Tekst Arthur Simonse
Foto Remco Lassche
“Het is ontzettend belangrijk dat de overheid niet alleen doelen stelt, maar daar dan ook actief mee aan de slag gaat. Want we moeten - met name ook als het gaat om het terugdringen van ons energieverbruik - echt (versneld) in beweging komen. Dit soort experimenten - waarbij de overheid faciliteert en stimuleert - vind ik dan ook fantastisch. En zoals gezegd, oooh zo noodzakelijk.”
Arjan van der Plas is energiecoach, maar in dit verhaal geeft hij ook de leiding aan een project dat - in opdracht van deA (duurzame energiecoöperatie Apeldoorn) - de afgelopen maanden heeft gelopen in twee Apeldoornse woonwijken. “We kregen vanuit het ministerie van EZK en het Gedragsteam van Dienst Publiek en Communicatie (onderdeel van het ministerie van AZ) de vraag of wij wilden meewerken aan een gedragsexperiment met energieverbruiksmanagers (EVM’s). Hierbij hebben wij 200 EVM’s verspreid in De Dreven en De Donken. Dat zijn twee wijken hier in Apeldoorn die erg op elkaar lijken qua leeftijds- en sociale opbouw, inkomen en de verhouding tussen koop- en huurhuizen. En voor wie niet weet wat een EVM is: dat is een display ter grootte van een smartphone waarop je onder andere je gas- en elektriciteitsverbruik kunt zien, de temperatuur in huis, je verbruik in euro’s etc, etc, en dat nieuw in de winkel zo’n 100 euro kost.”
Aanpak
“De ministeries hadden wel als eis dat de apparaten via een passieve én een actieve aanpak in de wijken werden verspreid. Afgesproken werd dat we de inwoners van De Dreven een brief zouden sturen waarin stond dat hen - gratis en voor niets - een EVM werd aangeboden, dat daarvoor een energiecoach langs zou komen die uitleg zou geven en de EVM ook nog zou installeren. De inwoners van De Donken zouden een brief krijgen waarin hen de EVM werd aangeboden, maar die zouden ze dan wel zelf moeten ophalen, installeren en ingebruiknemen.”
“Het liep storm. De passieve benadering - dus zelf afhalen en installeren - was een doorslaand succes. We hadden gedacht dat we er met moeite 50 zouden kunnen slijten, maar we hadden makkelijk het dubbele kwijt gekund. We hebben dan ook mensen moeten teleurstellen.”
Corona
“Hoe anders verliep het in De Dreven. Daar hadden we vier coaches opgelijnd om bij de huizen aan te bellen. Maar door omstandigheden - één coach was later terug van vakantie, één coach werd ziek en bovendien werden toen net de Coronamaatregelen aangescherpt, waardoor persoonlijke contacten werden ontmoedigd - raakten we maar de helft van de EVM’s kwijt. We hebben toen in overleg met de ministeries besloten om dit deel van de proef te beëindigen en niet meer actief langs de huizen te gaan.”
“Ik ga mijn bevindingen binnenkort opschrijven voor de ministeries en dan is het aan hen om conclusies te trekken. Een aantal zaken vallen in ieder geval op: De mensen die de EVM’s zelf zijn gaan halen, zijn gemotiveerd. Ze moesten best een eind rijden om de EVM op te halen en daarna moesten ze ‘em ook nog installeren. Dan heb je er dus zin in! Sterker nog: met een aantal van die mensen heb ik een afspraak gemaakt om eens langs te komen om te praten over hun energieverbruik.”
Actief
“Van de mensen die we actief benaderd hebben - waarbij we dus aankondigden dat we met een EVM zouden langskomen - deed een aantal niet open of gingen niet in op ons aanbod. Dat had én met Corona te maken én met het feit dat ze simpelweg niet geïnteresseerd waren. Maar daar staat weer tegenover dat als we wel werden binnengelaten, we heel erg enthousiaste en vaak lange gesprekken hebben gevoerd over (de mogelijkheden tot) energiebesparing. En niet zelden hebben we ook nog vervolgafspraken met die mensen kunnen maken.”
“Over het algemeen kun je zeggen dat zo’n EVM als lokkertje werkt. Het apparaat nodigt uit tot vaak een (goed) gesprek en drukt bovendien de mensen met de neus op de feiten. Ik juich dit soort experimenten - ook als ze door onvoorziene omstandigheden toch iets anders lopen dan gewenst – dan ook van harte toe. Alles om energieverspilling tegen te gaan.”
