Tekst Aart Murray-Carlsson
Foto UNHCR
In een kleine week maakten 25 jonge BZ'ers tijdens een studiereis van jongerenvereniging VerYBZ kennis met Libanon. Het focusland van de Nederlandse regering is vier keer zo klein als ons land, maar minstens zo complex. Libanon kraakt onder het gewicht van burgeroorlogen in het verleden en een half miljoen Palestijnse en 1,3 miljoen Syrische vluchtelingen in het heden.
De historie van het land gaat terug tot duizenden jaren voor onze jaartelling, toen er al handel met Egypte werd gedreven, onder meer in de beroemde cederbomen. Sindsdien heeft de geschiedenis Libanon nooit meer verlaten. In de Middeleeuwen bouwden de kruisvaarders forten in de kuststrook, waarvan wij er eentje bezochten in Byblos.
Tijdens een wandeling in het door het bedrijf Solidere herbouwde stadshart van Beiroet maakten we kennis met de meer recente geschiedenis van het land. Toch waren we vooral onder de indruk van ons bezoek aan een Syrisch vluchtelingenkamp van de UNHCR in de Bekaa-vallei en de UNIFIL-missie in Zuid-Libanon.
UNIFIL zit hier al sinds 1978. Midden in de burgeroorlog moest de VN-vredesmissie de strijdende partijen uit elkaar zien te houden. Door de gekmakende complexiteit van de regionale dynamiek lukte dat niet altijd. Met een beperkt mandaat moeten de VN-soldaten zowel deze spelers als de lokale bevolking te vriend houden én ontwapenen. Intussen wordt de nooit erkende grens met Israël afgebakend met lichtblauwe olievaten.
Blue Line
Vanaf de Blue Line kijk je uit over Noord-Israël en kan je Haifa zien liggen. De tuinbouwvelden, asfaltwegen en glimmende gebouwen in het zuiden steken schril af bij de betonnen muur, mijnenvelden, uitkijktorens en rommelige struiken aan Libanese zijde. Minutieus werden wij tot aan de allerlaatste afscheiding gebriefd door een Ierse civiel adviseur. Met espresso van een Italiaans bataljon, want ook dat is de VN.
Nederland is van meet af aan bij de missie betrokken. Een bataljon uit Zuidlaren maakte tussen 1979 en 1985 deel uit van een van de eerste lichtingen vredessoldaten.
Tijdens onze reis werd deze bijzondere band benadrukt door de aanwezigheid van Nederlandse veteranen in ons vliegtuig. Zij gingen - velen voor het eerst - terug naar Libanon. Om herinneringen op te halen aan de missie en om hun gevallen kameraden te herdenken. Tijdens de Dodenherdenking op 4 mei waren zij nog in Libanon.
In de Bekaa-vallei ben je maar een half uurtje rijden verwijderd van de gruwelen van Damascus, Douma en Oost-Ghouta. De vallei wordt beheerst door Hezbollah. Nederland ziet zowel de militaire als de politieke tak van deze beweging als terroristisch, wat het reizen en werken in dit gebied bemoeilijkt. Veel normale ‘staatstaken’ worden door Hezbollah waargenomen.
LOST
Het was dan ook een welkome verrassing kennis te maken met de Lebanese Organization for Studies and Training (LOST), die overal aanwezig is om jongeren te trainen in bijvoorbeeld sociaal verantwoord ondernemen en computervaardigheden. Vaardigheden die zij normaal niet zouden leren. Hoopgevend voor ons allen was dat vooral de meisjes, met een zeer conservatieve achtergrond, een grote indruk maakten.
De ambassade verzorgde ook nog een rondetafelbijeenkomst met ngo’s en bedrijven waarmee Nederland samenwerkt. We spraken met organisaties die via het Shiraka-programma onze steun ontvangen en waarnemen bij verkiezingen. Op 6 mei gingen de Libanezen voor het eerst in negen jaar naar de stembus. Ook waren de deelnemers van de studiereis op hun dag van aankomst welkom op de Koningsdagreceptie.
VerYBZ organiseert jaarlijks een studiereis. Eerdere reizen gingen naar Bosnië-Herzegovina en Servie (2017) en Israël en de Palestijnse Gebieden (2016). VerYBZ krijgt een toelage, maar de reiskosten wordt grotendeels door de deelnemers zelf betaald.
