Elke stem telt – de verkiezing van Rob Floyd

Wie steunde Nederland en waarom?

Nederland heeft al in een vrij vroeg stadium aangegeven Rob Floyd te steunen. Met Floyd zou er een nieuwe dynamiek en impuls aan het CTBTO worden gegeven; hij beschikt over de juiste ervaring, kennis en diplomatieke vaardigheden. Zijn tegenkandidaat Lassina Zerbo was al twee termijnen voorzitter van het CTBTO geweest. Het maximum in het verdrag – hoewel nog niet in werking getreden – is twee termijnen. Zerbo heeft in de jaren als hoofd van het CTBTO belangrijk werk voor de organisatie verricht, maar Nederland hecht aan de maximum termijnen voor internationale functies. Tot slot speelde in deze afweging ook het belang van de bilaterale relatie met Australië mee.

Hoe ziet zo’n internationaal stemproces eruit?

Het verkiezingsproces was al vanaf een vrij vroeg stadium spannend. Idealiter worden besluiten bij consensus genomen, om lange en vaak polariserende stemprocessen te voorkomen. Maar al snel werd duidelijk dat een consensus niet mogelijk zou zijn. Zerbo wilde een derde termijn. Het zou een lang proces worden van complexe stemrondes, lobbywerk, gesprekken en nog meer stemrondes.

Elk land heeft een stem. Barbados heeft evenveel stemgewicht als Rusland. Maar er waren veel landen die – omdat ze al jaren hun rekening niet betaalden aan het CTBTO – hun stemrecht hadden verloren. Voordat überhaupt de discussie gevoerd kon worden over de kandidaten, moest er eerst besloten worden welke landen er mochten stemmen. Principiële vragen werden beantwoord zoals: hoeveel betalingsachterstand mag je hebben om toch stemrecht te hebben? Welke gronden rechtvaardigen een betalingsachterstand? Internationaal zijn dergelijke discussies altijd lastig. Niet alleen omdat ze raken aan de grote ongelijkheid tussen landen die gevoelig ligt, maar ook omdat ze vaak worden gekaapt door krachten die geen belang hebben bij een sterke internationale rechtsorde. Met andere woorden: landen die het CTBTO willen verzwakken.

Hoe win je stemmen?

Nadat de discussie over het stemrecht was beslecht kon er in rondes worden gestemd. Floyd moest een 2/3 meerderheid behalen om te worden verkozen. Ronde na ronde haalde hij het (net) niet. Als Floyd het met de stemming van 20 mei 2021 niet zou worden, dan was het risico groot dat we op basis van de regels helemaal opnieuw met de verkiezingen zouden moeten beginnen en mogelijk een jaar tijd zouden verliezen. Het was erop of eronder voor Floyd.

De Australiërs besloten samen met gelijkgezinden - zoals de V.S, Canada, V.K en Nederland - een laatste en groot diplomatiek offensief op te zetten. De Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging bij de VN in Wenen – waar het CTBTO is gevestigd – liep de (digitale deuren) plat om te lobbyen voor Floyd. Ook het Nederlandse ambassadenetwerk werd ingezet. Op verschillende continenten belden ambassades met ministeries van buitenlandse zaken om ze te overtuigen van de kandidatuur van Floyd. De ene keer waren inhoudelijke argumenten waarom ze Floyd moesten steunen voldoende, de andere keer waren er toezeggingen voor steunruil voor een kandidaat of onderwerp noodzakelijk. In alle gevallen waren goede bilaterale relaties essentieel: zonder goed contact komt de boodschap niet op het juiste moment bij de juiste partij terecht.

Het had effect. Op 20 mei werd Rob Floyd verkozen tot nieuwe voorzitter van het CTBTO. Welke stem de doorslag gaf weten we niet, de stemming was anoniem. Wel weten we zeker: elke stem telt ook in de internationale diplomatie.