Tekst Dick Duynhoven
Foto Kick Smeets
Of het nou e-health of Slimme Zorg heet, het zijn – net als de douchestoel en de druppelbril – gewoon hulpmiddelen waardoor ouderen gezond, veilig en redelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. En ze helpen zorgmedewerkers om ‘alle ballen in de lucht te houden’. “Maar mijn eigen zintuigen zijn niet voor honderd procent te vervangen door het scherm”, zegt wijkverpleegkundige Lisa Lammers.
De 25-jarige Lammers is een van de wijkverpleegkundigen van Carinova, een grote organisatie voor thuiszorg, woonzorg en huishoudelijke hulp in Overijssel. Haar cliënten wonen in de dorpen Lemele en Lemelerveld in de regio Salland.
Imago
Thuiszorg is ‘superleuk’, vindt Lisa. Want “wat is mooier dan bij mensen te gast te zijn en ze daar te helpen.” Dat is, zoals het motto van Carinova luidt: Vertrouwd Dichtbij.
Naast de traditionele zorg gebruiken de thuiszorgers steeds vaker ook digitale hulpmiddelen. Maar voordat de wijkverpleegkundige (hbo-V, niveau 6) haar enthousiasme daarover uit, wil ze wel even iets kwijt over het imago van die thuiszorg. “Ten eerste worden thuiszorg en huishoudelijk hulp vaak door elkaar gehaald. En als het in de media dan over thuiszorg gaat, dan zie je altijd een oude meneer die een steunkous aan krijgt, met zijn been omhoog. En meer niet. Dat is bij de meeste mensen het imago van de thuiszorg.” Lisa merkt dat ook bij de hbo-stagiaires van Carinova. “Die staan vaak verbaasd over de hoeveelheid medisch-technische zorg die we leveren.”
Meer zelfstandigheid en tijdbesparend
Dat het steunkousenimago misplaatst is, blijkt ook uit de manier waarop Carinova e-health inzet. Dat die Engelse term eindelijk is verhollandst tot ‘Slimme Zorg’ boeit Lisa niet zo. Het gaat voor haar gewoon om ‘hulpmiddelen’, net als bijvoorbeeld de douchestoel en de druppelbril. Voorwaarde is dat ze moeten aansluiten bij de leefwereld en de behoefte van haar cliënten. Neem de digitale medicijndispenser, de Medido. “Ik vind dat een van de succesvolste vernieuwingen”, zegt Lisa. “Het geeft mensen meer zelfstandigheid in hun medicatiegebruik. En het is ook nog eens enorm tijdbesparend. Toen ik hier kwam werken, gingen we nog elke dag vier keer bij mensen langs om het tabletje klaar te leggen. Dat hoeft nu niet meer en we houden op afstand toch toezicht.”
Veilig en eenvoudig
Ook beeldzorg zorgt voor zelfstandigheid en tijdbesparing, weet Lisa: “We hebben een oudere meneer geleerd om zelf twee keer per dag insuline te spuiten. Een heel klein naaldje, dus dat is niet zo moeilijk. Maar we houden hem voor de veiligheid wel in beeld via de zorgcentrale. Zo hebben we veertien huisbezoeken per week teruggebracht naar twee momenten per week voor andere handelingen. Als je uitrekent hoeveel kilometer autorijden en hoeveel werktijd we daarmee bespaard hebben… Dat is tijd die we hebben kunnen inzetten voor anderen.”
Lisa’s meest kwetsbare cliënten hebben een draagbare persoonsalarmering waarmee ze in verbinding staan met de zorgcentrale. Voor cliënten die geen gebruik kunnen maken van een computer of smartphone heeft Carinova de ‘Thuizz tablet’ van Compaan. Duidelijke knoppen geven hen daarmee toegang tot (gesproken) berichtjes van familie of zorgverlener, telefoon, agenda, foto’s, spelletjes.
Efficiënte samenwerking
Voor het dienstrooster, de cliëntafspraken en de aanwezigheidsregistratie gebruiken de zelfstandige thuiszorgteams het elektronisch cliëntendossier van ONS-Nedap. Iedereen heeft een iPad met een 4G-kaart, zodat ze ook in het buitengebied een goede internetverbinding hebben.
Een ander veel gebruikt hulpmiddel is het online communicatieplatform OZO-verbindzorg. Behalve cliënten, mantelzorgers, familie en vrienden, maken ook huisarts, fysiotherapeut, apothekers en andere zorgprofessionals er gebruik van. Een voorbeeld: “Wij plaatsen een foto van een wond, de huisarts schrijft een bepaalde zalf voor, de apotheek reageert: vanmiddag ligt de zalf klaar en dan reageert de dochter van de cliënt: ik haal het vanmiddag op. Dan is alles in één middag rond, zonder dat je allerlei telefoontjes hoeft te plegen. Alles digitaal, heel efficiënt en tijdbesparend.”
Zintuigen
Vooral de oudere mensen hebben soms moeite met de digitale ontwikkeling, beaamt de wijkverpleegkundige. Zij vinden het jammer dat ‘de zuster’ minder vaak langs komt.
Lisa: “Ik vind het zelf ook belangrijk om regelmatig om de deur te kijken. Bij een thuisbezoek zie ik dat die mevrouw haar spulletjes op een vreemde plek bewaart en dat die meneer in de war raakt met het klaarzetten van een kopje koffie. Dat zijn signalen die je met beeldzorg niet ziet. Mijn eigen zintuigen zijn niet voor honderd procent te vervangen door beeldzorg.”
Voor meer informatie over de Slimme Zorg Estafette (voorheen e-healthweek), ga naar Slimme Zorg Estafette - vws#Net
Knelpunten onderzoek
ZonMw heeft via wetenschappelijk onderzoek in kaart gebracht welke knelpunten verpleegkundigen, verzorgenden en cliënten in verschillende zorgsettingen ervaren rondom e-health/Slimme Zorg. Deze informatie wordt gebruikt om concrete adviezen te geven aan de beroepsvereniging over mogelijke vervolgactiviteiten om de verschillende knelpunten op te lossen. Op de website van ZonMw staan de infographic en het rapport die het onderzoek heeft opgeleverd.