UHT: de kindregeling

Toen op 2 november 2022 de Eerste Kamer de ‘Wet Hersteloperatie Toeslagen’ aannam, en ook de kindregeling van start ging, bleken maar liefst 91.911 kinderen in aanmerking te komen voor een eenmalig geldbedrag van maximaal 10.000 euro, aanvullende hulp en brede ondersteuning door gemeenten. Inmiddels heeft het merendeel van deze kinderen een beschikking gekregen. Begin april stond de teller op 79.609.

"Al voordat de regeling was opgestart zijn we begonnen met de geïntegreerde beoordeling van gedupeerde ouders. Op het moment dat de regeling startte hadden we al veel kinderen in beeld die in aanmerking zouden komen voor de kindregeling. Daardoor konden we snel een groot aantal kinderen bereiken."

Nadat het Serviceteam van UHT het eerste half jaar platgebeld werd door ouders en kinderen met vragen, is het aantal belletjes inmiddels enorm afgenomen, vertelt Breden. “We hebben nu het grootste deel van de kinderen beschikt en zie je dat de focus ligt op de bijzondere situaties. Hierbij gaat het om de meer ingewikkelde situaties, waarbij we informatie missen en we meer moeten uitzoeken. Denk aan situaties als waarbij het gezag onduidelijk is, waar kinderen wonen in het buitenland en geen burgerservicenummer hebben. Daarbij gaat het nog maar om kleine aantallen.”

Wat is zo'n bijzondere situatie?

Breden: “Je kan bijvoorbeeld denken aan ouders die door alle problemen met toeslagen uit Nederland gevlucht zijn, en daarna kinderen hebben gekregen in het buitenland. Die hebben ze nooit aangegeven in Nederland. Dan weten wij niet dat zij nog meer kinderen hebben die in aanmerking zouden kunnen komen voor de regeling. In zo'n situatie moet een kind zich dus zelf melden. Dan blijkt bijvoorbeeld dat dit kind geen BSN heeft. Dus voordat je kan uitkeren, moet je dat eerst regelen. Aangezien wij als UHT daar natuurlijk niet over gaan, komen er hele andere processen bij kijken en meer samenwerking met andere delen van de overheid.”

Hoe bereik je die kinderen die niet automatisch bij jullie bekend zijn?

“Dat is inderdaad wel een lastige. Als je niet weet dat ze bestaan, kun je ze ook niet bereiken. Daarom vragen we gedupeerde ouders om zelf kinderen aan te melden, die niet bij ons bekend zijn. Dat kan via Mijn Toeslagen of via de website Kindregelingvoorjou."

Hoe worden kinderen eigenlijk beoordeeld voor de kindregeling?

“Het belangrijkste is dat je natuurlijk een kind van een gedupeerde ouder van de toeslagenaffaire bent. Dat is eigenlijk het eerste waar we naar kijken. Verder kom je in aanmerking als je binnen de leeftijdsgrens valt: als je op 1 januari 2005 maximaal 20 jaar oud was, of geboren voor of uiterlijk op 5 november 2022. Was je op 1 januari 2005 21 jaar of ouder, of ben geboren na 5 november 2022? Dan heb je geen recht op de kindregeling. Daarnaast speelt de leeftijd een rol in de hoogte van het geldbedrag dat een kind krijgt. Hoe ouder je bent, hoe meer last je hebt ondervonden van de toeslagenaffaire, want je hebt meer jaren leed meegemaakt. We controleren niet of je wel of niet echt last hebt ondervonden. Dit is een politieke keuze geweest om de regeling (snel) uitvoerbaar te houden.”

De kindregeling bestaat ook uit andere vormen van hulp, zoals ondersteuning en aanvullende hulp. Hoeveel kinderen maken gebruik van die vormen van hulp?

“Dat is wat lastig in te schatten vanuit onze kant. Wij zorgen ervoor dat de kinderen een geldbedrag krijgen. De andere hulp, zoals mentaal welzijn en opleidingen, wordt namelijk vooral geregeld vanuit de gemeenten. De regie daarvoor ligt echt bij hen. Gemeenten geven niet aan ons door hoeveel kinderen gebruikmaken van de hulp die zij bieden. De vragen die wij krijgen, gaan vooral over geldzaken natuurlijk, maar we krijgen geregeld vragen over steun bij opleidingen. Veel kinderen hebben, door de problemen, niet de tijd en ruimte om bijvoorbeeld na te denken over een vervolgopleiding. Nu dat ze weer in rustiger vaarwater zijn beland, willen ze weer investeren in zichzelf en een doorstart maken met hun leven.”

Een brief, een website met informatie, een telefoonnummer voor vragen. Er wordt aardig wat gevraagd van het doenvermogen van kinderen of hun ouders om de hulp te krijgen die ze nodig hebben en waar ze recht op hebben. Hoe zorg je er eigenlijk voor dat een kind echt geholpen is?

“De kinderen jonger dan zestien jaar worden geholpen via het herstel van de ouders. Voor de oudere kinderen vanaf zestien jaar, en hun ouders, vraagt het inderdaad wat doenvermogen. Ze zullen toch echt zelf naar de gemeente moeten stappen met hun  hulpvraag. Om hen daarop aan te spreken worden daar extra mailings en flyers voor gemaakt, om er zo meer aandacht voor te krijgen. We hebben speciaal voor kinderen, de website Kindregelingvoorjou ingericht. We hebben ook Instagram. En in de podcast Wat nu? gaat presentator Jaïr op zoek naar vragen en antwoorden op vragen van kinderen van gedupeerde ouders. Wij helpen en ondersteunen Jaïr daarbij. Natuurlijk bereik je niet alle kinderen online. Daarom is het goed dat we de kinderen nog proactiever informeren over alle verschillende mogelijkheden voor aanvullende hulp. Daar valt nog veel in te doen.”

Hoe worden kinderen geholpen met schulden?

“De hulp voor kinderen waarvan de ouders schulden hebben, zit eigenlijk al in het herstel van de gedupeerde ouder. Voor hen is er een schuldenregeling, waarbij schulden, als ze aan bepaalde voorwaarden voldoen, vergoed of kwijtgescholden worden. Bij kinderen vanaf 18 jaar met eigen schulden werkt het wat anders. Zij kunnen terecht bij de gemeente, die hen kan helpen met een schuldhulpverleningsaanbod. Wat sommige kinderen hebben meegemaakt, is echt schrijnend. Ik vind het toch wel heel indrukwekkend hoe ze, ondanks zoveel tegenslag, hun leven hebben vormgegeven.”