Ondermijnende vakantieparken

Minister Ferd Grapperhaus kwam in 2018 op werkbezoek in Putten. “Ik zei tegen de minister: ‘Op mijn schouder zit een aap. En die aai ik, koester ik, geef ik te eten – maar het is jouw aap.’” Henk Lambooij doelde op de problematiek op veel Gelderse vakantieparken. De parken waar vakantiegangers zijn verruild voor illegale arbeidsmigranten en andere personen die onder de radar willen blijven. Kort na het werkbezoek van de minister kwam 100 miljoen euro vrij ter aanpak van ondermijning, het zogeheten Ondermijningsfonds. Met  een bijdrage van dit fonds kon het Ariadne Project van start gaan.

Samenwerking

Het Ariadne Project adviseert en begeleidt gemeenten in Gelderland bij de aanpak van de  ondermijnende criminaliteit. “Gemeenten ervaren soms een enorme drempel om de problematiek op de parken aan te pakken en wij kunnen ze nu ondersteunen, ” vertelt Marthyne Kunst. De samenwerking van verschillende bestuurslagen en instanties is essentieel in het project. “Iedereen heeft zijn eigen standpunt, middelen en manieren van aanpak. Door samen te werken, maak je optimaal gebruik van de beschikbare middelen en zie je ineens dingen die je niet eerder gezien hebt.”

Uitdaging

Veel Gelderse gemeenten doen nu enthousiast mee met het Ariadne Project, maar dat ging niet vanzelf. “Enthousiasme overbrengen en je kwetsbaar durven opstellen als gemeente, dat is essentieel. Henk Lambooij is hier een voorbeeld in geweest.” Hoe deed de burgemeester van Putten dit? Simpel: “Door het gewoon te gaan doen. Voorbeelden te gaan geven van de problematiek, laten zien met wat voor problemen je te maken hebt en deze vervolgens aan te pakken.” Makkelijk is anders.  “Je moet begrijpen, men heeft 50 jaar de andere kant op gekeken,” zegt Lambooij. “En daar komt bij dat de aanpak van dergelijke criminaliteit complex is. Het is een combinatie van bestuursrecht, strafrecht en fiscaal recht. Dat is lastig, zeker voor kleine gemeenten. Het is voor Ariadne de uitdaging om deze complexiteit te minimaliseren”

Partnerschap

De kracht van het project ligt dan ook in de ‘handjes’, benadrukt Kunst. “Naast kennis en ‘know-how’ leveren wij ook echt mankracht. Mensen gaan mee het park op bij controles, maar helpen ook bij de afwikkeling. We zijn echt een partner voor de gemeenten” En dat is belangrijk, want veel gemeenten hadden gewoonweg de capaciteit en het geld niet om de problemen op de parken aan te pakken. “Een gemeente als Putten heeft wel 61 parken. Op deze parken wonen mensen permanent. Putten heeft een paar honderd inwoners die niet officieel ingeschreven staan. De verhouding tussen het aantal gemeentelijke handhavers en inwoners is dus scheef. En dit speelt niet alleen in Putten, maar ook in veel andere gemeenten. Als dergelijke gemeenten het geld voor controles dus al zouden hebben, hebben ze de mensen niet.” Daarom is het idee van het Ariadne Project, naast het bieden van geld via het Ondermijningsfonds, ook het bieden van partnerschap voor en tussen de gemeenten. Want uiteindelijk, vertellen Kunst en Lambooij, moeten gemeenten de controles en afwikkeling zelf gaan doen. “Wij hopen dat, door de gemeenten te sturen en ondersteunen, ze het bij de volgende exercitie zelf kunnen.”

Doorzetten

Tot nog toe is Ariadne een succes. Er zijn al enkele problematische parken gesloten en andere parken staan onder regelmatige controle en strak toezicht, waardoor snel ingrijpen mogelijk is. Door de controles hebben ook veel illegale inwoners de parken verlaten. Maar: “Geld is nodig”, geven Lambooij en Kunst aan. Want het project loopt nu een jaar: wat gebeurt er dan over drie jaar, als het vier jaar durende project ten einde komt en daarmee ook de financiering? Volgens Lambooij anticiperen kwaadwillenden al op de afloop van het project, waarna ze weer gewoon hun gang mogen gaan. En dat mag van Lambooij en Kunst niet gebeuren. Het is daarom zaak de aanpak van Ariadne te blijven voortzetten, ook als de vier jaar voorbij zijn. “Het zou mooi zijn, als je iets hebt ontwikkeld, waarbij je niet over vijf of tien jaar weer opnieuw moet beginnen,” zegt Kunst. Maar hoe dan? “Tot mensen doordringen dat deze aanpak doorgezet moet worden”, vertelt Lambooij.  Want, daar zijn Lambooij en Kunst het over eens: “Ariadne mag pas stoppen, als het onder controle is.”

Toekomst

En zover is het bepaald nog niet. Alhoewel er al successen geboekt zijn, is er nog veel werk te verrichten. Kunst: “Je ziet dat er lijnen lopen en die houden niet in Gelderland op.” In Drenthe en Noord-Brabant zijn projecten gestart om ook daar ondermijning op vakantieparken tegen te gaan. In die zin heeft Ariadne al een belangrijk doel bereikt, namelijk het goede voorbeeld geven aan andere provincies, zodat het probleem landelijk aangepakt wordt. Lambooij: “Als iedere provincie zo’n clubje inricht, zou dat natuurlijk uiteindelijk veel mooier zijn.” Maar eerst maar eens Ariadne in Gelderland tot een succes maken. En ja, geld blijft dan een probleem. “Die aap zit er nog. Willen we die samen verjagen, dan moeten we ook na de periode van vier jaar geld beschikbaar hebben.”