Tekst Gideon Stomp
Corona heeft een enorm effect gehad op de wereld de laatste maanden. Dit is helaas niet anders geweest voor de diplomatie. Het virus heeft ervoor gezorgd dat diplomatie op een fundamenteel ander manier gevoerd moest worden. Vooral als het gaat om onderhandelen. Vergaderzalen die gewoonlijk vol zaten, moesten leeg blijven en verplaatsten zich naar het virtuele domein. Eén van de EU raadswerkgroepen die zich in de coronaperiode opnieuw heeft moeten uitvinden is COTER (kort voor Council Working Party on Terrorism External Aspects). Deze werkgroep richt zich op de uitvoering van de EU-contraterrorisme strategie. Internationale samenwerking is essentieel om de terrorismedreiging voor Europa in te dammen.
Afgelopen 16 juni zijn er nieuwe raadsconclusies aangenomen, waarmee richting wordt gegeven aan het beleid van de Europese Unie op dit terrein. Om meer te weten te komen over het effect van corona op de onderhandelingen over deze raadsconclusies sprak ik met Anna van Zoest en Tein Lugtenborg. Anna is sinds eind 2019 door Buitenlandse Zaken gedetacheerd bij de Counter Terrorism Division van de Europese Dienst voor Extern Optreden (EDEO), waar Tein ook een tijdje gewerkt heeft. Nu werkt hij bij Directie Veiligheidsbeleid bij de afdeling Terrorismebestrijding en Nationale Veiligheid (DVB/TN).
"Leestijd: 3 minuten"
Het veranderde dreigingsbeeld & nieuwe onderwerpen
Op de vraag waarom deze nieuwe raadsconclusies zo belangrijk waren antwoordt Anna: ’’Het doel van het opstellen van nieuwe raadsconclusies is tweeledig. Ten eerste wordt teruggekeken op de ontwikkelingen op het gebied van counter terrorism (CT) sinds 2017. Je kan hierbij denken aan het verslagen Kalifaat in Syrië en Irak en het veranderde dreigingsbeeld, maar ook nieuwe onderwerpen zoals terrorist content online, groeiende invloed van rechtsextremisme en de inzet van nieuwe technologieën, zoals drones en cryptovaluta door terroristische groeperingen. Ten tweede kijken de raadsconclusies vooruit, vooral waar het gaat om het belang van implementatie en betere mechanismen voor monitoring en evaluatie van EU-acties op CT-gebied.’’
Een nieuwe vorm van diplomatie
Doordat alle onderhandelingen en communicatie virtueel plaatsvinden, wordt het voeren van diplomatie anders. Tein: ’’Diplomatie is voor een groot deel ook een spel en dat spel is heel lastig om te spelen als het niet fysiek plaatsvindt. Je kan niet fysiek zien hoe een ander reageert op een voorstel en je kan ook niet iemand even aanschieten in de wandelgangen. De kleine nuances en informatie die je kunnen helpen in onderhandelingen gaan verloren. Op deze manier komen je diplomatieke kwaliteiten minder tot uiting.’’ Anna voegt toe: “Meestal vindt in de laatste fase van een onderhandeling nog een uitruil plaats, waarbij duidelijk wordt wat écht de rode lijnen zijn van de verschillende landen. Het maken van zo’n package deal, waarbij alles nog één keer tegen elkaar wordt afgewogen, was op afstand nauwelijks mogelijk.”
Corona heeft de onderhandelingen niet makkelijker gemaakt, dat staat vast. Toch laat het feit dat COTER erin geslaagd is om onder deze bijzondere omstandigheden overeenstemming te bereiken over een stevig document, zien dat de deelnemende landen er samen uit wilden komen.
’’Diplomatie is voor een groot deel ook een spel en dat spel is heel lastig om te spelen als het niet fysiek plaatsvindt. Je kan niet fysiek zien hoe een ander reageert op een voorstel en je kan ook niet iemand even aanschieten in de wandelgangen.''
