Tekst Mélanie van den Haak
Foto Phil Nijhuis
Hackathon. Het klinkt als een lange bijeenkomst van computerkrakende cybercriminelen in de krochten van een grootstedelijke buitenwijk. Maar nee. Een hackathon is een monstersessie van 48 uur waar idealistische computernerds het onderste uit hun IT-kan halen. Ze helpen bedrijven aan de digitale oplossingen van morgen. JenV nam in april deel aan de grootste hackathon ter wereld, met een eigen challenge voor vijf uitverkoren teams.
Ron Hanoeman, senior adviseur innovatie bij JenV: “Iedereen kan innoveren. Sterker nog: vernieuwen moét, en het is boeiend. Het innovatieteam van JenV is mean and lean: met drie adviseurs zijn de lijnen kort en werken we snel. Gemiddeld lopen er jaarlijks tot dertig innovatieprojecten; van technologische en procesinnovatie tot sociale vernieuwing. De adviseurs van het team selecteren en begeleiden de projecten, JenV’ers komen met ideeën en werken ze uit."
Wat is een blockchain?
Flores Bakker geeft aan dat de definitie op Wikipedia vrij nauwkeurig is. Dus vrij daarnaar kan een blockchain omschreven worden als een digitaal systeem om gegevens vast te leggen. Dat kunnen financiële transacties zijn, maar ook afspraken, identiteitskenmerken of andere gegevens. Het bijzondere aan blockchain is dat het gegevens vastlegt zonder een centrale 'baas'. Dat maakt het vervalsen van de vastgelegde gegevens extreem moeilijk. De bekendste toepassing van blockchain is de cryptomunt bitcoin.
Blockchain hackathon
Enige tijd terug stortte Hanoeman zich op blockchaintechnologie. “Uit de Strategische Agenda, vooral uit de smart challenge (technologiescan), bleek dat JenV meer met technologie moest gaan doen. Blockchain sprong er als onderwerp meteen uit: je kunt er niet meer omheen. Want stel dat je een blockchaintoepassing moet inkopen voor je departement en je snapt niet eens hoe blockchain werkt?
Ik heb vooral gekeken naar wat er buiten JenV in de ontwikkeling van blockchain gebeurde. Al snel kwam ik uit bij de Blockchain Hackathon van Dutchchain in Groningen, de grootste hackathon ter wereld. Bedrijven en instellingen, óók ministeries komen er met vraagstukken. Ze staan open voor antwoorden met blockchainoplossingen. Startups krijgen van hen de kans om met out-of-the box-oplossingen te komen.”
Digitale toestemming transparant maken
Ook Flores Bakker, ooit JenV’er en inmiddels werkzaam bij het ministerie van Financiën, was nauw betrokken bij de aanloop naar de hackathon. Bakker: “We kregen groen licht om een eigen uitdaging neer te leggen om te laten oplossen. Die ging over het geven van digitale toestemming. Waar zeg je bijvoorbeeld ‘ja’ tegen als je een cookie goedkeurt, of als je een subsidie toekent? Kun je nog ergens terugvinden waarvoor je precies toestemming hebt gegeven? Weet je ook wat de gevolgen zijn van die digitale toestemming? En kan je de gegeven goedkeuring bij nader inzien weer intrekken? Het zijn interessante vraagstukken voor de medewerkers en processen op ons ministerie, maar uiteindelijk vooral voor de burgers die ermee te maken krijgen.”
'Het zijn interessante vraagstukken voor de medewerkers en processen op ons ministerie, maar uiteindelijk vooral voor de burgers die ermee te maken krijgen'
Snelkookpan met goede vibe
Met de Blockchain Hackathon van Dutchchain kwam de oplossing voor het JenV-vraagstuk ineens binnen handbereik. Bij de aftrap in de Ridderzaal in Den Haag benadrukte secretaris-generaal van JenV Siebe Riedstra nog eens dat we als overheid middenin de samenleving staan, niet erbuiten. En dat we bedrijven en startups nodig hebben voor innovatieve oplossingen. De toon was gezet. Na enkele ‘deep dives’ over onder andere technische en privacyaspecten vond van 11-15 april 2019 de hackathon in Groningen plaats. Vertegenwoordigers van energiebedrijven, advocatenkantoren, banken en overheden hadden eerder al hun uitdagingen aan de teams voorgeschoteld. Twaalf tracks met twintig challenges met ieder vijf teams van startups, IT-geeks met 29 verschillende nationaliteiten, gingen aan de slag. Hanoeman: “De sfeer die daar hing, zal ik nooit vergeten. De energie was machtig. Ik voelde hem een paar dagen later nog.”
Oplossingen van nu in handen
“Natuurlijk wil ieder team best winnen en rijk worden, maar tijdens zo’n hackathon overheersen vooral de nieuwsgierigheid en de wil tot samenwerken. In gesprekken voel je de drive om de wereld beter te maken. Ik sprak een man uit Indonesië die een systeem had bedacht om met sensoren in de grond te bepalen wanneer er waar irrigatie nodig was. De jongelui op de hackathon zijn niet zomaar een stel computernerds. Zij hebben de oplossingen van nu in handen. En dat is precies wat wij nodig hebben. Want een uitdaging van nu kun je niet oplossen met een idee uit de vorige eeuw.”
Wat het winnende team er zelf over zegt
De Duitse startup ‘A solid web’ (foto rechts) won de JenV-challenge. Hun oplossing wordt ontwikkeld tot mogelijk daadwerkelijk inzetbare tool. A solid web: “Voorwaarden zijn vaak lang en staan vol moeilijke woorden. Om echt te begrijpen welke risico’s en gevolgen aan je toestemming vast zitten, heb je eigenlijk juridische kennis nodig. In ons standaardprotocol zijn die risico’s en consequenties uitgewerkt. Zo kunnen de gebruikers beter gefundeerde beslissingen nemen en zijn ze uiteindelijk beter beschermd tegen risico’s. Onze oplossing (…) geeft mensen de macht over de content die zij zelf creëren. Ze worden zelf eigenaar, in plaats van het platform dat ze gebruiken.”
Eén protocol, talloze toepassingen
Op 27 juni is er een conferentie in Heerlen. Dan zien de winnaars van alle challenges elkaar terug en onderzoeken ze hoe ze elkaar verder kunnen helpen. Hanoeman: “Nu werken we toe naar een goed protocol. Dat kan een half jaar duren maar ook drie jaar. En dan blijven we als JenV niet als een kip op ons gouden blockchain-ei zitten. Ook anderen kunnen dit protocol gebruiken om er applicaties op te bouwen. Zo kan iedere organisatie digitale toestemmingen transparant maken. ABN-AMRO heeft bijvoorbeeld al interesse getoond in ons prototype.”
'Ook anderen kunnen dit protocol gebruiken om er applicaties op te bouwen; ABN-AMRO heeft bijvoorbeeld al interesse getoond in ons prototype'
Spin-offs
Hanoeman: “Om doorbraken te forceren, heb je soms een extra energiestoot nodig. Die heeft deze hackathon ons gegeven. We hebben elkaar nodig. Ministerie en startups: maatschappelijke uitdaging meets briljante ideeën van nu. En het protocol is niet de enige opbrengst van de hackathon. We hebben tientallen waardevolle contacten opgedaan, en collega Simone Dobbelaar gaat binnenkort een eigen hackathon organiseren binnen JenV, met onze eigen vraagstukken en trainees. Als JenV spelen we met deelname aan de hackathon in de innovatie-voorhoede. Daar ben ik trots op.”
