Een waakzaam oog op Zaporizja

De Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Straling (ANVS) is de onafhankelijke en deskundige toezichthouder op het gebied van straling. De ANVS valt onder de minister van IenW, maar kan onafhankelijk van de bewindspersoon besluiten nemen. De kern van het werk van de ANVS zit in het beschermen van inwoners van Nederland tegen de schadelijke effecten van straling. Wat Oekraïne betreft betekent dit dat de ANVS via haar internationale netwerk in de gaten houdt wat daar gebeurt met de kerncentrales. Want een ongeval daar kan leiden tot extra blootstelling aan straling in Nederland.

De ANVS doet dit binnen het Crisis Expert Team Straling en Nucleair (CETsn). Waarbij ze een beroep kan doen op andere aangesloten organisaties, zoals het RIVM, Rijkswaterstaat, Defensie, drinkwaterbedrijven en Wageningen Universiteit. De ANVS brengt daarbij expertise in over de werking van alles rondom een kerncentrale, en ook stralingsbescherming. Uiteindelijk geeft het CETsn bij een ongeval advies over eventuele maatregelen aan bestuurders en besluitvormers.

Beperkte risico’s

Hoewel het zorgelijk is wat er gebeurt in Oekraïne rondom de kerncentrale, zijn de risico’s volgens de experts van ANVS en RIVM voor Nederland vrij beperkt. Want een ongeluk in een kerncentrale in Oekraïne leidt niet tot stralingsniveaus in Nederland waarbij directe maatregelen nodig zijn. Zoals evacueren, schuilen of het slikken van jodiumtabletten. De afstand van Nederland tot Oekraïne is daarvoor te groot. Het kan wel zo zijn dat er indirecte maatregelen nodig zijn om de voedselketen te beschermen, zoals een graasverbod voor koeien.

Bron: RIVM
Oekraïne telt 4 actieve kerncentrales, één permanent gesloten centrale (Tsjernobyl) en vier kleinere nucleaire faciliteiten: twee onderzoeksreactoren, een deeltjesversneller en afvalopslag. 
De centrale van Zaporizja is het toneel van schermutselingen tussen Russische en Oekraïense troepen. Maar Rusland heeft ook al eens een raket over de centrale Zuid-Oekraïne heen geschoten.
Tijdens het begin van de invasie bezetten Russische troepen het terrein van de voormalige centrale in Tsjernobyl, dat nog altijd ernstig vervuild is met radioactief materiaal.

Tijdlijn

Op de eigen website houdt de ANVS een tijdlijn bij over de situatie in Oekraïne. Met per gebeurtenis een uitleg over wat er gaande is en eventuele opmerkingen van de experts van het Internationale Atoom Energie Agentschap IAEA. ANVS heeft via de IAEA toegang tot het informatienetwerk tussen alle aangesloten landen, waaronder Oekraïne. De gekregen informatie wordt gebruikt voor duiding van de gevolgen in Nederland.