Tekst Jelle Bakker

In de Eerste Wereldoorlog deden vliegtuigen hun intrede. In de Tweede Wereldoorlog werden deze vliegtuigen ingezet voor het droppen van parachutisten en het bombarderen van steden, waardoor de aard van de oorlogsvoering compleet veranderde. Kunstmatige intelligentie (afgekort: AI, naar het Engelse Artificial Intelligence)  wordt gezien als de grootste technologische ontwikkeling sinds de uitvinding van het internet. Deze ontwikkeling zal wederom een grote verandering teweegbrengen in allerlei sectoren (gezondheidszorg, rechtspraak, etc.) en ongetwijfeld ook in de manier van oorlogvoering. Futuristische beelden van autonome robots doemen direct op in gedachten als het over kunstmatige intelligentie gaat. De ontwikkeling van deze nieuwe technologieën wordt vaak met een zekere argwaan en angst gevolgd, terwijl er aan de andere kant natuurlijk ook kansen liggen. Wat zijn de kansen en risico’s van AI en in het bijzonder van autonome wapensystemen?

Leestijd: 3 minuten

Wat is kunstmatige intelligentie?

Er is geen eenduidige definitie van kunstmatige intelligentie. Dit begint al bij het interpreteren van intelligentie op zich. Intelligentie zou uitgelegd kunnen worden als het vermogen om geïnformeerde keuzes te maken. Kunstmatige intelligentie houdt in dat computers hun eigen database gebruiken om autonome keuzes te maken, zonder dat mensen ze daartoe opdrachten geven. Een goed voorbeeld hiervan zijn zelfrijdende auto’s, die slimme sensoren en systemen gebruiken om zo zonder menselijk handelen te kunnen rijden.

Een andere mogelijkheid is om onbemande drones zelfstandig opdrachten uit te laten voeren, zonder dat iemand ze bestuurt. Op dit moment bestaan er nog geen volledig autonome drones. De meeste drones worden op afstand bestuurd, of zijn semi-autonoom. Dat houdt in dat ze  geprogrammeerde taken wel autonoom uitvoeren, maar daarbuiten niet zelfstandig beslissingen kunnen nemen of hun opdracht kunnen veranderen.    

Wist je dat AI ook op een creatieve manier kan worden ingezet? Een AI-systeem, genaamd A. Ritme, kreeg het voor elkaar om in één klap een gevierde schilder te worden. Door het analyseren van meer dan 15.000 schilderijen tussen de veertiende en twintigste eeuw, leerde het systeem zichzelf de kunst van het schilderen. Op de veiling bracht het maar liefst € 380.400,- op!

Het debat

Ook binnen de Nederlandse politiek is volop aandacht voor de ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie. Zo werd op maandag 21 januari een rondetafelgesprek georganiseerd in de Tweede Kamer, waarbij 13 experts bespraken waar drones en killer robots nu of op korte termijn toe in staat zijn.

Een van de dilemma’s waar op werd gefocust was het doen van onderzoek naar AI. Aan de ene kant is het belangrijk om bij te blijven met de huidige technologische ontwikkelingen, en eventuele kwaadwillenden daarmee voor te blijven, aan de andere kant de angst dat onderzoek in de verkeerde handen valt. Daarnaast werd gekeken naar Nederlandse wetgeving. Is die in de huidige staat wel geschikt om (onderzoek naar) kunstmatige drones te reguleren?

Risico's van AI

Vaak wordt in het debat rond kunstmatige intelligentie gefocust op de ethische kant van AI. Is het bijvoorbeeld wel verantwoord om kunstmatige intelligentie in te zetten in bewapende drones? De ethische bezwaren richten zich voornamelijk op het gebrek aan menselijke tussenkomst. Autonome drones voelen geen angst en hebben geen begrip voor context. Aan de andere kant zijn er mensen die geloven dat met de vorderingen in technologische ontwikkelingen het aantal (burger)slachtoffers juist kan worden verminderd.

Meer weten?

Meer weten over AI?

Download de nationale AI-cursus app van o.a. het Innovation Center for Artificial Intelligence en test hoe goed jouw kennis van AI is.

Meer weten over de internationale discussie over autonome wapensystemen?

Bezoek de website van de Convention on Certain Conventional weapons.