Tekst Martin Lamboo, Simone Leeuwenkamp en Machteld Scholten

In deze rubriek van JenV Magazine staat in elke editie een van onze taakorganisaties in de schijnwerpers. Dit keer: de IND. Waaraan werkt de IND? Wat doen de medewerkers van het Informatieloket en het Maatwerkloket? Hoe werkt een hoor- en beslismedewerker? Dit en meer lees je in de rubriek 'In de schijnwerpers'.

Visual met cijfers over IND
Visual: Carenza

De vier werkterreinen van de IND

Mensen van over de hele wereld komen naar Nederland. Om verschillende redenen. Bij de IND beoordelen ze alle verzoeken van mensen die in Nederland willen verblijven. Zij zoeken asiel of willen hier zijn vanwege familie, werk of studie. Ook zijn er mensen die hier al langer wonen en graag Nederlander willen worden. 

De focus van de IND ligt op vier werkterreinen: asiel, naturalisatie, economie en familie.  

  • Asiel: Van de circa 100 miljoen mensen die wereldwijd op de vlucht zijn, vraagt een relatief klein deel asiel aan in Nederland. De IND beoordeelt of deze asielzoekers bescherming kunnen krijgen. Bijvoorbeeld omdat ze in hun eigen land worden vervolgd vanwege hun nationaliteit, etniciteit, religie of politieke overtuiging. Of omdat zij tot een bepaalde groep behoren, of uit een oorlogssituatie komen. Of iemand in aanmerking komt voor bescherming, bepaalt de IND in een zorgvuldige asielprocedure waarin de asielzoeker zijn vluchtverhaal vertelt en tal van feiten en omstandigheden worden meegenomen en tegen elkaar afgewogen. Dit is altijd maatwerk.
  • Naturalisatie: Mensen die al lang in Nederland wonen en zich verbonden voelen met ons land, kunnen de Nederlandse nationaliteit aanvragen. In de naturalisatieprocedure controleert de IND of de aanvrager voldoet aan de voorwaarden, zoals geformuleerd in de Rijkswet op het Nederlanderschap. Voldoet hij of zij aan alle voorwaarden, dan volgt er een formeel besluit van de Koning en wordt de aanvrager officieel Nederlander. Ze krijgen dan een paspoort en mogen stemmen.
  • Economie: Er zijn verschillende regelingen voor mensen die in Nederland willen werken. Bedrijven die een buitenlandse werknemer in dienst willen nemen, kunnen bij de IND een verblijfsvergunning aanvragen. De IND is ook verantwoordelijk voor de afhandeling van de verblijfsaanvragen van studenten en kennismigranten, medewerkers van startups of onderzoekers die naar Nederland willen komen voor werk of een stage. Mensen die met hun kennis en innovaties een belangrijke bijdrage (kunnen) leveren aan onze economie. Door een vlotte afhandeling van de verblijfsprocedures draagt de IND eraan bij dat Nederland aantrekkelijk blijft voor internationaal talent.
  • Familie: Leven doe je het liefst met je familie om je heen. Ieder jaar doen veel mensen een aanvraag (in 2021 bijna 43.000) om een partner, kind of ander familielid naar Nederland te halen.  De IND beoordeelt ook al deze aanvragen voor een verblijfsvergunning heel zorgvuldig. Voldoen de personen die de aanvraag hebben ingediend aan de voorwaarden? (Nederlandse nationaliteit/verblijfsvergunning, woonruimte, voldoende financiële middelen) Zijn de vereiste documenten aangeleverd? Kloppen de gegevens die zijn ingevuld op het aanvraagformulier?

En verder:

  • Heeft de IND experts die de collega’s ondersteunen bij hun werk: zoals Bureau Documenten, landen- en taalexperts, bureau medische advisering.
  • Is er een team dat werkt op de grens op Schiphol (grenskantoor).
  • Werken Immigration Liaison Officers (ILO) op 12 buitenlandse posten.
  • Is er een unit Caribisch Nederland.
  • Werken procesvertegenwoordigers aan de juridische vertegenwoordiging bij diverse gerechtelijke procedures.
  • Heeft de IND ook een rol in de procedure voor de toekenning van een Visum Kort Verblijf (maximaal 90 dagen). Deze visumaanvragen worden afgehandeld door het Ministerie van Buitenlandse Zaken; de IND behandelt de bezwaarschriften van mensen die het niet eens zijn met hun afwijzing.   ♦
Patrick van Berlo
Patrick van Berlo

