Tekst PV OPCW en Dina Marges
Onder Nederlands voorzitterschap van Ambassadeur Henk Cor van der Kwast vond van 14 tot 19 mei een pittige vijfde Review Conference plaats van de OPCW. Tijdens een RevCon wordt teruggekeken op de activiteiten en behaalde resultaten van de organisatie in de afgelopen vijf jaar en wordt de koers uitgezet voor de komende jaren. In het huidige geopolitieke klimaat, zeker ook merkbaar binnen de OPCW, is overeenstemming bereiken geen gemakkelijke opgave. Zelfs niet voor doorgewinterde veiligheidsdiplomaten. Menig delegatie gaf dan ook aan niet jaloers te zijn op de ingewikkelde taak van het voorzitterschap. Gelukkig bleef Ambassadeur Van der Kwast de rust zelve: ‘de uitkomst ligt immers in de handen van de lidstaten’.
Achter de schermen met de Chairperson
In aanloop naar de conferentie ondernam de PV OPCW vele acties: een enorme hoeveelheid telefoontjes werd gepleegd, talloze ambassades werden bezocht en er werd zelfs een ambassadorial retreat georganiseerd. Tijdens de RevCon begint een dag van de Chairperson nog voordat de eerste delegaties voet zetten in het World Forum. De eerste brandjes worden telefonisch al geblust en na de ‘dagstart’ met het OPCW-secretariaat, kunnen de plenaire sessies beginnen.
Rustig door de wandelgangen lopen voor een nodige kop koffie is er deze week voor de Nederlandse delegatie niet bij. Vanuit alle hoeken wordt gevraagd naar nieuwtjes en andere updates die mogelijk gedeeld zouden kunnen worden vanuit de Chairperson. Waar de delegaties in de pauzes tussen de plenaire sessies tijd hebben voor leuke side-events, is er voor de Chairperson geen tijd om bij te komen. Van het ene overleg naar het andere, een luisterend oor bieden en snel nog een paar belangrijke delegaties aanschieten; zo probeert de Chairperson het gehele proces achter de schermen te versoepelen.
Hoog tempo in de plenaire sessies en pittige drafting sessies
Vanwege de relatief korte duur van deze vijfde RevCon werd het tempo onder Ambassadeur van der Kwast hoog opgevoerd in de plenaire sessies. Dit met het doel om zo veel mogelijk tijd over te houden voor de inhoudelijke discussies over de tekst. Dagenlang werd in parallel hard overlegd om over zoveel mogelijk onderwerpen overeenstemming te bereiken en de delegaties dichterbij bij elkaar te brengen.
Ondanks de harde inzet van vele delegaties en kordaat leiderschap, is het tijdens RevCon5 niet gelukt om een outcome document met consensus aan te nemen. Op enkele onderwerpen is wel degelijk vooruitgang geboekt, maar op andere onderwerpen liep het drafting proces vast. Tot consensus komen over het chemisch wapen gebruik door Syrië en geografische representatie binnen de OPCW bleek niet mogelijk in deze vijfde RevCon.
Blik vooruit
Ondanks twee teleurstellende achtereenvolgende Review Conferences, kan de OPCW als een succesvolle organisatie worden beschouwd. De organisatie ontving in 2013 zelfs de Nobelprijs en telt 193 lidstaten. Wereldwijd zijn grote voorraden chemische wapens bijna alle vernietigd en de Verenigde Staten vernietigt naar verwachting in september 2023 haar laatste chemische wapens: een flinke mijlpaal. Ook de opening van het nieuwe laboratorium ‘Center for Chemistry & Technology’ biedt nieuwe mogelijkheden voor testen en voor het uitbreiden van internationale samenwerking en opleiding van experts uit ontwikkelingslanden. Nederland zal zich via verschillende wegen hard blijven inzetten voor het waarborgen van het primaire doel van de OPCW: de verwezenlijking van een wereld zonder chemische wapens.
