Bezwaren omzetten in kansen

In het gebied staan al 220 verouderde windturbines, verspreid over verschillende locaties. Deze turbines maken plaats voor een windpark met zo’n 100 nieuwe windturbines, die bij elkaar 300 MW aan energie moeten opleveren. Dat staat gelijk aan energie voor ongeveer 260.000 huishoudens. Piet Sinke, adviseur strategisch omgevingsmanagement bij Bureau Energieprojecten van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), is bij dit windpark betrokken. Hij stond voor de uitdaging om zo’n 200 ondernemers en bewoners in het gebied én de vele stakeholders rondom Zeewolde verbonden te krijgen met het nieuwe windpark. Hoe pakt hij dat aan?

Windvereniging

'Je hebt met veel belangen te maken. Die wil ik eerlijk op tafel krijgen', zegt Sinke. 'Ik zoek daarvoor mensen op en luister onbevangen.' De Windvereniging Zeewolde, initiatiefnemer voor het windmolenpark, deed al veel werk om ondernemers in het gebied te betrekken. De vereniging bestaat uit agrarisch ondernemers en moleneigenaren die graag willen participeren. 'Toch waren veel ondernemers in het gebied er nog niet van overtuigd dat een nieuw windpark hen veel te bieden heeft. Ook ondernemers met een verouderde turbine op hun grond, wilden eerst weten hoe de sanering van hun bestaande turbine is geregeld, voordat ze toezeggingen wilden doen voor een nieuw windpark. Daarnaast had ik te maken met natuur- en milieubelangen, projectontwikkelaars, belangen van de gemeenten en omwonenden. Het vraagt soms wat creativiteit om zoveel mensen met hun belangen in het plan te laten meedoen, maar het wordt daardoor echt een project van en voor ondernemers en bewoners van het gebied.'

Inmiddels heeft Sinke veel mensen die sceptisch tegenover het project stonden enthousiast weten te krijgen. 'Veel ondernemers moesten aan het idee wennen om via een collectief deel te nemen in een windproject. Ze zijn dan aandeelhouder, terwijl veel ondernemers nu een eigen molen hebben.' Sinke laat zien hoe ze in het nieuwe windpark zeggenschap en betrokkenheid kunnen invullen. Hij zet daarbij ambassadeurs in; agrariërs die al deelnemen in het project en veel contacten hebben met andere ondernemers.   

Elkaar overtuigen

En die aanpak van onderaf werkt, merkt ook Gerben Dijksterhuis. De wethouder Economie van de gemeente Zeewolde en de omgevingsmanager van EZ trekken samen op als het gaat om de realisatie van het windpark. 'Boeren zijn geneigd eerst naar elkaar te kijken. Wie beweegt het eerste. Ze moeten elkaar overtuigen. Piet Sinke helpt bij het losweken van de eerste groep ondernemers met twijfels.' Inmiddels heeft ruim tweederde van de ondernemers getekend om deel te nemen in het nieuwe windmolenpark.    

Volgens de wethouder een verstandige keus. 'Met de afspraken die we met elkaar hebben vastgelegd in het energieakkoord, kun je er niet omheen dat het landschap in Nederland de komende jaren drastisch gaat veranderen. Er komen in rap tempo meer windturbines bij en vaker geconcentreerd in grote windmolenparken. Ondernemers en inwoners moeten we daar op voorbereiden.'

Vertrouwen

EZ en gemeentes moeten daarin samen optrekken, vindt de wethouder. Elk vanuit hun eigen rol. 'De RCR helpt om de procedures te vereenvoudigen en EZ kan zorgen voor afstemming met andere departementen. Bijvoorbeeld als het gaat om de hoogte van windturbines om de luchtverkeersveiligheid te kunnen garanderen. Maar EZ heeft ons ook nodig. Als lokale overheid sta je dichtbij de mensen. We kennen de boeren vaak persoonlijk. Toch merk ik dat het goed is geweest dat iemand van buiten het gebied de mensen informeert. Ze hebben daar meer vertrouwen in.'

Sinke gaat nog even door met zijn werk als omgevingsmanager en probeert bezwaren om te zetten naar kansen. Bij omwonenden spelen vooral vragen over geluidsoverlast, slagschaduw en verlichting op turbines. Dat zorgt soms voor weerstand, zoals te zien was bij Drentse Monden, waar ook plannen zijn voor een windpark. 'Om dit voor te zijn nodig ik bewoners en betrokken overheden uit in het nabijgelegen buurtcentrum en regel ik experts op het gebied van windenergie. Ik ben daarbij zo eerlijk en open mogelijk over de plannen; wie is waarvoor verantwoordelijk, hoe gaat het er uit zien. En ik stel de vraag: hoe wilt u betrokken zijn bij het project in de verschillende fasen.'

Belevingscentrum

Dat levert soms verrassende ideeën op. Sinke: 'Bij het  Prinses Alexia windpark, eveneens in de gemeente Zeewolde, zag iemand wel brood in een belevingscentrum. De ondernemer wil mensen op een interactieve manier meenemen in zijn enthousiasme voor duurzame agrarische producten. Mogelijk is zoiets uit te breiden naar beleving van duurzame energie en hoe je daar als ondernemer, expert en gebruiker bij betrokken kunt zijn. Dat soort initiateven moet je aanmoedigen om mensen enthousiast te maken voor ontwikkelingen in hun omgeving. Zo werken we aan de opzet van een burgercoöperatie, waaraan bewoners van de aanliggende gemeenten kunnen deelnemen en waarin ze kunnen delen in de opbrengst.'

Windpark Zeewolde