Weg met wegwerpverpakkingen

Hergebruik wordt de norm

“In 2026 moet er een grote en blijvende vermindering ten opzichte van 2022 zijn behaald. Elk land kan zelf bepalen hoe ze dat wil bereiken”, vertelt Sanne Westra, senior beleidsmedewerker van het ministerie. “Na het succes van het betalen voor plastic tasjes in 2017, 70% minder tasjes in het zwerfaval, en het invoeren van statiegeld voor kleine plastic flesjes in juli 2021, kiezen we nu ook voor het laten betalen voor plastic wegwerpbekers en -maaltijdverpakkingen. Want als je een waarde of een prijs geeft aan plastic verpakkingen, zie je dat mensen bereid zijn hun gedrag aan te passen”, zegt Sanne. “Ook gaan met de nieuwe regels de producenten van plastic wegwerpverpakkingen en sigarettenfilters mee betalen in de kosten die gemeenten maken bij het opruimen van dit soort afval”.

Drinken we dan onze koffie voortaan uit karton?

Sanne: “Even voor de duidelijkheid, de op het oog kartonnen koffiebekers op kantoor of bij een To Go-winkel bevatten wel degelijk plastic. Dat kun je goed zien door een klein opschriftje met het schildpadlogo op de bekers. We gebruiken jaarlijks in Nederland 4 miljard koffiebekers. Dus als we die vervangen door herbruikbare bekers en kopjes, dan komt het met de ambitieuze reductie wel goed.”

Als uitzondering kunnen we plastic wegwerpbekers of -voedselverpakkingen op een locatie blijven gebruiken, maar dan moet minimaal 75% van de verpakkingen worden ingezameld voor hoogwaardige recycling. Wat bedoelen we met hoogwaardig recyclen?

Sanne: “Hoogwaardig betekent in dit geval dat je van het materiaal nieuwe bekers en voedselverpakkingen kunt maken, en daar zijn strikte regels aan verbonden. Voor de koffiebeker en de meeste voedselverpakkingen is deze uitzondering daarom niet van toepassing. Waar het wel toegepast kan worden, is op festivals en evenementen. Deze zomer zagen we al veel succesverhalen van festivals met een retoursysteem voor bekers die vervolgens weer volledig gerecycled kunnen worden tot nieuwe bekers. Met als extra bonus een schoon festivalterrein in plaats van een plastic soep van kapotgetrapte bierbekers. Kijk maar eens naar festivalterreinen van een aantal jaren geleden en tegenwoordig. Een wereld van verschil!”

Als je eten of drinken afhaalt en meeneemt voor onderweg of thuis, kan de verpakking vaak niet zomaar vervangen worden door herbruikbare alternatieven. Daarom willen we het gebruik ervan ontmoedigen. Je gaat betalen voor de wegwerpverpakking. Behalve de prijs voor je koffie of maaltijdsalade, betaal je dus extra voor de beker of het bakje.

“Hoeveel de ondernemer rekent, bepaalt deze zelf. We geven wel een richtlijn: 25 cent voor een beker, 50 cent voor een maaltijdverpakking en 5 cent voor voorverpakte groente, fruit, noten en portieverpakkingen voor bijvoorbeeld boter of beleg. De verpakkingskosten moeten als aparte kosten op de kassabon. Je moet als ondernemer de klant ook een herbruikbaar alternatief aanbieden."

“En de klant mag er straks ook voor kiezen om zelf een beker of verpakking mee te nemen”, aldus Sanne. We krijgen dan als consument te maken met een keuze in twee smaken: óf je kiest voor het herbruikbare alternatief: een zelf meegenomen of door de ondernemer verstrekte herbruikbare beker en verpakking, óf je betaalt extra voor een wegwerpbeker en -verpakking.”

“Uiteindelijk willen we dat in 2026 minimaal 40% minder plastic bekers en maaltijdverpakkingen worden gebruikt dan in 2022. Ambitieus jazeker, maar ik ben ervan overtuigd dat we door heldere communicatie, het delen van goede voorbeelden en duidelijke handhaving die doelen absoluut gaan halen!”