Patrick van Berlo,
hoor- en beslismedewerker AC Schiphol

 “Ik hoor asielzoekers over hun asielmotieven en neem beslissingen. In principe zijn die procedures gescheiden – al zijn er uitzonderingen. Ik hoor in beginsel ‘alle’ asielzoekers - uit welk land of met welk vluchtmotief dan ook. Vanuit een open vraag laat ik iemand zelf z’n vluchtverhaal vertellen. Van daaruit kom je meestal vanzelf op nadere, meer specifieke vragen.

Om een gehoor te kunnen afnemen, moet je fijn afgestelde voelsprieten hebben. Je moet goed kunnen aanvoelen: hoe zit iemand in z’n vel? Of, vanuit cultureel perspectief: wat zijn gebruiken en gewoonten waar ik rekening mee moet houden? En je hebt ook nog te maken met een tolk. Samen moet je een prettige sfeer zien te creëren. Behalve empathisch moet je uiteraard ook kritisch zijn: doorvragen op dingen die niet kloppen, mensen kunnen confronteren met - bijvoorbeeld - tegenstrijdigheden in hun verhaal. Het mooiste vind ik het, als een asielzoeker aan het eind van de dag zegt: ‘Ik vond het gehoor heel spannend, maar dankzij uw opstelling voelde ik me op mijn gemak en had ik echt het gevoel dat ik mijn verhaal kon vertellen.’ Dat soort opmerkingen geven mij veel energie en motivatie.

Dan het beslisdeel. Je weet: de beslissing die je neemt, kan een enorme impact hebben op het leven van die asielzoeker. Reden om nog eens extra te focussen op het dossier. Natuurlijk, hoe meer zaken je afdoet, des te beter ga je inzien wat de belangrijkste punten zijn en hoe sneller je tot een beslissing kunt komen.

Een van mijn nevenfuncties is ‘bekerings- en LHBTI-coördinator’. Zeg maar: een specialisme voor dit soort - extra - lastige zaken. Of iemand lid was van een verboden politieke partij, of aanwezig was bij een demonstratie in zijn land is vaak nog wel aantoonbaar te maken met ‘hard’ bewijs. Maar toon maar eens overtuigend aan dat - zeg - een Afghaan oprecht is bekeerd tot het christendom. Of dat iemand gevoelens heeft voor personen van hetzelfde geslacht. Als hoor- en beslisambtenaar moet je dan echt op zoek naar iemands diepste gevoelens en zielenroerselen. Dat is lastig en ligt vaak erg gevoelig. Daarom worden alle zaken op dit terrein ook nog voorgelegd aan een coördinator. Die kijkt of er conform het speciale beleid dat voor deze groepen geldt wordt gehoord en beslist.

De tendens bij de IND om in lastige, juridisch gecompliceerde zaken toch ook steeds oog te blijven houden voor de menselijke maat juich ik toe. Het maakt ons werk soms lastig, maar kom je uiteindelijk tot een goede beslissing, dan geeft dat ook des te meer voldoening.”   ♦

“Mensen behandelen zoals je zelf behandeld zou willen worden”

Contact leggen met de IND kan op verschillende manieren. Een daarvan is het Informatieloket, waar mensen met hun vragen terechtkunnen. Najat Chekkou, baliemedewerker in Amsterdam: “We zijn het gezicht van de IND.”

In de schijnwerpers IND Najat
Najat Chekkou

Najat: “Bij het Informatieloket is geen dag hetzelfde. Mensen komen bij ons met de meest uiteenlopende vragen, variërend van algemene vragen over het vreemdelingenbeleid tot heel concrete, bijvoorbeeld over de stand van zaken van een aanvraag of de mogelijkheid een partner te laten overkomen. Natuurlijk kun je hiervoor ook telefonisch of op de website van de IND terecht, maar voor een deel van onze klanten werkt dit niet. Dan moet je denken aan mensen die niet digi-vaardig zijn, last hebben van een taalbarrière of een laag IQ hebben. Of mensen met een fysieke beperking."

