Tekst Layla van Wieringen
Over de nexus tussen terrorisme en georganiseerde misdaad is al veel gespeculeerd. Om de verschillende verschijningsvormen van deze nexus wereldwijd in kaart te brengen, heeft Nederland in vier verschillende regio's workshops georganiseerd. Dit initiatief is door Nederland opgezet in samenwerking met het United Nations International Crime and Justice Research Institute (UNICRI) en vond plaats in het kader van het Global Counterterrorism Forum (GCTF), waar Nederland dit jaar covoorzitter van is.
Leestijd: 3 minuten
De bijeenkomsten vonden plaats in West-Afrika (Algerije), de Balkan (Albanië), Zuid(-Oost) Azië (Singapore, i.s.m. Interpol) en Oost-Afrika (Kenia). Buurlanden en organisaties die in de regio actief zijn, werden uitgenodigd om aan de workshop deel te nemen. Uit de bijeenkomsten bleek dat de nexus tussen terrorisme en georganiseerde criminaliteit niet overal een bekend fenomeen is. Daarnaast kent de nexus verschillende verschijningsvormen. Soms leven terroristen en criminelen naast elkaar (en is er zelfs sprake van concurrentie); op andere momenten gaat het om activiteiten van één en dezelfde persoon ('criminal by day, terrorist by night'). Ook de specifieke criminele activiteiten waar terroristen zich mee bezighouden, variëren. In de meeste regio's (Zuid(-Oost) Azië en West- en Oost-Afrika) bleek dit drugsmokkel, mensenhandel en illegale wapenhandel te zijn. In Oostelijk Afrika is bovendien het smokkelen van sigaretten, handel in cultureel erfgoed en wildlife crime een lucratieve business voor terroristen. Dit maakt dat er geen one size fits all-oplossing bestaat en dat elke regio om een andere benadering vraagt.
Toch is een aantal gelijkenissen tussen de regio's te bemerken. In het algemeen komt uit de bijeenkomsten naar voren dat zowel criminelen als terroristen uit dezelfde vijver mensen vissen. Dit is niet verwonderlijk, aangezien beide fenomenen soortgelijke grondoorzaken kennen, waar zowel terroristische als criminele groepen handig op inspelen. Dit betreft voornamelijk jongeren met een gebrekkig toekomstperspectief - vaak woonachtig in achterstandswijken of in gebieden die buiten het bereik van de overheid liggen. Een grote dreiging voor staten in het kader van de nexus zijn terugkerende Foreign Terrorist Fighters. Landen hebben soms nog niet de juiste regel- en wetgeving om deze personen goed te berechten, wat het vinden van adequate oplossingen bemoeilijkt. Bovendien is radicalisering in gevangenissen een verschijnsel waar vrijwel alle regio's mee te maken hebben. Dit is immers de plek waar criminelen en extremisten met elkaar in contact komen en waar het onderscheid tussen beide activiteiten verder vertroebelt.
Alle landen die deelnamen aan de workshops dachten mee over oplossingen. Nederland zet alvast een stap in de goede richting. Op 8 oktober presenteerden UNICRI en Nederland in New York het GCTF good practices-document met daarin aanwijzingen voor een gerichte aanpak van de crime-terror nexus. In maart 2019 verschijnt bovendien in samenwerking met UNICRI een toolkit met daarin concrete handvatten om de nexus tegen te gaan. Wil je hiervan op de hoogte blijven? Hou dan vooral de website van het GCTF in de gaten!
