Tekst Maryse Groen en Manon van de Schootbrugge
Een kijkje achter de schermen van het Nederlandse GCTF co-voorzitterschap
Dat was het dan. Het zit erop. De Marokkaanse covoorzitter gooit zijn stoel om terwijl hij opstaat. Rond de immense vergadertafel van het Global Counterterrorism Forum (GCTF) volgen 27 landen, de EU en de VN zijn voorbeeld voor een staande ovatie, gericht aan Nederland als dank voor diens inzet als voorzitter. Na vier jaar co-voorzitterschap hebben we het stokje net overgedragen aan Canada. Vier jaar lang heeft Nederland samen met Marokko de agenda kunnen bepalen van het wereldwijde forum dat de strijd tegen terrorisme aanvoert. We hebben brandjes over internationale gevoeligheden geblust en gewerkt aan concrete aanbevelingen om overheden te helpen bij het invoeren van maatregelen ter preventie van terrorisme.
Wat komt er allemaal kijken bij zo’n voorzitterschap? Wat doe je als een van de landen de avond voor de vergadering laat weten toch niet te kunnen instemmen met de documenten waarover consensus leek te bestaan? En wat heeft het Nederland eigenlijk allemaal gebracht? We bieden je een kijkje achter de schermen van de laatste week van Nederland als covoorzitter van het GCTF in New York.
Leestijd 3 minuten
The practice of making good practices
September staat traditioneel in het teken van de opening van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Maar minder dan een kilometer verderop vergadert het GCTF in diezelfde week.
De overdracht van het voorzitterschap gebeurde dit jaar formeel op 23 september tijdens de Coordinating Committee van het GCTF. In de Coordinating Committee besluiten contraterrorisme ambassadeurs en speciaal gezanten over de strategische koers van het GCTF en de aandachtspunten voor het komende jaar. Ook stelt deze de documenten vast die aan de ministers worden voorgelegd voor de ministeriele vergadering.
Eigenlijk beginnen de voorbereidingen voor het komende jaar direct na het vallen van de hamer van de ministeriele vergadering. De vijf werkgroepen gericht op Foreign Terrorist Fighters, Countering Violent Extremism, Criminal Justice and the Rule of Law, Oost Afrika en West Afrika organiseren gedurende het jaar workshops met experts over de onderwerpen die net zijn vastgesteld als prioriteiten voor het komende jaar. Deze workshops leiden tot documenten met good practices, beleidsaanbevelingen of handboeken voor beleidsmakers en uitvoerders. Afgelopen jaren waren dit onder andere aanbevelingen over het tegengaan van terroristische reisbewegingen (engels), de aanpak van drones (engels) en het gebruik van bestuurlijke maatregelen (engels). Die documenten zijn openbaar toegankelijk, om te zorgen dat zoveel mogelijk beleidsmakers en professionals wereldwijd kunnen profiteren van het werk dat binnen het GCTF wordt verricht.
GCTF voorzitterschap
Het GCTF is een informeel, apolitiek forum van 29 landen en de EU, in september 2011 opgericht door de Verenigde Staten en Turkije. Zij waren de eerste vier jaar voorzitter van het Forum en hebben in 2015 en 2016 het stokje overgedragen aan Nederland en Marokko.
Een race tegen de klok...
Woensdagochtend 25 september. Een uur voor de ministeriele vergadering. Vier moeilijk kijkende heren in een van de vergaderzaaltjes van het hotel. Enkele leden waren niet tevreden over een passage in een van de nieuwe documenten Er moet dus worden onderhandeld om tot een vergelijk te komen. Nederland en Marokko boden hun goede diensten als covoorzitters aan en uiteindelijk, na veel telefoontjes, gesteun en gediscussieer komt een half uur voor tijd het verlossende woord. Alle partijen zijn akkoord met de nieuwe documenten. We kunnen door en een pijnlijk moment waarin we in ons laatste vergadering zonder resultaten staan, is voorkomen. Een half uur later begint de vergadering, voorgezeten door minister Blok met zijn Marokkaanse counterpart, minister Bourita.
Van vergadertafel naar praktijk
De documenten zijn aangenomen, maar wat levert het nu op? Wist je bijvoorbeeld dat Nederland een jaar geleden de The Hague Good Practices on The Nexus between Transnational Organized Crime and Terrorism (engels) presenteerde? En dat die aanbevelingen zijn genoemd in de resolutie (engels) die de VN Veiligheidsraad eerder dit jaar aannam over dit onderwerp? Dit voorbeeld werd door meerdere ministers in hun toespraken aan de GCTF-leden benadrukt als een voorbeeld van de leidende rol die Nederland internationaal speelt in de aanpak van terrorisme.
Nederlandse beleidsmakers en uitvoerders kunnen deze aanbevelingen, en die van andere GCTF-leden, gebruiken om de nationale aanpak verder te ontwikkelen. Bijvoorbeeld in de persoonsgerichte aanpak van rehabilitatie en re-integratie van voormalige strijders. Of in het verbeteren van methoden om terroristische propaganda online tegen te gaan. En bij het trainen van rechters, politieagenten, gevangenbewaarders en andere professionals die met terrorismedreiging in aanraking kunnen komen tijdens hun dagelijks werk. Want als we de aanbevelingen ook in de praktijk brengen, dragen we daadwerkelijk bij aan het tegengaan van rekrutering en uiteindelijk het voorkomen van terroristische aanslagen.
