Victims Voices: een interview met Max Boon

Na de aanslag

Al vrij snel na de aanslag voelde Max de behoefte om in actie te komen tegen gewelddadig extremisme. Dit leidde tot de oprichting van een lokale stichting die tot op heden actief is. Op de vraag waar hij de energie en zingeving vandaan heeft gehaald, antwoordt Max: “Als iemand had gedaan wat wij nu aan het doen zijn, had de aanslag in het Marriott misschien voorkomen kunnen worden. Met dit project proberen we te voorkomen dat dit andere mensen ook overkomt.’’

In het Victims Voices project worden slachtoffers en voormalige terroristen samengebracht om elkaar hun verhaal te vertellen, in de hoop dat ze zich uiteindelijk met elkaar verzoenen. Dit gevoelige proces wordt intensief begeleid door gesprekleiders van de stichting. Deelnemers kunnen daarnaast rekenen op steun van andere slachtoffers die al eerder aan dit proces hebben deelgenomen. Vervolgens gaan slachtoffers en daders gezamenlijk langs scholen en gemeenschappen om daar hun verhaal te vertellen. Op scholen zijn leerlingen onder de indruk van de verzoening tussen slachtoffers en daders, en voelen ze zich geïnspireerd om deze positieve houding ook in hun eigen leven toe te passen.

Zo was enkele maanden na de gastles van een slachtoffer van de bomaanslag in Bali en een voormalige terrorist begin dit jaar op een middelbare school in Tasikmalaya, West Java, het positieve effect nog meetbaar. Van de zes leerlingen die voor de gastles hadden aangegeven om in Syrië en Irak te willen vechten, wilden na de gastles niemand meer afreizen. Vijf van hen waren zelfs onwillig geworden om zich überhaupt nog met zulk geweld in te laten.Max: “Met ons project willen we bewustzijn creëren over de menselijke schade die terrorisme veroorzaakt. Na aanslagen gaat het vaak te veel over de achtergrond en motivaties van de daders, en te weinig over de persoonlijke verhalen van de slachtoffers. Wij willen dat perspectief meer voor het voetlicht brengen.’’

Bespreekbaar maken van gewelddadig extremisme

De kracht van het project is dat het effect van de activiteiten nauwgezet wordt gemeten. Toehoorders vullen voor en na een bezoek van verzoende daders en slachtoffers een vragenlijst in. Op die manier meten Max en zijn medewerkers of hun interventie leidt tot een verandering van mening bij de toehoorders. De resultaten hiervan zijn veelal positief. Zelfs zo positief dat Max samen met zijn collega’s een strategic tool voor de VN ontwikkelde, die lidstaten van de VN kunnen gebruiken om extremistisch geweld te voorkomen.

Volgens Max laat dit zien dat het loont om te werken met lokale gemeenschappen om de gevolgen van gewelddadig extremisme bespreekbaar te maken. “In contraterrorisme is het belangrijk om niet meteen naar de wapens te grijpen, want dat creëert vaak alleen maar meer terroristen. Er is geen snelle manier om gewelddadig extremisme te voorkomen, maar met hard werk, bloed, zweet en tranen in combinatie met een aanpak waarbij burgers worden betrokken, worden er resultaten geboekt.’’

Naast Victims Voices ondersteunt Nederland in Indonesië nog meer projecten op het gebied van terrorismebestrijding, en is er een actieve samenwerking tussen de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en zijn Indonesische collega’s. Max beaamt het belang van een goede samenwerking tussen de twee landen. Hij ziet een belangrijke rol voor Indonesië weggelegd in de internationale strijd tegen terrorisme. “De leidende rol die Indonesië neemt als de grootste moslimdemocratie ter wereld, betekent dat Indonesië een belangrijke partner van Nederland is en moet blijven.’’