Tekst Jan-Michiel Jager & Sahar Afzal
Foto NAVO
Wat gebeurt er vanuit Brussel voor de organisatie van de NAVO-top? Hoe bereid je een gesprek met bondgenoten of een bezoek aan de frontlinie in Oekraïne voor Mark Rutte voor? Sinds maart 2025 maakt Khoa Bui dat van dichtbij mee als wnd Private Secretary en rechterhand van de NAVO Secretaris-Generaal (SG). Vanuit het NAVO-hoofdkwartier in Brussel staat hij iedere dag paraat; het bijhouden van agenda’s, het begeleiden van reizen, brainstormen over de politieke strategie, en soms ook gewoon om even te kijken of de das van de SG wel goed zit voor hij een persconferentie inloopt. De Veiligheidsdiplomaat ging in de aanloop naar de NAVO-top in Den Haag met hem in gesprek waarin hij vertelt over zijn nieuwe rol, het verschil met werken in Den Haag en waarom de aankomende NAVO-top historisch gaat worden.
De rechterhand van Rutte
Ondanks dat de afstand tussen zijn nieuwe werkplek en Rijnstraat 8 maar 170 kilometer bedraagt, was het voor Khoa wel even wennen: “Het is een soort rijdende geopolitieke trein waar je op springt. Er gebeurt nogal wat in de wereld, met name sinds de oorlog in Oekraïne maar zeker ook door de nieuwe Amerikaanse president.” Het helpt dat Mark Rutte een zeer ervaren politicus is en Trump nog goed kent van zijn eerste termijn als president. “Hij heeft in de eerste termijn van Trump al een goede relatie opgebouwd met de Amerikaanse president, maar kent ook de Europese leiders door en door. Dat maakt hem de ideale man om een brug te slaan tussen beide kanten van de Atlantische oceaan.”
Een verschil met het werken in Den Haag is dat Khoa geen eigen agenda meer heeft. “In Den Haag kon ik nog zelf afspraken maken, nu word ik hier volledig geleefd door de agenda van de SG.” vertelt hij. Wat Rutte ook doet, of het nu een bilateraal overleg is, een persmoment, de Noord-Atlantische Raad voorzitten of een buitenlandse reis, Khoa is erbij. Het is zijn taak om te zorgen dat de SG zo optimaal mogelijk kan functioneren. “Ik zorg dat hij goed in zijn vel zit.” Dit begint natuurlijk met goede inhoudelijke voorbereidingen en het bijhouden van een strakke planning. Maar de rol van Khoa gaat verder dan alleen logistiek en inhoud. Zo doet hij ook de allerlaatste checks zoals het recht hangen van zijn das of het geven van een pepermuntje. Het is een aangename werkrelatie die de twee Nederlanders samen hebben: “Ik denk dat iedereen in Nederland wel een beeld van Mark Rutte heeft, dat ik kan bevestigen: die man zit echt vol energie,” vertelt hij lachend. “Maar het leukst is toch wel om te zien dat hij oprecht oog heeft voor de mensen die hij ontmoet. Daarbij maakt het echt niet uit of je een wereldleider bent of de koffiedame bij de Starbucks op het NAVO-hoofdkwartier. Veel mensen komen naar mij toe om te zeggen dat er sinds zijn aantreden als SG echt een nieuwe frisse wind waait door het NAVO-hoofdkwartier.”
Als rechterhand van Rutte is Khoa vooral betrokken bij het samenwerken met de 32 bondgenoten. Ondanks de verschillen in dreigingsperceptie en de daaruit voortvloeiende belangen, verloopt de samenwerking erg goed. Bondgenoten die oostelijker liggen voelen de Russische dreiging acuter dan sommige westerse bondgenoten “maar sinds de oorlog in Oekraïne is het besef in Europa en Canada wel ingedaald dat zij een grotere bijdrage moeten leveren aan hun eigen veiligheid. Op grote lijnen is iedereen overtuigd dat er meer geïnvesteerd moet worden in defensie. Want met de nieuwste rakettechnologie van de Russen is het verschil tussen Warschau en Lissabon slechts een paar minuten. Eigenlijk zijn wij dus allemaal een beetje Oostflank geworden.”
Bijzondere ontmoetingen
Khoa’s werkdagen spelen zich voornamelijk af in vergaderzalen in Brussel. Maar af en toe leidt het werk ook naar andere plekken waar de gevolgen van Brusselse besluitvorming direct tastbaar worden. Zo was het bezoek aan Odessa (Oekraïne), waar hij het front samen met Rutte en Zelensky bezocht, een van zijn meest indrukwekkende reizen tot nu toe. “De angst voor luchtaanvallen was heel voelbaar, en tegelijkertijd was het heel bijzonder om te zien hoe Oekraïners al drie jaar lang ‘gewoon’ doorgaan me hun dagelijks leven. Het toont goed aan hoe weerbaar Oekraïners zijn.”
Een andere bijzondere reis die Khoa maakte was naar de Verenigde Staten waar hij de ministers Hegseth en Rubio ontmoette. Dankzij de nucleaire paraplu en de economische zwaarte van de VS is het de meest belangrijke partner voor veiligheid binnen het bondgenootschap.
De NAVO-top in Den Haag
Terwijl in Den Haag de laatste verkeersborden, vlaggen en beveiligingshekken worden voorbereid, wordt aan NAVO-zijde gewerkt aan het grotere plaatje: het uitstralen van eensgezindheid, geloofwaardigheid en het maken van concrete afspraken die het bondgenootschap toekomstbestendig moeten houden. “Het helpt dat ik voordat ik naar Brussel ging, in Den Haag (mede) verantwoordelijk was voor de organisatie van de top. Daardoor begrijp ik de plannen die vanuit Den Haag worden aangedragen. Het bevordert wederzijds begrip vanuit de NAVO.”
Hij lacht als hij het contrast beschrijft: “Aan de ene kant ben je bezig om alle neuzen binnen het bondgenootschap dezelfde richting op te krijgen over hogere defensie-uitgaven terwijl er aan de andere kant in Den Haag plannen gemaakt worden over het verplaatsen van bomen aan de Johan de Wittlaan, of het regelen van hotelkamers. Het is echt een wereld van verschil maar allebei essentieel voor een succesvolle top.”
Juist doordat Khoa beide kanten kent, fungeert hij als een brug tussen het strategische wereldtoneel en de alledaagse praktijk. En die verbinding is volgens hem precies wat deze top nodig heeft. “Als Nederland ervoor zorgt dat het op logistiek terrein tiptop in orde is en de NAVO de bondgenoten eensgezind dezelfde kant op krijgt, kan dit zomaar een hele bijzondere top worden. Eentje waar wij over jaren nog zullen praten dat in Den Haag de basis is gelegd voor de veiligheid van morgen.”
