Door de lens

Dit artikel hoort bij: JenV Magazine 6

In beeld brengen wat vanzelfsprekend is

Bart Versteegh in actie

Tekst Charlotte van den Berg
Foto Bart Versteeg en Martijn Beekman (portretten Bart Versteeg)

In een foto zitten uren voorbereiding. Uren waarin hij zichzelf 'de regelaar' noemt. Waarin hij contact legt met mensen die hem op hun beurt in contact kunnen brengen met de eigenaar van een vervaarlijk uitziende hond, bijvoorbeeld. Of waarin hij online speurt naar een geschikte locatie. Fotograaf Bart Versteeg tracht, in opdracht van JenV, iets ontastbaars te vatten in zijn foto’s.

Opdracht

Of je nu bij de politie, de IND of het NCSC werkt: je zet je in voor recht en veiligheid van iedereen in Nederland. Wie actief is op het terrein van JenV doet dat voor of achter de schermen, zichtbaar of onzichtbaar voor de maatschappij. Ook het resultaat van die inzet is de ene keer zichtbaar, maar de andere keer niet. Omdat het werk juist vaak gaat om het voorkomen van zaken als onrust, onrecht en onveiligheid. Het ministerie vroeg fotografen om in beeld te brengen waar het ons als JenV om te doen is. En om op die foto’s te laten zien dat we die rechtvaardige en veilige samenleving met z’n allen maken en beleven: als professionals én als burgers.

“Hoe ervaar je veiligheid in je dagelijks leven, gewoon als je ’s ochtends de deur uit gaat?” Versteeg sprong boven de andere kandidaten voor de opdracht (zie kader, red.) uit: “Bart had gelijk voeling met die vraag. En ideeën over hoe hij die ervaring in beelden wilde laten zien. Bij onze eerste ontmoeting vertelde Bart dat hij, sinds hij over de opdracht dacht, overal in zijn omgeving geschikte foto’s voor zich zag. Hij begreep waar wij naar op zoek waren”, vertelt Gabriëlle Caminada, communicatiestrateeg bij JenV.

Gewend

“Mijn foto’s laten zien wat mensen eigenlijk niet meer in de gaten hebben”, vertelt Versteeg. “We vinden in Nederland veel zaken vanzelfsprekend. En juist die vanzelfsprekendheid wil ik in beeld brengen. We zijn zo gewend geraakt aan onze veiligheid, aan onze geborgenheid met elkaar. We ervaren het wel, maar we zien het niet meer. Misschien zijn we een beetje verwend? De beelden zijn in mijn hoofd allemaal klaar. Ik moet ze alleen nog schieten.” Zodra de fotoserie compleet is, worden de foto’s gebruikt in brochures, op websites en in presentaties van JenV.

Bart Versteeg

Versteeg is druk bezig om de beelden in zijn hoofd daadwerkelijk te gaan maken. In deze Door de lens laat hij zien wat hij tot nu toe gefotografeerd heeft. En ook hoe hij – geassisteerd door trapjes, buurtgenoten en volslagen onbekenden - tot die foto’s is gekomen. (foto Martijn Beekman)

Een zogenoemde schetsfoto van een vervaarlijk uitziende hond.

“Dit kan je een schetsfoto noemen. Op de daadwerkelijke foto moet ook een spelend kind te zien zijn. En de sfeer moet anders. Aan de hand van dit soort schetsen kom je tot de beelden die je daadwerkelijk wil maken.”

Fotograaf Bart Versteeg ik actie

“De meeste honden zijn niet onveilig. Mensen ervaren ze soms wel als onveilig. Een hond en een spelend kind op hetzelfde terrein creëren een dilemma. Je moet op zo’n moment vertrouwen hebben in de ander. Ik vind het mooi om dat onderling vertrouwen in beeld te brengen.” (foto Martijn Beekman)

Een Amerikaanse pitbulterrier speelt in een park.

