Tekst Charlotte van den Berg
Foto Valerie Kuypers
De een kerft een snee in het doek van een stilstaande vrachtwagen en wurmt zich daardoor naar binnen. Een ander klampt zich vast aan het onderstel van een geparkeerde trailer. In de haven van Hoek van Holland willen sommige mensen onzichtbaar blijven tot ze zijn waar ze willen zijn: in Groot-Brittannië. Havenbedrijven en de Koninklijke Marechaussee werken intensief samen om deze levensgevaarlijke vormen van illegale migratie tegen te gaan. “Je moet er niet aan denken dat je iemand over het hoofd ziet en later hoort dat er een dode is aangetroffen.”
Mensensmokkel
Sommige inklimmers zoeken met hulp van de chauffeur een verborgen plekje tussen de vracht. Deze chauffeurs maken zich daarmee schuldig aan mensensmokkel, het illegaal begeleiden of vervoeren van mensen naar een ander land.
Stena Line
De Koninklijke Marechaussee (KMar) verzorgt de grensbewaking op het terrein van Stena Line, een van de grootste havenbedrijven ter wereld. Dagelijks worden in Hoek van Holland passagiers van zes Stena Line-afvaarten richting Harwich en Killingholme gecontroleerd. Een greep uit de vondsten van de afgelopen maanden: vijftien personen in een koeltrailer. Achttien personen in een kleine vrachtwagen. En bij het openen van een verborgen ruimte in een trailer: 21 illegaal meereizende mensen. In het eerste kwartaal van dit jaar zijn in Hoek van Holland door de KMar 130 illegale migranten aangetroffen (cijfers over het tweede kwartaal worden in juli gepubliceerd, red.).
Op een paar honderd meter van de veerboot rijdt een vrachtwagen stapvoets tot onder de overkapping van de grenscontrole. Zodra de wagen tot stilstand is gekomen, loopt een hond van de Marechaussee rap om de wagen heen, de neus richting de trailer. Bespeurt ze een mensengeur?
In een hokje naast de slagboom inspecteren wachtmeesters van de brigade Zuid-Holland de zojuist gemaakte videobeelden van de onderkant van de aanhanger. Zien ze iemand onder de trailer hangen? Het beeldscherm én de in het wegdek gemonteerde camera zijn een jaar geleden bekostigd door Stena Line, vertelt Marcel van der Vlugt. Hij zorgt bij Stena Line voor de veiligheid van alle personen en lading die op de ferry’s binnenkomen.
Investering
“Deze investering van Stena Line scheelt ons als Marechaussee enorm veel tijd”, zegt kapitein Arjan Batelaan, plaatsvervangend brigadecommandant in de regio Zuid Holland. “Zonder de camerabeelden moeten we de onderkant van elke trailer handmatig controleren, dat wil zeggen dat we met behulp van spiegels bekijken of er mensen aan de assen hangen. Ons controleproces duurt in dat geval veel langer dan nu.”
Een commercieel bedrijf als Stena Line heeft belang bij een zo kort mogelijke wachtrij voor vrachtwagenchauffeurs. En een zo grondig mogelijk controle. Van der Vlugt: “We vroegen ons daarom af: hoe kan de techniek ons helpen? Toen we over dit camerasysteem in het wegdek hoorden, waren we er snel uit: wij investeren in het systeem, de KMar zorgt voor mensen die de camerabeelden bekijken.”
Het is niet de enige afspraak - en zeker niet de enige samenwerking - die Stena Line en de KMar hebben om de zogenoemde inklimmers (in een trailer, red.) en assenhangers (onder een vrachtwagen, red.) te vinden. “Zodra wij een plek lokaliseren waar migranten het haventerrein proberen binnen te komen, informeren wij Stena Line. En zodra de beveiligers van Stena Line een persoon aantreffen, informeren zij ons”, vertelt Batelaan.
Na een melding van de KMar liet Stena Line schrikdraad plaatsen op de tweeënhalve meter hoge omheining van het terrein. En op basis van informatie van beveiligers van Stena Line vond de KMar een man die zeer goed verborgen zat in een koeltrailer. Batelaan, zorgelijk: “Als hij niet was gevonden, zou hij tijdens de overtocht zijn overleden door onderkoeling. Je moet er niet aan denken dat je iemand over het hoofd ziet en later hoort dat er een dode is aangetroffen.”
Beschermen
Naar schatting proberen jaarlijks enkele honderden mensen om vanuit Nederland - via de Noordzee - Groot-Brittannië te bereiken. Het land heeft een grote aantrekkingskracht op migranten, vertelt Batelaan. “Het is daar vaak een stuk makkelijker om via het illegale circuit aan werk te komen. En verhalen van mensen die succesvol de overkant bereiken gaan natuurlijk rond op sociale media. De wil om het te proberen zal altijd aanwezig blijven, alleen de kans dat iemand het redt is bijzonder klein.”
Sinds vier jaar geleden de asielinstroom hoger werd, is de samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven geïntensiveerd, vertelt Van der Vlugt. Cruciaal hiervoor zijn twee vaste aanspreekpunten bij Stena Line en de KMar die elkaar vrijwel dagelijks treffen. Batelaan: “Omdat ons contact zo intensief is, hebben we continu oog voor elkaars belangen.” Van der Vlugt: “Je creëert ook een gezamenlijk geheugen. Je hebt elkaar gewoon nodig. Om mensen te beschermen, vaders en moeders die hun kinderen meevoeren in een trailer waar amper zuurstof is. Als je dat als ouder doet, dan ben je wanhopig.”
Kosten
Voor Stena Line brengen de inklimmers hoge kosten met zich mee. Niet alleen vanwege de intensieve beveiliging, maar ook door schadeclaims. Want lukt het een inklimmer om korte of lange tijd in een trailer met etenswaren te belanden? Dan raakt de vracht mogelijk zijn waarde kwijt. Van der Vlugt: “Niemand wil aardappelen eten waar mogelijk een persoon overheen heeft geplast. Kunnen wij niet aantonen dat de inklimmer al in de vrachtwagen zat voor die op ons terrein of de ferry aankwam? Dan verhaalt de eigenaar van de vracht zijn kosten - dus ook de gemiste opbrengst – in eerste instantie op Stena Line.”
