Dit artikel hoort bij: KNMI specials 01

Hitte en droogte

Uitzicht vanuit een tent over een droge camping

“Vorig jaar zomer was het snikheet in Spanje. Alles was ook zo ontzettend dor. Wordt dat in een warmer klimaat erger?”

Spanje krijgt inderdaad steeds vaker met droogte te maken. Net als een groot deel van Zuid-Europa droogt de Spaanse bodem uit doordat het in de winter minder regent en de temperatuur in de zomer stijgt. Door watergebrek groeien er steeds minder planten en bomen, waardoor het nog meer opwarmt. Zeker in het binnenland van Spanje. Deze droogte leidt tot een tekort aan zoet water. Dat is met name slecht voor de landbouw en toeristensector in dit gebied.

In andere delen van Europa kunnen lange periodes van droogte en hitte ook voorkomen en voor problemen zorgen. Het tegelijkertijd gebruiken van koelkasten, airconditioning, ventilatoren en sproei-installaties zorgen voor hoge piekmomenten die het elektriciteitsnetwerk aan moet kunnen. Een lage waterstand maakt rivieren moeilijk te bevaren. Oogsten kunnen mislukken waardoor producten schaars zijn of zelfs niet te krijgen.

Hoe droogte hitte versterkt

Hittestress

Vooral in 2003 waren de gevolgen van extreme warmte en droogte dramatisch. In een groot deel van Europa was het zo uitzonderlijk warm en droog dat veel oogsten mislukten en natuurgebieden werden verwoest door bosbranden. Het was een van de heetste zomers ooit in Europa. Tienduizenden mensen stierven eerder als gevolg van de hitte.

Met name in steden kan het extreem warm worden door de veelheid aan steen, beton en asfalt en weinig verkoelende wind. Warmte blijft hangen tussen gebouwen en donkere kleuren absorberen meer warmte. Als er weinig groen en water in een stad is, stijgt de temperatuur nog meer. Extreme warmte veroorzaakt hittestress. Dat is een groot gezondheidsrisico voor veel mensen.

Stedelijk warmte eiland Madrid

Extreme zomers zoals die van 2003 kunnen in de toekomst in een warmer Europa vaker voorkomen. Tussen 2000 en 2010 was het in Europa al enkele keren langdurig warm en droog in de zomer. In sommige scenario’s zou al in 2040 de helft van de Europese zomers nog warmer worden dan de extreme zomer van 2003.  

Verschillen per land

Hoeveel warmer het wordt, kan verschillen per land. Wereldwijd is het in een eeuw tijd 0,9 graden warmer geworden, maar in sommige gebieden is dat 1,5 tot zelfs 2,5 graden.

Door klimaatverandering regent het wereldwijd wel meer en vaker maar de verschillen zijn groot. Algemeen kunnen we stellen dat natte gebieden natter worden en droge gebieden droger. En dat hittegolven langer en intenser zullen zijn.

Voor Nederland zijn de effecten van droogte in beeld gebracht (figuur nog in ontwikkeling voor nationale klimaatadaptatie strategie):

NAS: Effecten van droogte