NAVO versnelt adoptie van nieuwe technologie

Rapid Adoption Action Plan aangenomen op 5 juni

Snelle adoptie en verantwoord gebruik van nieuwe technologie

De oorlog in Oekraïne laat goed zien hoe belangrijk het is om snel nieuwe technologie in de praktijk in te kunnen zetten. Denk aan gedeeltelijk autonoom opererende drones, kunstmatige intelligentie (AI) en elektronische oorlogsvoering. Vaak komen deze technologieën van jonge bedrijven en start-ups, en niet meer alleen van grote, traditionele wapenfabrikanten. De NAVO wil deze innovaties sneller identificeren en op een verantwoorde manier gebruiken. Naast kansen brengen deze snelle innovatie en ontwikkeling ook duidelijk risico’s mee zoals onbedoelde schade of zelfs slachtoffers. Snelle adoptie en verantwoord gebruik moeten daarom hand in hand gaan.

Daarom is het RAAP opgesteld. Het doel is dat nieuwe technologie binnen 24 maanden na identificatie van een behoefte klaar is voor gebruik door NAVO-bondgenoten. Dit draagt bij aan het behoud van het technologische overwicht van de NAVO, wat essentieel is voor militaire dominantie en een geloofwaardige afschrikking en verdediging. Het plan is opgebouwd rond drie pijlers:

1. Sneller inkopen en gebruiken van technologie: Bondgenoten delen informatie over de markt en passen hun regels en procedures aan zodat ze sneller kunnen beslissen over samenwerking en inkopen, en makkelijker en meer durven investeren in nieuwe technologie.
2. Minder risico bij nieuwe producten: Door sneller te testen en vaker samen te werken met initiatieven zoals DIANA (Defence Innovation Accelerator for the North Atlantic) en NIF (NATO Innovation Fund), kunnen bondgenoten sneller beoordelen welke technologie in de praktijk goed werkt en ingezet kan worden. DIANA is een NAVO-programma bedoeld om in nauwe samenwerking met start-ups en bedrijven binnen het bondgenootschap nieuwe producten te kunnen ontwikkelen en testen. Bedrijven kunnen zich inschrijven op challenges en zo financiering ontvangen. Ook worden er pilots gedaan met zogenaamde ‘Task Force X’, waarin nieuwe technologie en producten direct door legereenheden zelf kunnen worden getest. Hierbij is NAVO bereid meer risico’s te nemen tijdens het testen, zolang de implementatie in lijn is met internationaal recht en NAVO-principes van verantwoord gebruik. Hiermee sluit het RAAP ook goed aan bij de voortrekkersrol die Nederland speelt bij het maken van internationale afspraken om naleving van internationaal recht te waarborgen bij gebruik van AI in het militaire domein en autonome wapensystemen.  
3. Beter afgestemd op wat het leger nodig heeft: De NAVO gaat duidelijker maken waar behoefte aan is om bedrijven een beter idee en richting te geven. Er komt een 'NATO Front Door' digitaal portaal waar bedrijven makkelijk kunnen zien waar samenwerking mogelijk is.

Het RAAP erkent dat snelheid van technologische ontwikkelingen de huidige mogelijkheid van de NAVO om deze te verwerven en te integreren overstijgt. Ook de ontwikkeling van andere processen zoals militaire doctrine loopt achter. Met het RAAP willen de NAVO en de lidstaten de adoptie van technologieën met zowel civiele als militaire toepassingen aanzienlijk versnellen. Dit sluit goed aan bij de verschillende technologie strategieën die NAVO de afgelopen jaren heeft uitgebracht voor alle zogenoemde Emerging and Disruptive Technologies (EDT’s).

Doelen van het Rapid Adoption Action Plan (RAAP)

In aanvulling op de genoemde pijlers stelt het RAAP een aantal concrete doelen. Zo moet marktonderzoek in het algemeen binnen 3 maanden zijn afgerond, testen en integratie van nieuwe oplossingen binnen 12 maanden, en volledige inzet moet mogelijk zijn binnen 24 maanden. Hierbij wordt aansluiting gezocht bij bestaande NAVO-mechanismen, zoals het Defence Planning Process (NDPP), en wordt gericht op synergie met andere initiatieven. Gezien de snelle ontwikkelingen op dit terrein zal het plan regelmatig moeten worden herzien.

Het RAAP sluit goed aan bij andere technologische initiatieven van de NAVO, zoals de genoemde technologiestrategieën, de Data and AI Review Board (DARB), NATO Innovation Board en de Transatlantic Quantum Community (TQC), waar Nederland mede het voortouw neemt. De TQC is een brede gemeenschap die vorig jaar is opgericht en zich richt op samenwerking op het gebied van kwantumtechnologie. Nederland is vanaf dit jaar vicevoorzitter en neemt volgend jaar het voorzitterschap op zich.

Voor Nederland past de inzet van het RAAP op nieuwe technologieën ook goed in de bredere internationale inzet van verantwoorde inzet van nieuwe technologie. Ons land nam het initiatief voor REAIM, een internationale conferentie over verantwoord gebruik van AI in het militaire domein, en is voorzitter van de internationale expertgroep over autonome wapens (GGE LAWS). Daarnaast diende Nederland een resolutie in bij de VN over militaire toepassingen van AI. Een belangrijke prioriteit voor Nederland is dat AI in het militaire domein en autonome wapensystemen ten alle tijden in lijn met het internationale recht moeten worden ingezet. Duidelijke internationale afspraken kunnen helpen om dit te bewerkstelligen. Internationale normen geven ook een kader waarbinnen nieuwe technologie ontwikkeld kan worden en kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat effecten van wapensystemen voorspelbaar en betrouwbaar zijn. RAAP legt de focus op de snelle ontwikkeling van NAVO-capaciteiten binnen deze kaders, onder meer door in te zetten op test- en evaluatiecapaciteit. Zo vullen deze initiatieven elkaar goed aan.

Europese initiatieven voor defensie

Het RAAP sluit ook goed aan bij nationale en Europese initiatieven voor de defensie-industrie zoals de Nederlandse Defensie Strategie voor Industrie en Innovatie 2025-2029. Daarin wordt onder andere benadrukt dat Nederland sneller wil kunnen innoveren, investeren en samenwerken met private partijen in het belang van nationale en Europese veiligheid. Het RAAP stelt ook vast dat innovatie niet alleen gaat over technologie, maar ook over samenwerking. De Europese Unie wil zelfstandiger worden op het gebied van defensie en technologie, en minder afhankelijk zijn van externe leveranciers. Een goede samenwerking tussen de NAVO en de EU is daarbij essentieel. Het RAAP kan bijdragen aan deze doelen door innovatieprocessen te versnellen en nauwer samen te werken met de industrie binnen en buiten Europa.

De NAVO-top in Den Haag biedt straks een duidelijke aftrap om de ambities in het RAAP in de praktijk te brengen. De komende tijd zal moeten blijken of de NAVO erin slaagt om echt sneller te innoveren en nieuwe technologie klaar te maken voor gebruik. Nederland blijft zich hier in ieder geval volledig voor inzetten.

Volgend artikel: Een Nederlandse adviseur onder een Nederlandse commandant in Irak