Maatwerkloket
“Alle IND loketlocaties hebben - binnen het reguliere Informatieloket -  ook een Maatwerkloket. Hier kunnen mensen terecht die zichzelf niet kunnen redden in het traject met de IND of met andere organisaties. Ook niet met de hulp die we bij het Informatieloket kunnen bieden. Vaak hebben deze mensen te kampen met multi-problematiek. We helpen hen met de vaak complexe wet- en regelgeving en kijken of er voor hen misschien uitzonderingen zijn. De vragen waarmee zij komen zijn wat complexer en soms is het nodig om te schakelen met andere overheidsdiensten, zoals met de gezondheidszorg, gemeentes en schuldhulpverleners. We nemen dan ook wat meer tijd voor hen.”

Dichtbij de klant
“De manier waarop we bij het Informatie- en Maatwerkloket werken past helemaal bij de uitgangspunten van de IND: dichtbij de klant. Dat we daar nu bij de IND de ruimte voor maken, daar ben ik echt blij mee. Het geeft ons de mogelijkheid mensen te behandelen zoals we zelf behandeld zouden willen worden.”

“Daar doe ik het voor”
“Met welke vragen mensen ook bij ons komen, het zijn zonder uitzondering kwesties die een grote invloed hebben op hun leven. Mensen weer op weg helpen en meedenken over de mogelijkheden die er voor hen zijn, dat is mijn drive. Als ik ze met een blij gezicht weer naar buiten zie gaan, dan weet ik: daar doe ik het voor.”   ♦

“Het geeft mij echt een goed gevoel als ik iemand geholpen heb”

In de schijnwerpers - IND - Nienke
Nienke Wobben

Nienke Wobben is beslismedewerker Naturalisatie. Een onderdeel waar veel mensen de IND niet van kennen, terwijl daar de N van IND voor staat. Zij neemt beslissingen op aanvragen van mensen die Nederlander willen worden.

Waar let je op bij het toekennen of afwijzen van een naturalisatieverzoek?
Nienke: “Mensen die lang in Nederland verblijven, kunnen onder bepaalde voorwaarden de Nederlandse nationaliteit aanvragen. Ik controleer of mensen aan de Rijkswet op het Nederlanderschap voldoen. Bijvoorbeeld of iemand vijf jaar of langer legaal in Nederland is. Maar ook of het inburgeringsexamen is gehaald en of iemand geen gevaar is voor de openbare orde of nationale veiligheid.”

Hoe komt het dat het onderdeel Naturalisatie van de IND relatief onbekend is, terwijl het wel zo groot en omvangrijk is?
Nienke: “Ik denk omdat de onderdelen asiel en arbeidsmigratie veel meer in het nieuws komen. Voor de gemiddelde Nederlander is het ook gewoon een ver-van-mijn-bed show, als je geen familie hebt die je naar Nederland wilt halen. Je bent immers hier geboren. Maar ik vind het de leukste baan.”

Wat is er zo leuk en interessant aan het werk als beslismedewerker Naturalisatie?
Nienke: “Allereerst, dat je supermaatschappelijk betrokken bent. En het is vaak actueel, zoals nu het RANOV-project. [lees meer hierover op de website van de IND, red.] En je werkt met mensen, ook heel fijn. Veel contact gaat via documenten en de mail, maar ik spreek ook veel betrokkenen telefonisch. Ik denk met mensen mee, onze hele afdeling doet dat. Zoals bijvoorbeeld de vinger aan de pols houden bij langlopende zaken, omdat de regelgeving van bepaalde landen heel lastig is. Als het dan uiteindelijk allemaal lukt, is dat zo fijn!

Het geeft mij echt een goed gevoel als ik iemand geholpen heb. Dat kan óók zijn als iemand een negatieve uitslag heeft gekregen. Je merkt het als iemand, door een heldere onderbouwing, dan in ieder geval weet waar hij of zij aan toe is. Overigens kunnen mensen daarna altijd nog bezwaar indienen tegen een besluit. En dat is geen wassen neus; er wordt uiteraard goed naar dat bezwaar gekeken. Van beide kanten wordt er moeite gedaan, vanuit de aanvrager en bij ons. Want het is wel zo dat je niet zomaar Nederlander wordt.”   ♦