5 vragen aan Robert de Groot, oud-directeur DVB

RUBRIEK #DVB25: ANDERE TIJDEN

1. Hoe zou u het DVB van toen omschrijven?

“Het was mijn taak om binnen DVB de transitie naar de 21ste eeuw vorm te geven. Toen ik begon, trof ik een 20ste-eeuwse directie aan die vrijwel volledig gericht was op de NAVO en de trans-Atlantische relatie. Naast het ministerie van Defensie werd er nauwelijks met andere Haagse departementen samengewerkt. Ik was de eerste directeur die niet eerder bij DVB had gewerkt en het was aan mij om de 20ste-eeuwse instelling om te draaien richting de moderne tijd. Hierdoor heb ik veel kunnen bewerkstelligen en ervoer ik grote ambtelijke vrijheid.”

2. Wat waren de momenten die u vooral zijn bijgebleven van uw tijd bij DVB?

“Er zijn een aantal zaken die mijn tijd bij DVB hebben gekenmerkt. Op het gebied van veiligheidsbeleid waren mijn jaren als directeur DVB de kernjaren van de Nederlandse aanwezigheid in Afghanistan, met name in Uruzgan. Ik ben er trots op dat we gedurende deze jaren het concept van 3D hebben kunnen ontwikkelen: Diplomacy, Development, Defence. Dit hield in dat er ook politiek adviseurs meegingen naar de militaire basis zodra we militairen het veld in stuurden, bijvoorbeeld om te helpen bij de communicatie met de lokale gemeenschap.

Ook binnen DVB zelf vonden in mijn tijd als directeur de nodige ontwikkelingen plaats. Allereerst heb ik stappen gezet binnen de directie door vrouwelijke leidinggevenden te benoemen. DVB stond bekend als een mannenbolwerk; je moest maar net vrouwen kunnen vinden die daarin wilden werken. Gelukkig zijn we erin geslaagd om een begin van balans aan te brengen in de samenstelling van het leidinggevende niveau. Hier ben ik trots op.

Naast het aanstellen van vrouwelijke leidinggevenden heb ik er binnen DVB ook werk van gemaakt om medewerkers te trainen in het schrijven van memo’s en notities, waarbij ze de ontwikkelingen in de maatschappij, Tweede Kamer en de media in hun achterhoofd moesten houden. Voorheen werden memo’s enkel geschreven vanuit perspectieven en expertise die al jaren bestonden. Die kwaliteit was uitstekend, maar de discussie buiten het ministerie was soms een andere. Als onderdeel van deze trainingen gingen medewerkers in gesprek met journalisten, waarbij het de opdracht was om elkaar beter te leren begrijpen. Op deze manier kon de directie de advisering aan de minister verbeteren.”

3. Wat was de grootste uitdaging in uw tijd bij DVB?

“Waar het ontwikkelen van het 3D-concept een hoogtepunt was van mijn tijd als directeur DVB, was de inzet in Afghanistan zelf de grootste uitdaging. Nederland heeft door de ontwikkeling van het 3D-concept indruk gemaakt en ook resultaten laten zien. De aanwezigheid in de provincie Uruzgan was een huzarenstuk van de collega’s van Defensie en de militairen ter plaatse in het bijzonder. Ik heb daar grote bewondering voor. Dit geldt ook voor de vele BZ-collega’s die bereid zijn geweest dit gevaarlijke avontuur aan te gaan.

4. Hoe hebben de internationale veiligheidsuitdagingen zich ontwikkeld de afgelopen 25 jaar?

“Deze uitdagingen zijn compleet veranderd. Onze visie op veiligheid is compleet aangepast; het woord ‘China’ kwam destijds niet eens voor. Het ging enkel over Rusland en af en toe over het Midden-Oosten en  landen als Iran. De wereld ziet er vandaag de dag zo anders uit. Denk aan de toenemende hybride en cyberdreigingen en de inzet van middelen als kunstmatige intelligentie. De dames en heren in uniform worden vervangen door computers. Welke regels gelden hiervoor en zijn er nieuwe regels en afspraken nodig? Als ik op dit moment directeur DVB was, dan zou ik de hybride en cyberdreigingen goed integreren binnen de DVB-afdeling Veiligheids- en Defensiebeleid.

Naast deze nieuwe hybride en cyberdreigingen is de regio waar we op moeten focussen ook niet meer dezelfde als de afgelopen decennia. In plaats van de Russische grens wordt de Indo-Pacifische regio het focuspunt. Deze regio ligt ontzettend ver van ons vandaan en tegelijkertijd hebben we er wel belangen. Daarom moeten we goed bedenken welke rol wij hier vanuit Europees perspectief willen spelen. Willen we betrokken raken of laten we dat aan anderen over? Dit zijn de belangrijke vraagstukken van vandaag de dag, voor ons en voor de rest van Europa. Uiteraard komt dan meteen de vraag op of dit een NAVO-aangelegenheid is of een kwestie voor een Europees veiligheids- en defensiebeleid, maar het is ‘én-én’ en niet ‘of-of’.”

5. Wat is er nodig om Nederland de komende 25 jaar veilig te houden?

“De Directie moet worden ingericht naar de behoeften van morgen. Stel jezelf de vraag: hoe zou jij DVB indelen als je alleen de naam ‘DVB’ had en verder alle beschikbare mensen naar eigen gelang mocht indelen? Welke expertise zou je er dan bij willen hebben en welke heb je misschien niet meer nodig? Mijns inziens zijn voorbeelden van belangrijke groeisectoren van vandaag de dag economische veiligheid, China en kunstmatige intelligentie. Deze onderwerpen moeten goed geïntegreerd worden in het werk van Veiligheids- en Defensiebeleid.”