Tekst Petrouschka Werther (directeur Duurzame Mobiliteit bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat)
Alweer ruim 3,5 jaar geleden verscheen de eerste versie van dit e-zine, waarmee we werkgevers willen inspireren hun zakelijke mobiliteit te verduurzamen. In 2030 moet er namelijk 8 miljard minder kilometers gereden zijn die CO2-uitstoot veroorzaken, daarmee besparen we 1Mton CO2, een van de belangrijkste doelen uit het klimaatakkoord.
In deze (voorlopig) laatste editie blik ik terug op een periode waarin werkgevers veel actie hebben ondernomen om hun mobiliteit verduurzamen. Veel is gedaan, maar veel staat ook nog te gebeuren, een greep uit de lange rij voorbeelden.
Als ik kijk naar hoogtepunten van de voorbije jaren, vind ik het fantastisch dat een aantal grote werkgevers op eigen initiatief met verduurzaming van hun mobiliteit aan de slag is gegaan. Deze koplopers verenigden zich in de coalitie Anders Reizen met het uitgangspunt: als wij deze stappen tot verduurzaming kunnen zetten, waarom andere werkgevers dan niet? Dat is een terechte vraag en daarom trekken we samen op, met het gemeenschappelijke doel steeds meer bedrijven aan de slag te zien gaan met duurzame mobiliteit. De koplopers bieden ons inzicht in waar je als werkgever tegenaan kunt lopen en welke aanpak het meest geschikt is, afhankelijk van branche en type werk. Zo wordt ook duidelijk welke taak wij als ministerie (en andere betrokken ministeries) hebben. Denk hierbij aan het opzetten van fietsregelingen, maar ook goede informatievoorziening over kansen voor hybride werken (bijvoorbeeld via het platform Zo Werkt Het).
Van niet reizen naar hybride werken
Binnen het ministerie maken we onderscheid tussen drie gedragsveranderingen in mobiliteit: slimmer reizen, anders reizen en schoner reizen. Hierin zijn door werkgevers én werknemers grote stappen gezet. Natuurlijk had het coronavirus hier aandeel in: er werd noodgedwongen minder gereisd en veel bedrijven schakelden snel door om medewerkers vanaf een andere plek dan kantoor te laten werken. Deze cultuur van hybride werken is bij veel werkgevers een blijvertje gebleken.
40 procent van de Nederlanders met een baan werkt minstens één dag per week thuis. We zien dat de woensdag en vrijdag de favoriete thuiswerkdagen zijn voor veel werknemers. Spreiding van hybride werken over de dagen van de week is nog een uitdaging voor werkgevers. Hoe meer zij de mogelijkheid bieden om tijd- en plaatsonafhankelijk te werken, des te beter werknemers hun werk kunnen spreiden. Niet de locatie, maar het type werk bepaalt dan hoe, wanneer en waar het gedaan kan worden (thuis, op kantoor, op locatie of elders). Over de invulling hiervan zijn goede, duidelijke afspraken nodig tussen werkgever en werknemer. De Toolbox Hybride Werken van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, biedt hierbij goede ondersteuning.
'Met fiscale regelingen, hopen wij dat bij steeds meer werkgevers een groot deel van de medewerkers op de fiets van en naar werk reist'
Anders reizen
Een positieve ontwikkeling vind ik het inwisselen van het standaard leasecontract voor een ‘reiscontract’. De reisbehoefte van de medewerker komt voorop te staan en die wisselt per individu. Als voorbeeld zie je dat een OV-kaart onderdeel is van het arbeidsvoorwaardenpakket. Op die manier laat je de auto eerder staan. Ook fietsen naar het werk zit in de lift, geholpen door bijvoorbeeld regelingen voor werknemers die minder dan 15 kilometer van hun werkplek wonen. Met fiscale regelingen, hopen wij dat bij steeds meer werkgevers een groot deel van de medewerkers op de fiets van en naar werk reist. Per januari 2023 is het mogelijk de onbelaste kilometervergoeding te verhogen naar 21 cent, die kun je hiervoor natuurlijk goed inzetten. Al aardig wat werkgevers bieden een hogere kilometervergoeding voor de fiets dan voor de auto. Via het programma Kies de fiets delen we informatie en praktijkvoorbeelden die werkgevers ondersteunen bij hun fietsbeleid.
Schoner reizen
En dan schoner reizen. Daarop is natuurlijk de waterstof- en batterij-elektrische auto de belangrijkste ontwikkeling. Waar we vijf jaar geleden vooral pilots zagen en de beperkte actieradius (hoever je komt met één keer laden) een heet hangijzer was, zie ik nu steeds meer prachtige voorbeelden van werkgevers met een (bijna) geheel geëlektrificeerd wagenpark. Hierop moeten we nu doorpakken. We verkennen mogelijkheden om te voorkomen dat er vanaf 2025 nog benzine-/dieselauto’s worden aangeschaft als nieuwe zakelijke personenauto’s. Daarvoor is voldoende publieke laadinfrastructuur nodig, net als waterstoftankstations. We stimuleren de markt voor tweedehands elektrische auto’s, zodat nieuwe zakelijke emissiearme auto’s op een goede restwaarde kunnen rekenen, zeker als ze klein- tot middelgroot zijn.
Mijlpaal: CO2-besluit komt er!
Naast de ontwikkelingen op slimmer, anders en schoner reizen, hebben we het afgelopen jaar een absolute mijlpaal bereikt: de Tweede Kamer is akkoord met het ontwerpbesluit CO2-reductie werkgebonden personenmobiliteit. Door het uitstel van de Omgevingswet treedt het besluit naar verwachting op 1 januari 2024 in werking. Vanaf deze datum moeten bedrijven met 100 werknemers of meer jaarlijks gegevens aanleveren voor hun woon-werk- en zakelijke mobiliteit. Het besluit heeft het doel om werkgevers bewuste keuzes te laten maken over de verduurzaming onder het motto: 'van inzicht naar actie'.
Duidelijk is dat werkgevers een essentiële rol spelen bij de verduurzaming van mobiliteit immers, bijna de helft van de CO2-uitstoot door mobiliteit komt van het woon-werk en zakelijke verkeer.
Ik ben trots op wat we voor het verduurzamen van mobiliteit in Nederland al bereikt hebben. Maar overheid én werkgevers moeten ambitieus en kritisch blijven, zodat we deze lijn doortrekken en we de klimaatdoelen gaan halen. Heeft u hulp nodig met dit vraagstuk? Zoek contact met een regionaal werkgeversnetwerk bij u in de buurt of raadpleeg de coalitie Anders Reizen en benut de kennis en ervaring van andere bedrijven. De impact die u als werkgevers met elkaar maakt is groot en belangrijk voor een klimaatneutraal en bereikbaar Nederland! Met elkaar komen we er!
