Tekst Fenna Eerenberg
Foto Wikimedia Commons / IdealCom
In gesprek met Esther Loeffen, ambassadeur in Burkina Faso
Van 1 tot en met 14 maart 2023 vond opnieuw met succes Flintlock plaats, de grootste jaarlijkse Amerikaans geleide militaire oefening op Afrikaanse bodem. De oefening, geleid door het Amerikaanse Special Operations Command Africa, traint Special Operations Forces van Afrikaanse partnerlanden en vond plaats op verschillende locaties in Ivoorkust en Ghana. In totaal deden er meer dan 1.300 militairen uit 28 landen mee. Vanuit Nederland droegen bijna 60 militairen van het Korps Commandotroepen en Maritime Special Operations Forces bij. De Nationale Politie maakte voor het eerst onderdeel uit van de Nederlandse deelname.
In deze jaarlijkse oefening worden eenheden van Afrikaanse partners gekoppeld aan trainers van Westerse Special Operations Forces. Nederland draait al sinds 2007 mee in de oefening en is sindsdien als partner aan Burkina Faso gekoppeld, waardoor Burkinese troepen op jaarlijkse basis met Nederlandse troepen deelnemen aan Flintlock en voorafgaand van Nederland een pre-exercise training krijgen. Dit jaar stond de deelname van Burkina Faso in een bijzonder daglicht. Begin 2022 werd het land nog uitgesloten van deelname vanwege de militaire staatsgreep die toen tijdens de pre-exercise training plaatsvond. Dit jaar besloot het kabinet de Nederlandse samenwerking met Burkina Faso binnen Flintlock te hervatten.
Esther Loeffen, sinds 2021 ambassadeur in Burkina Faso, was aanwezig bij de pre-exercise training van Burkina Faso en Nederland in Bobo Dialasso. In dit artikel deelt zij haar ervaringen en licht het belang toe van deze samenwerking voor de regio.
Leestijd: 4 minuten.
Veiligheidssituatie in de regio
Flintlock 2023 vond plaats tegen de achtergrond van toenemende onveiligheid in de regio, met oprukkend gewelddadig extremisme in de Sahellanden en groeiende spillover hiervan naar de West-Afrikaanse kuststaten. Hoewel de oefening in essentie is gericht op het klaarstomen van troepen voor deelname aan internationale missies, ligt de nadruk sinds enige jaren sterk op het trainen van troepen in de bestrijding van gewelddadig extremisme. De samenwerking binnen Flintlock draagt bij aan de versterking van capaciteiten van deelnemende landen en aan hernieuwd vertrouwen van West-Afrikaanse partners in Westerse steun.
Nederland wil bijdragen aan stabiliteit in Burkina Faso. Nederland probeert hier op geïntegreerde wijze vorm aan te geven. Ambassadeur Loeffen legt uit: “Op dit moment is de veiligheidssituatie precair – in vele delen van Burkina Faso vinden terroristische aanslagen plaats. De overheid reageert hierop met militaire campagnes om verloren terrein terug te winnen. Deze veiligheidssituatie heeft ertoe geleid dat er inmiddels zo’n 2 miljoen mensen ontheemd zijn. Onvrede over de beperkte resultaten in de strijd tegen terrorisme heeft er ook toe geleid dat in januari 2022 een militaire staatsgreep op de civiele regering plaatsvond en vervolgens in september 2022 een machtsgreep binnen het leger werd gepleegd. Dit bemoeilijkt de samenwerking met Burkina Faso. De veiligheidssituatie geeft daarnaast enorme beperkingen voor hetgeen de ambassade kan doen. Zo kunnen ambassademedewerkers in beginsel zich niet (tenzij na uitdrukkelijke toestemming en met de nodige extra maatregelen) buiten de hoofdstad begeven. Dit maakt het moeilijk een goed beeld te krijgen van wat er gaande is in Burkina Faso, temeer omdat er tegelijkertijd sprake is van de nodige desinformatiecampagnes.”
Pre-exercise training Burkina Faso en Nederland
Het pre-trainingconcept is bedacht door Nederland om de partnereenheid beter te begrijpen, te leren kennen en gezamenlijk goede voorbereidingen te treffen op de oefeningen. Nederland is vooralsnog het eerste en enige land dat dit doet. Tijdens de pre-exercise training gaan de Nederlandse trainers, voorafgaand aan de officiële oefening, drie weken bij de partnereenheid op bezoek, om gezamenlijk toe te werken en af te reizen naar de daadwerkelijk oefening. Ester Loeffen geeft het belang hiervan aan: “Dit draagt bij aan het opbouwen van relaties tussen de deelnemers, het begrijpen van elkaars cultuur en werkwijze en beter inzicht in de trainingsbehoeften van de partners: met andere woorden: om optimaal te kunnen profiteren van Flintlock. Zonder pre-training hebben deelnemers slechts twee weken de tijd om elkaar te leren kennen, te trainen en de complexe eindscenario’s te doorlopen.”
In februari 2023 bezocht Esther Loeffen de Nederlandse troepen tijdens de laatste pre-training in Bobo Dioulasso, de tweede stad van Burkina Faso waar de Burkinese partnereenheid is gelegerd. Tijdens dit bezoek sprak Esther de aanwezige Nederlandse troepen en de plaatselijke commandant van de partnereenheid. Hieruit werd duidelijk dat deze samenwerking aan beide kanten zeer wordt gewaardeerd. Er was gelegenheid om de praktische onderdelen van de training bij te wonen, hetgeen een “interessant kijkje gaf in de keuken van de Nederlans-Burkinese samenwerking.” Daarnaast bezocht Esther het mobiele veldhospitaal dat de Nederlandse troepen meebrachten, en voor het eerst voor de pre-training werd ingezet: “een indrukwekkende combinatie van hoogstaande medische spoedhulpcapaciteiten en gecommitteerde Nederlandse medische specialisten ter ondersteuning van de eenheden”.
Strategie in de regio
Esther Loeffen stelt dat deze oefeningen en de veiligheidssamenwerking een belangrijk onderdeel vormen van de werkzaamheden van de ambassade in Ouagadougou en de bredere strategie in de regio. In lijn met deze strategie zijn er sinds januari 2023 twee militairen aanwezig in Burkina Faso. Zij maken gebruik van het internationale en lokale netwerk aldaar om de Nederlandse informatiepositie te versterken. Ook verkennen zij eventuele handelingsopties voor Nederlandse veiligheidsinzet.
Verder lezen over Flintlock? Zie ook Special forces brengen Afrikaanse collega’s kennis bij tijdens Flintlock op de website van Defensie.
