Frisian Flag 2022 toont belang van gezamenlijk optrekken in de lucht én op de grond

“Bij het verlaten van de bus kun je een setje oordopjes meepakken”. Deze tip van majoor Bart was niet aan dovemansoren gericht. Voorzien van gehoorbeschermers zag een groep BZ’ers een paar minuten later tientallen straaljagers met veel geweld opstijgen. Samen met hun beleidscollega’s van Defensie waren de Nederlandse diplomaten te gast op vliegbasis Leeuwarden bij de oefening Frisian Flag 2022.

Tijdens deze grote internationale oefening trainen Nederlandse gevechtsvliegers samen met buitenlandse partners op inzet in een grootschalig conflict. Sinds de Russische invasie in Oekraïne is verdediging van het NAVO-grondgebied en -luchtruim een stuk minder denkbeeldig dan tijdens de vorige editie van Frisian Flag (2019).

Kennismaking met het operationele werk van Defensie

Na aankomst kregen de deelnemers naar goed Defensiegebruik presentaties voorgeschoteld over de oefening zelf, de deelnemende landen en hun specifieke taken tijdens de oefening. Het bezoek was daarnaast een uitstekende gelegenheid om de beleidsmakers in Den Haag nader kennis te laten maken met het operationele werk van Defensie.

Op dagelijkse basis werken BZ en Defensie beleidsmatig nauw samen. Denk aan onderwerpen zoals nucleaire afschrikking en het versterken van de internationale rechtsorde door vredesmissies. Maar ook bij meer operationele zaken weten beide ministeries elkaar te vinden. Bijvoorbeeld de steun aan Oekraïne en de besluitvorming over de uitzending van Patriot-rakketten en F-35’s naar Oost-Europa.

Nieuwe vraagstukken en uitdagingen

De oorlog in Oekraïne stelt beide organisaties voor nieuwe, grote vraagstukken. Hoe kunnen wij de veiligheid van ons land en Europa op langere termijn blijven garanderen? Hoe ziet de relatie met Rusland er in de toekomst uit en wat betekent het conflict in Oekraïne voor de NAVO?

Een internationale oefening zoals Frisian Flag is erg belangrijk, omdat bondgenoten goed op elkaar ingespeeld moeten zijn en weten wat ze aan elkaar hebben. Dit geldt zeker voor digitalisering en informatie-uitwisseling: dit speelt op elk niveau in de (militaire) besluitvormingsprocessen een steeds belangrijker rol. Juist om de informatie-uitwisseling te hinderen, werd tijdens de oefening een stoorvliegtuig ingezet om op tactisch niveau de onderlinge communicatie onmogelijk te maken.

Informatie gestuurd optreden (IGO)

Het belang van informatie-uitwisseling werd ook duidelijk in de presentatie die Defensie de deelnemers eerder die de dag voorschotelde. Onderwerp was de inzet van het onlangs aangeschafte onbemande vliegtuig MQ-9 Reaper. Dit toestel is in staat om met de nieuwste sensoren precies vast te stellen wat er op de grond gebeurt en deze informatie onmiddellijk door te zenden naar bijvoorbeeld andere vliegtuigen of analisten in hoofdkwartieren. Hierdoor kan (militaire) besluitvorming worden gebaseerd op de meest actuele situatie.

Een prima voorbeeld uit de praktijk van het zogenaamde Informatie Gestuurd Optreden (IGO) waaraan Defensie veel aandacht besteedt. Dit concept kan ook als inspiratie dienen voor politieke besluitvormingsprocessen van bijvoorbeeld BZ. Immers, ook daar dreigt door de snelle toename van de hoeveelheid informatie het risico van een informatie-overload voor beleidsmakers en besluitvormers. Dat terwijl het ook in de diplomatieke werkelijkheid essentieel is om een informatievoordeel te hebben. Dat maakt het mogelijk om als betrouwbare internationale partner het juiste standpunt in te nemen en het initiatief te blijven behouden.

Snelle (data)analyses en informatie¬gestuurde besluitvorming houden BZ slagvaardig en effectief. Zo’n BZ-equivalent van Informatie Gestuurd Optreden kan zorgen voor de juiste handelingsopties in de samenwerking met andere nationale en internationale partners. Dit geldt niet alleen in een situatie van openlijk conflict, maar ook bij (niet-militaire) geopolitieke activiteiten met strategische accenten. Het BZ-bezoek aan Leeuwarden leverde in ieder geval genoeg inspiratie op. Opnieuw een geslaagde missie van Frisian Flag 2022.