Als we ons voorstellen hoe mensen kiezen, gaan we er vaak vanuit dat mensen een rationele afweging maken en uitkomen bij het alternatief dat het beste bij hen past. Ook beleid wordt vaak gemaakt met deze rationele mens in het achterhoofd.
Toch zien we in de praktijk dat afwegingen nooit helemaal rationeel zijn. Door drukte vergeten we dingen, door vage instructies stellen we uit, en onnodig moeilijke formulieren houden ons tegen om belangrijke informatie door te geven. De coronacrisis heeft ‘pijnlijk’ duidelijk gemaakt dat je veel regels kunt aankondigen als overheid, maar dat een regel helaas niet automatisch leidt tot gewenst gedrag. Hier zijn we ons al langer van bewust binnen EZK en daarom ben ik ook heel blij dat we in steeds meer dossiers, waarin we willen aanzetten tot een gedragsverandering, achterhalen welke factoren meespelen bij keuzes die mensen maken. Als wij weten wat hen belemmert of motiveert en we houden hier rekening mee, dan leidt dit tot effectievere inspanningen en effectief beleid. Bovendien draagt het bij aan duidelijke communicatie. In dit E-zine kan je lezen hoe we dit doen.
Menno Ottens en Rens Dautzenberg werken allebei voor EZK en zitten beiden in het gedragsnetwerk van ons ministerie. Menno is is één van de trekkers van het Gedragsnetwerk van het DG Klimaat en Energie. Hij vertelt meer over hoe je gedragsverandering in je organisatie toepast. Rens heeft samen met het Behavioural Insights Team van EZK een onderzoek gedaan naar warmtenetten. Hij vertelt over dit onderzoek en hoe ze hier gedragskennis in toepassen.
We maken ook kennis met Ika van de Pas, directeur Milieu Centraal. Milieu Centraal is een voorlichtingsorganisatie die onafhankelijke, betrouwbare en praktische informatie biedt over duurzaam leven. Al hun tips en adviezen zijn gebaseerd op (wetenschappelijk) onderzoek. Van Milieu Centraal horen we wat zij tegenkomen in de praktijk.
Arjan van der Plas werkt als energiecoach bij de Duurzame Energiecoöperatie Apeldoorn (DeA). Hij is projectleider van een duurzaamheidsproject met energieverbruiksmanagers (EVM): kleine apparaatjes die energieverbruik meten. Hij vertelt over hoe de EVM’s ontvangen werden bij bewoners. Wat zijn ze anders gaan doen door de energieverbruiksmanagers? En hoe is EZK hierbij betrokken geweest?
Tot slot blikken we vooruit naar de online editie van de Dag van Gedrag op 24 november. Een dag die ik toejuich, omdat kennisdeling op dit belangrijke onderwerp een grote bijdrage kan leveren aan het effectiever maken van onze (rijks)inspanningen. Alleen al door bewuster en scherper te worden op het herkennen van gedragsvraagstukken. Gedragswetenschapper Reint Jan Renes is lector Psychologie voor een Duurzame Stad en hoorde bij het kernteam dat de Corona-gedragsunit van het RIVM leidt. Hij gaat in op vragen als: Hoe houden we het vol om ons aan de gedragsregels te houden? Welke gedragsveranderingen willen we vasthouden na deze crisis en wat is daarvoor nodig? Meld u zich vooral aan voor deze interessante bijeenkomst. Hopelijk zie ik u daar in goede gezondheid.
Lidewijde Ongering
Secretaris-generaal bij het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
