Tekst Sander Grip
Foto Valerie Kuypers
Sinds twee jaar is Iep Visser algemeen directeur van Justis, de screeningsautoriteit van JenV. “Wij leveren producten die directe invloed hebben op levens van mensen. Het belangrijkste vind ik de vraag hoe wij ons werk zo goed mogelijk kunnen doen en tegelijk mensen zo goed mogelijk kunnen helpen. We zijn meer dan een uitvoeringsclub, wij pakken actief een adviesrol op.”
‘Ons werk is het sluitstuk van gedrag dat we van nature hebben’
Waarom screenen we?
“Stel dat je iemand aan wilt nemen, dan is het prettig te weten dat diegene betrouwbaar is voor het werk dat hij of zij moet gaan doen. Wij wegen op grond van verschillende belangen de informatie die we uit verschillende bronnen mogen opvragen.
Screenen bevordert de betrouwbaarheid van onze samenleving. Het gaat erom dat je weet wat je kunt verwachten van partijen en mensen met wie je werkt en zakendoet. Het is niet anders dan wat je zelf elke dag doet: je screent je omgeving continu.
Soms kun je niet zelf screenen. Dan vraag je een collega of dat lunchzaakje lekkere broodjes heeft. Je vraagt een vriend of hij ervaring heeft met de garagehouder waar je jouw auto wilt laten keuren. Ons werk is het sluitstuk van gedrag dat we van nature hebben.”
De producten van Justis
Justis verstrekt de bekende Verklaringen Omtrent het Gedrag, ook voor rechtspersonen, en de gedragsverklaringen aanbesteden , waarmee de overheid kan nagaan of partijen in een aanbesteding bonafide zijn. Daarnaast verstrekt Justis Bibob-adviezen en risicomeldingen. Ook levert de JenV-dienst vergunningen die buitengewoon opsporingsambtenaren en recherchebureaus nodig hebben. Ze voert een deel van de wet wapens en munitie uit, de garantstellingsregeling curatoren, naamswijzigingen en gratieverzoeken.
Justis heeft heel veel opdrachtgevers en klanten. Hoe houd je iedereen tevreden met de producten die je levert?
“Ten eerste is ons werk gebaseerd op regels en wetten, waar de behoeften van de samenleving aan ten grondslag liggen. Die behoefte is echter niet statisch. Daarom zijn de beleidsmakers constant bezig met de vraag of de regels nog aansluiten op wat de samenleving wil en wat de rol van de overheid is. Dat doen wij ook: hoe veranderen de regels en vergt dat aanpassingen in onze producten? Zo stellen we onze opdrachtgevers de vraag of zij nog behoefte hebben aan wat wij leveren en of we onze producten kunnen verbeteren.
En we zoeken aansluiting op actuele thema’s. Neem de screening van ambtsdragers. Daarover hebben wij contact gehad met BZK . Het resultaat: rondom de verkiezingen van 21 maart is er aandacht geweest voor het screenen van politieke ambtsdragers. Screenen is een zwaar middel; we komen in de persoonlijke levenssfeer van mensen. Maar je wilt weten of de medewerkers in de kinderopvang en de voetbalcoach van je kind te vertrouwen zijn.”
Hoe sluit je aan op de wensen van de samenleving?
“Naar buiten gaan en in gesprek gaan met opdrachtgevers en klanten. Ze laten zien wat we doen, waarom we dat doen en hoe we de privacy respecteren. Informatie halen en brengen om te toetsen of onze producten optimaal aansluiten op behoeften.
Met de campagne ‘Wat de VOG?’ hebben we de misverstanden die jongeren over de Verklaring Omtrent het Gedrag bleken te hebben, geadresseerd. En op ons congres ‘Behind the screens’ zijn we in gesprek gegaan met deskundigen over onze producten en hoe wij screenen: wat werkt wel, wat niet, wat kan beter? We hebben een complex vak waarin we het precaire evenwicht bewaren tussen het belang van de samenleving aan de ene kant en het belang van het gescreende individu aan de andere kant.
We luisteren en passen aan waar nodig, binnen de regels die er zijn. Soms kunnen we iets verbeteren binnen bestaande kaders. Zoals een simpelere manier voor grote werkgevers om de VOG aan te vragen. Onze dienstverlening kunnen we zelf aanpassen, voor de inhoudelijke wijziging van onze producten is beleid nodig. En als wij signalen krijgen dat het beleid aangepast kan worden, dan geven wij dat door aan beleidsmakers. Wij zijn niet alleen van de uitvoering, wij zoeken naar antwoorden op de vraag of wat we doen aansluit op wat de samenleving verlangt.”