“Eerst sprak ik op goed geluk hondeneigenaren aan op straat. Had ik een keer beet en mocht ik later bellen om een afspraak te maken, dan hoorde ik daarna niets meer. Toen heb ik geprobeerd om via de dierenarts van mijn kat contact te leggen met hondeneigenaren. Want mensen vertrouwen hun dierenarts.”

Een Amerikaanse pitbulterrier speelt in een park.

“Uiteindelijk kwam ik John met zijn hond op straat tegen. Ik kende hem nog van vroeger, uit mijn vorige buurt. ‘John’, zei ik, ‘ik heb je nodig!’ Hij staat nu met Amerikaanse pitbullterriër Troy op de foto.”

Deze locatie heeft fotograaf Bart Versteeg met behulp van Google Maps uitgezocht.

“De volgende foto wilde ik maken in de omgeving van Apeldoorn. Het is daar mooi, ik krijg er het gevoel van het oude Nederland. Achter mijn computer ben ik met Google Maps op zoek gegaan naar de juiste plek. Waar fietsen groepen scholieren langs?”

Een zogenoemde schetsfoto van Bart Versteeg, om te komen tot een beeld van fietsende scholieren.

“Toen ik de juiste plek gevonden had, ben ik die eerst gaan verkennen. Klopte mijn vermoeden? Tussen half 8 en 8 uur zou het moeten gebeuren, dat wist ik. En daar waren ze. Ik heb die winterdag alvast op mijn trappetje gestaan om wat schetsfoto’s te maken. Die langsfietsende scholieren zullen wel gedacht hebben…”

Scholieren fietsen in groepen naar school in de omgeving van Apeldoorn.

“Ik heb daarna opgezocht wanneer de lichtval rond half 8 op z’n mooist zou zijn. De laatste dag voor de meivakantie ben ik om half zes ’s ochtends in mijn auto gestapt, om 7 uur stond ik paraat. Inderdaad, ik had dichter bij huis kunnen blijven. Maar Nederland is niet de Randstad. Dus als ik het doe, doe ik het goed. Ik krijg veel vrijheid en neem de tijd om de foto’s te maken.”

Scholieren fietsen in groepen naar school in de omgeving van Apeldoorn.

“Jongeren die in alle vroegte samen kilometers naar school fietsen. Met die prachtig overhangende eiken erbij. Ik ben een romanticus, ik houd van mooie beelden. Sfeervol, mooi licht. Ik ben zo blij met het resultaat.”

Selfie Bart Versteeg

Een selfie van Versteeg – en zijn trapje - in het park waar hij zijn volgende foto wilde maken. “Als je fotografeert heb je niet alles in de hand. Met mijn glimlach kom ik heel ver, maar soms zit iemand niet te wachten op mijn camera. Dat mag, dan maak ik geen foto’s.”

Foto van pagina uit notitieblokje van fotograaf Bart Versteeg.

“Soms reageert iemand gelijk heel positief als je toestemming vraagt om te fotograferen: ‘Mensen moeten niet zo zeuren, ik vind het helemaal goed’, noteerde ik na een gesprek met een vader in dit park. De sfeer was perfect.”

Volwassenen kijken toe terwijl kinderen samen spelen in een speeltuin.

“Beeld is zo bepalend. Met tekst kan je veel vertellen, maar het gevoel dat beeld kan overbrengen is universeel. Als je jouw boodschap in beeld kunt vangen denk ik dat je uiteindelijk meer bereikt. Daarom maak ik de foto’s ook pas als ik honderd procent zeker weet dat het beeld sterk genoeg is.”

Volwassenen kijken toe terwijl kinderen samen spelen in een speeltuin.

“Ik hoop dat mensen bij het zien van de foto’s voelen dat we het in Nederland toch maar goed hebben met z’n allen, voor het grootste deel van de tijd. Dat we als samenleving onderling veel oplossen.”