark Schipper, legde het uit aan de hand van drie onderwerpen: polariserend leven, flexibel leven en samenredzaamheid. Onder polariserend leven schaarde hij alle actuele onderwerpen die nu voor polarisatie zorgen zoals Brexit, Trump, de conflicten tussen hoog- en laagopgeleiden, identiteitsdenkers en de coronacrisis. “De toenemende digitalisering zal de tegenstellingen onder de internetgebruikers in de toekomst nog meer versterken. Er zal nog meer versplintering komen, het darkweb groeit. Ieder trekt zich steeds meer terug in zijn eigen bubbel. Wie geen toegang tot het internet heeft, zal steeds meer kwaliteit van leven verliezen. Polarisatie tussen internetgebruikers en digibeten wordt steeds urgenter en behoeft meer aandacht.”

Flexibel

Dan flexibel leven. Hieronder vallen internettrends die rust creëren in het mensenleven zoals maaltijdbox-bezorger Hello Fresh, Snappcar (platform waarop je een auto van je buurman kunt huren) en vele andere diensten op het gebied van muziek, lifestyle, reizen en eten. Schipper: “Alles gaat draaien om jou als persoon. Zaken als gluursoftware en rating-mogelijkheden via internet gaan een nog hogere vlucht nemen. We gaan bepalen wie de leadzanger van een popgroep wordt, wat winkels aanbieden op Black Friday, noem het maar op.” Maar ook thuiswerken is flexibel leven. Bijkomstigheid hiervan: minder arbeidsmigranten. Want wie volledig digitaal werkt, hoeft niet meer naar het land te komen waar de werkgever zich bevindt. “Bedrijven gebruiken het wegvallen van de grenzen in onze digitale wereld steeds meer om wereldwijd te ‘shoppen’ tussen landen met overheden die het best bij hen passen.”

Alles gaat draaien om jou als persoon. Zaken als gluursoftware en rating-mogelijkheden via internet gaan een nog hogere vlucht nemen.

Samenredzaamheid

Het derde thema, verwoord in het neologisme samenredzaamheid, was het veelzijdigst. Hieronder vielen alle samenwerkingsvormen die burgers voor het echte leven opzetten met behulp van digitale systemen. Van burenhulp tot broodfondsen, van Greta Thunberg tot Gele Hesjes. “We zijn teleurgesteld geraakt in de grote bedrijven zoals Facebook en Ikea. We gaan steeds meer terug naar de basis, naar klein beginnen en uitgroeien tot groot”, aldus Schipper. Wat daar ook bij hoort: de groei van online communities met vervolgens grote offline impact zoals het organiseren van protestmarsen en grote feesten. Een bijkomstigheid van deze trend is dat burgers zich steeds meer losmaken van de overheid. Ze vertrouwen meer op de lokale groep dan op initiatieven van hun gemeente waardoor controle op uitwassen een stuk minder wordt.

Interessant

Het was een interessante sessie waar veel deelnemers via de chat goed aan meededen. Gelukkig sprak Schipper snel, waardoor de vaart er in zat en veel onderwerpen de revue passeerden. Schipper sloot af met een welgemeend advies: “Wil je weten hoe de toekomst werkt? Neem een omweg!”