Ontmoeting met civiele experts uit Oekraïne

Civiele experts

Civiele experts werken in internationaal verband, vaak in OVSE-, EU- of VN-vredesmissies. Nederland ondersteunt via deze missies wederopbouwprocessen in fragiele staten zoals Irak, Somalië en Mali, maar werkt ook mee aan capaciteitsopbouw van de veiligheidssector in landen zoals Oekraïne. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor het uitzenden van deze Nederlandse experts.  Wat betekent het om als Nederlander voor een internaionale organisatie in een civiele missie te werken? En hoe is het contact met Den Haag?

Deelname aan een civiele missie

Op de vraag waarom zij aan de slag zijn gegaan als civiele experts in Oekraïne, geven de drie uiteenlopende antwoorden. Mario werkte voorheen bij de politie. "In 2006 zag ik een folder voor werken in het buitenland. Dit greep meteen mijn aandacht: na jaren werken bij de politie in Den Haag, leek het mij een mooie kans om horizon verbredend aan het werk te gaan. Sindsdien heb ik voor de VN op Cyprus gewerkt, en voor de EU in Afghanistan." Mario ziet zichzelf niet snel terugkeren naar Den Haag: "Er zijn mensen die een jaar in een missie werken en er daarna mee ophouden. Er zijn ook mensen die een missie doen en nooit meer ophouden. Ik zit bij die laatste groep."

Maarten is aan de slag gegaan als civiel expert in Oekraïne vanwege interesse in de regio. Voorheen werkte hij bij Buitenlandse Zaken en hij is altijd gefascineerd geweest door de voormalige Sovjet-Unie. "De plek waar ik nu zit omvat alles van wat ik de afgelopen jaren heb gedaan. Wat er in 2014 in Kiev is gebeurd, wat er op de Krim is gebeurd en wat zich afspeelt in Oost-Oekraïne, dat gaat je als Europeaan aan het hart. Het is bij ons om de hoek. Dat is voor mij een belangrijke drijfveer: bijdragen aan stabiliteit aan de rand van Europa."

Lambert herkent dit. "Hiervoor werkte ik bij de VN-missie in Congo. Behoorlijk ver van huis. De problematiek in Oekraïne raakt directer aan de belangen van Nederland. Het speelt zich af in de ring rondom Europa. Toen ik aankwam in Oekraïne merkte ik al snel hoeveel belangen er spelen in de regio. Vooral onder jongeren heerst er een enorme drijfveer om hervormingen door te voeren. Een groot deel droomt dan ook van aansluiting bij de Europese Unie. Dit raakt me en motiveert me enorm. Het is bijzonder om binnen een missie te werken waar dit soort onderwerpen dagelijks van belang zijn."

Als civiel expert naar Oekraïne

Op dit moment zijn er negen Nederlandse civiele experts werkzaam in Oekraïne. De drie experts laten weten dat de ambassade in Kiev regelmatig het initiatief neemt om bijeenkomsten te organiseren. Dit is een goede mogelijkheid om andere Nederlanders in Oekraïne te ontmoeten en bij te praten over de laatste ontwikkelingen. "Als Nederlander binnen een missie is het heel waardevol om over ervaringen van anderen te horen," vertelt Lambert. Maarten bevestigt dit: "Het is niet alleen nuttig voor civiele experts, maar ook voor de ambassade. Zij kunnen de geluiden die experts door het hele land oppikken naar de tekentafel brengen. Uiteindelijk werk je als radartje binnen een grote organisatie van veel verschillende nationaliteiten. Het is fijn om af en toe Nederlanders te spreken met wie je ervaringen kan uitwisselen." In de praktijk blijkt dit soms echter lastig. Zo kost het Mario minimaal een dag om vanuit Oost-Oekraïne naar Kiev te reizen.

Maarten en Lambert merken op dat er voor Den Haag soms een uitdaging ligt om de ervaringen van civiele experts te gebruiken voor het maken van beleid: "Het voordeel van het werk van civiele experts is dat ze direct zicht hebben op de activiteiten en resultaten van de missie. Wij maken de rapporten die uiteindelijk via Brussel ook in Den Haag terecht komen. De lijnen voor communicatie zijn er en het is belangrijk dat we er alles aan doen om deze optimaal te gebruiken."

Het conflict in Oekraïne

De experts benadrukken dat er in Nederland weinig besef is van het conflict in Oekraïne, terwijl het gaat om een conflict dichtbij huis. Het is belangrijk dat Nederland een bijdrage levert aan de inspanningen van de internationale gemeenschap in het land.

Het is lang niet altijd gemakkelijk om te werken binnen een internationale missie in Oekraïne. Oekraïne staat nog voor grote uitdagingen, zoals het bestrijden van georganiseerde criminaliteit en corruptie. Er is veel ruimte voor verbetering en hervorming. Toch zijn de experts voorzichtig optimistisch gestemd: "Als civiel expert werk je in breed verband en kan je vaak maar een beperkte bijdrage leveren. Toch kan je zien dat er in vier jaar tijd al veel is bereikt. Het vergt een (hele) lange adem, maar het gaat de goede kant op."

Maarten, Lambert en Mario zijn drie van de in totaal 37 uitgezonden Nederlandse civiele experts. Op 14 januari 2019 start de werving voor nieuwe civiele experts. Meer weten? Kijk op de website of neem contact op met de directie Veiligheidsbeleid door een e-mail te sturen naar dvb-cv@minbuza.nl.