De Buitenlandstrategie die ons veilig houdt

De Geïntegreerde Buitenland- en Veiligheidsstrategie 2018-2022: Een Tussenstand

GBVS: een Dynamische Strategie

Snel schuivende geopolitieke verhoudingen en de continue dreiging van nieuwe technologische ontwikkelingen maken dat onze strategie scherp en dynamisch moet blijven. Zo kunnen wij ons buitenlands veiligheidsbeleid de goede kant op blijven sturen. Begin 2020 zal er dus een tussentijdse rapportage worden aangeboden aan de Tweede Kamer. Op 15 oktober werd ter voorbereiding hierop op het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag de eerste tussenstand opgenomen. Op deze GBVS-dag werd interdepartementaal teruggeblikt op de afgelopen twee jaar GBVS en vooruit gekeken naar de komende twee jaar. Maar wat houdt die strategie nou precies in? Hoe voert een veiligheidsdiplomaat zoiets uit?

Drie Pijlers

De GBVS zet de strategische kaders voor het Nederlands internationaal veiligheidsbeleid uiteen. De drie pijlers zijn: voorkomen, verdedigen en versterken.

Voorkomen

Het is een eeuwenoud spreekwoord: Voorkomen is beter dan genezen. Ook voor veiligheidsbeleid geldt deze wijsheid. Uit onderzoek is gebleken dat elke euro die wordt geïnvesteerd in het voorkomen van conflict tot wel zestien euro aan reparatiekosten kan voorkomen. In dit kader richt Nederland zich op de grondoorzaken en voedingsbodems van onveiligheid. Zo maakt het ministerie van Buitenlandse Zaken gebruik van innovatieve dataproducten om voor Nederland potentieel gevaarlijke conflict- en crisissituaties vroegtijdig te identificeren (early warning) en waar mogelijk te voorkomen (early action). Door coherentie van dit veiligheidsbeleid met onze inzet op het gebied van internationale handel en ontwikkelingssamenwerking (de BHOS-nota), en actieve inzet van diplomaten in de ring van instabiliteit rond het Koninkrijk, werkt Buitenlandse Zaken internationaal samen om voedingsbodems voor terrorisme weg te nemen, ontwapening en wapenbeheersing te promoten, en normatieve kaders voor nieuwe dreigingen in cyberspace op te zetten.

Verdedigen

Het doel van verdediging is het verzekeren dat wij in staat zijn ons grondgebied en dat van onze bondgenoten veilig te houden. Middels Artikel 5 van de NAVO- ‘een aanval op één  is een aanval op allen’- borgen we onze collectieve verdediging. Dit vraagt om investeringen: uiteraard in de krijgsmacht, maar ook in effectieve diplomatie. Het duiden van de veiligheidssituatie en vormen van samenwerkingsverbanden wordt immers steeds moeilijker in onze wereld waarin machtsverhoudingen veranderen en partners soms een andere weg kiezen. Investeringen zijn dus nodig om aan onze NAVO-verplichtingen te voldoen, maar vooral om te verzekeren dat Nederland zich kan blijven verdedigen tegen alsmaar vernieuwende dreigingen. Ook in EU-verband wordt er gewerkt aan manieren om beter weerstand te kunnen bieden tegen deze dreigingen. Hier steunt Nederland defensie-ontwikkelingen die complementair zijn aan de NAVO, zoals het Europees Defensiefonds. Daarnaast werkt Buitenlandse Zaken samen met haar partners om nationale belangen te beschermen, zoals bij het borgen van economische veiligheid en ter verdediging tegen ongewenste buitenlandse inmenging en andere vormen van onconventionele gemixte (hybride) dreigingen. Om ons hier tegen te weren zoeken we internationale coalities en versterken wij onze maatschappelijke veerkracht, waarbij publiek-private samenwerking essentieel is.

Versterken

Uiteindelijk steunen wij voor onze veiligheid voor een groot deel op de internationale rechtsorde. Deze staat echter onder druk. Omdat Nederland niet alle dreigingen alleen het hoofd kan bieden, maakt Buitenlandse Zaken zich hard voor het versterken van de internationale veiligheidssamenwerking. Via vredesmissies en crisisbeheersingsoperaties in multilateraal verband draagt Nederland bij aan stabiliteit. Ook werken we in multilateraal verband aan effectiever grensmanagement om bijvoorbeeld terrorisme te verhinderen of de illegale smokkel van goederen of personen te voorkomen.

Tussentijdse Rapportage

Momenteel wordt er gewerkt aan een tussentijdse rapportage waarin de stand van zaken met betrekking tot de 13 doelen uit de GBVS zal worden weergegeven en een geactualiseerd beeld van de dreigings- en veiligheidssituatie zal worden geschetst. Zo zorgen wij er voor dat de GBVS houvast kan blijven bieden om Nederland de komende jaren veilig te houden in een snel veranderende wereld.

De tussentijdse rapportage zal in het eerste kwartaal van 2020 worden aangeboden aan de Tweede Kamer.

De GBVS-notitie kan gevonden worden op: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2018/03/19/notitie-geintegreerde-buitenland--en-veiligheidsstrategie-gbvs