Een bekend verschijnsel in Veldhoven was de ‘ASML-file’. Tussen de snelweg en de parkeergarages op de campus van ASML (1700 medewerkers) stond tijdens de spits een flinke file. Vijf jaar na het uitstippelen van een fietsbeleid staat er bij fietsambassadeur ASML nog steeds een file, maar dan bij de poortjes van de fietskelder bij het hoofdgebouw.
'We wisten: als ASML blijft groeien zoals we nu doen, is het concept van iedereen afzonderlijk in de auto naar werk, onhoudbaar.’
Hoe kwamen jullie hier?
Met een scherpe doestelling ging ASML vijf jaar terug met een fietsbeleid aan de slag. 'Tweederde van het personeel kwam iedere dag in de auto naar werk’, vertelt Lucas van Grinsven (Hoofd Communicatie & Community Engagement). We wisten: als ASML blijft groeien zoals we nu doen, is het concept van iedereen afzonderlijk in de auto naar werk, onhoudbaar.' We stelden als doel om dat binnen vijf tot zeven jaar terug te brengen tot minder dan de helft. Het merendeel zou met de fiets of het OV moeten gaan reizen.
'Het streven was dat in 2025 één derde van de werknemers op de fiets naar werk zou komen. De mensen die binnen fietsafstand wonen (tussen 0 en 15 kilometer van de campus) werden de doelgroep. Nu, 3 jaar eerder dan gepland, is deze doelstelling gehaald. Op mooie dagen in de zomer ligt het percentage zelfs tussen de 40 en 45 procent. We hebben echt een gigantische sprong gemaakt.'
Waarom is dit een succes?
ASML is niet voor niets sinds dit jaar fietsambassadeur voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het bedrijf voerde in vijf jaar tal van veranderingen door om zo veel mogelijk werknemers op de fiets naar het werk te zien komen. ‘Onze kilometervergoeding gold niet voor afstanden tot 10 kilometer. Daarboven wél, tot 20 kilometer. Dat was bijna een stimulans om, als je bijvoorbeeld 15 kilometer van ASML woonde, de auto te pakken’, vertelt Van Grinsven. ‘Die regeling moest anders. Nu krijgt iedereen die op de fiets komt, standaard een kilometervergoeding. Daar komt nog per dag een euro bovenop, ongeacht van hoever je komt.’
ASML investeerde in diverse faciliteiten die het fietsen bevorderen: douches en grote fietsparkeergarages, dichter bij het gebouw dan de parkeerplekken voor auto’s. Het bedrijf maakte de elektrische fiets aantrekkelijker door vanuit de werkkostenregeling de belastingvrije aanschaf van een fiets te verhogen naar 2000 euro.
Ook op campagnevlak trof ASML maatregelen, waarbij ook de koffieautomaat is ingezet: wie een koffie haalt, krijgt via het scherm een video te zien die aanmoedigt om na te denken over je woon-werkverkeer. Onlangs organiseerden we een actieweek met als doel om in één week samen 24.000 ritjes op de fiets te maken. Als dat lukte, zouden er duizend bomen worden geplant. Deze week is de eerste boom de grond in gegaan.’
Wat is de volgende stap?
In 2030 verwacht ASML 35.000 mensen op de campus. ‘Ons doel is dat dan één derde met de (elektrische) fiets komt, één derde met het OV en dus nog maar één derde met de auto (dan ook het liefst door met elkaar mee te rijden). Grote ambities en als we die willen waarmaken, kan na verloop van tijd ook ‘beprijzing’ noodzaak worden. Dat hoeft niet meteen financiële beprijzing te zijn, je kunt tijd en ongemak ook als een prijs zien die de
werknemer betaalt. We bouwen geen autoparkeerplaatsen meer bij én fietsenstallingen komen dichter bij het gebouw. Als het steeds moeilijker wordt om je auto bij ons neer te zetten, ga je ook sneller voor een alternatief vervoerstype. De fietsbereidheid groeit. Een brede doorsnee van onze internationale medewerkers pakt tegenwoordig de fiets en heeft ontdekt hoe fijn dat kan zijn.
Vijf tips van de fietsambassadeur op weg naar een succesvol fietsbeleid:
- Communiceer op uiteenlopende manieren over het belang van fietsen naar werk en betrek daarbij ook andere voordelen als gezondheid of kostenbesparing. Zet een diversiteit aan kanalen in zoals de koffieautomaat.
- Zorg voor een royale kilometervergoeding voor de fiets. Vanaf dit jaar is € 0,21 per kilometer mogelijk. Of varieer in vergoeding; betaal een hogere vergoeding voor fietskilometers dan autokilometers.
- Verhoog de belastingvrije aanschafprijs voor de fiets.
- Organiseer actieweken, waarin alle werknemers samen een bepaald aantal fietskilometers bereiken, en organiseer feestelijke kennismakingsbijeenkomsten met proefritten op (elektrische) fietsen of eerste fietslessen.
- Zorg voor genoeg deelfietsen; in de stad, op de campus en op de P+R’s. Dat stimuleert bijvoorbeeld om samen te reizen en voor het laatste stukje de fiets te pakken.
