Tekst John van de Zande
Foto ISD/SCN

De Nederlandse aanpak van radicalisering en gewelddadig extremisme

Twee belangrijke uitgangspunten vormen het kompas waarop NL vaart in de strijd tegen radicalisering: 1) preventie is beter dan genezen en 2) het individu staat centraal.

leestijd: 2 minuten

Strong Cities

Met deze gedachte in het achterhoofd organiseerde Regionale Veiligheidscoördinator John van der Zande (standplaats Amman, Jordanië) samen met het Institute for Strategic Dialogue op 10 maart jl. een bijeenkomst met Nederlandse, Jordaanse en Libanese beleidsmakers en uitvoerders werkzaam op het gebied van radicalisering en (gewelddadig) extremisme. De virtuele vergadering vond plaats in het kader van het zogenaamde Strong Cities Network (SCN)-project dat NL steunt in Jordanië en Libanon.

Het Strong Cities Network is een wereldwijd stedelijk samenwerkingsverband, dat in 2015, en marge van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties is opgericht. Het netwerk richt zich op het tegengaan van radicalisering. Deelnemers aan het Strong Cities Network delen informatie met elkaar over welke lokale initiatieven wel, en juist niet werken. Hierdoor kunnen gemeenten en steden hun schaarse middelen beter inzetten in hun strijd tegen radicalisering en hoeven zij niet steeds het wiel uit te vinden. Ook Nederland is lid van het Strong Cities Network. Onder andere zijn de gemeenten Rotterdam en Den Haag  aangesloten.

Het Nederlandse model

In de bijeenkomst van 10 maart gaven de gemeente Den Haag, het Veiligheidshuis Haaglanden, NCTV en de Dienst Justitiële Inrichtingen van het Ministerie van Justitie en Veiligheid een kijkje in de keuken van de Nederlandse gevangenissen en Veiligheidshuizen. In Nederlandse gevangenissen wordt vanaf het moment dat een geradicaliseerd individu achter de tralies belandt een persoonlijk rehabilitatieplan opgesteld dat gericht is op terugkeer in de maatschappij na het uitzitten van de straf. In de 30 Nederlandse Zorg- en Veiligheidshuizen werken specialisten vanuit verschillende instanties samen om terugkeer in de maatschappij zo goed mogelijk te begeleiden.

Jordaanse en Libanese aanpak

De Jordaniërs en Libanezen bleken zeer nieuwsgierig naar deze vernieuwende en geïntegreerde Nederlandse aanpak. Zij waren vooral benieuwd of elementen van het Nederlandse model bruikbaar zijn voor de zogenaamde Local Prevention Networks (LPNs) die onder de paraplu van het Strong Cities Network zijn opgezet in drie Jordaanse en drie Libanese gemeenten.

Net als de Nederlandse Veiligheidshuizen zijn de Jordaanse en Libanese Local Prevention Networks gemeentelijke overlegorganen waarbij vertegenwoordigers van verschillende instanties bijeenkomen. Een groot verschil is echter dat de Local Prevention Networks nog niet zover ontwikkeld zijn dat daadwerkelijk casusoverleg, d.w.z. bespreking van individuele gevallen – plaatsvindt. Er wordt vooralsnog meer gekeken naar gemeentelijke behoeften, zoals het opzetten van een jeugdcentrum of het organiseren van een informatiebijeenkomst met ouders, jongeren en politie. Ook zijn de Local Prevention Networks nog onvoldoende erkend en geïnstitutionaliseerd in de officiële landelijke en lokale overheidsstructuren. 

Op naar nauwere samenwerking

Zowel de Jordaanse als Libanese deelnemers aan de bijeenkomst spraken de ambitie uit hun Local Prevention Networks verder te professionaliseren. Het Nederlandse model zou hierbij als goed voorbeeld kunnen dienen en hopelijk krijgt deze bijeenkomst een snel vervolg.