Als politiek adviseur op oefening in noorden van Noorwegen

Oefenen in het hoge noorden

In Joint Viking staat één scenario centraal: het verdedigen van Noorwegen tegen een vijandelijke invasie. Duizenden militairen uit een aantal NAVO landen waaronder Nederland, Noorwegen, Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten worden ingezet om samen te trainen en te zorgen dat het conflict in het scenario niet verder uitbreidt. Voorafgaand aan Joint Viking oefenden de maritieme eenheden met het activeren van de Joint Expeditionary Force (JEF), een snelle reactiemacht van Scandinavische landen, de Baltische Staten, het VK en Nederland.. Bij deze oefening heeft de Nederlandse commandant Jeannette Morang van NLMARFOR het commando over meerdere schepen en een groot aantal internationale eenheden.

Hoewel de oefening op een scenario is gebaseerd, maakt de  Russische invasie in Oekraïne  extra duidelijk dat onze veiligheid in Europa kwetsbaar is. Daarom is het extra belangrijk voor NAVO-landen om in de uitdagende arctische omstandigheden gezamenlijk te oefenen. “De ernst van zo’n crisissituatie wordt aan boord duidelijk gevoeld,” vertelt Manon. “In het scenario kunnen militaire eenheden oefenen met het hoogste geweldsniveau, maar natuurlijk hoopt iedereen dat we zo’n situatie kunnen voorkomen. Tegelijk laten we door zo dicht bij de Russische wateren te oefenen ook ‘in de echte wereld’ onze paraatheid en eensgezindheid zien”.

Rol van de politiek adviseur (POLAD)

De POLAD houdt in het scenario oog voor internationale en politieke ontwikkelingen op het strategische niveau. Oorlog wordt al lang niet meer alleen gevoerd via gevechten op land of op zee: het is essentieel dat ook capaciteiten voor cyberveiligheid en informatie-operaties getraind worden. De POLAD heeft de opdracht om niet alleen naar de vijand op het militaire slagveld te kijken, maar ook uit te zoomen naar de internationale en politieke dimensie van het conflict. Daarmee voegt de POLAD bijvoorbeeld binnenlandspolitieke, maatschappelijke of humanitaire overwegingen toe aan het plannen van militaire operaties. “Want wat gebeurt er bijvoorbeeld als NAVO-militairen aan land gaan in Noorwegen? Het is dan belangrijk om samen met de Noorse overheid te zorgen dat de lokale bevolking weet dat de militairen daar zijn omdat Noorwegen de NAVO om bescherming heeft gevraagd”.

“Als de druk oploopt bestaat het risico dat dit soort zaken naar de achtergrond verdwijnt”, zegt Manon. “Daarom is samen oefenen zo waardevol: als je samen wordt uitgezonden, ken je elkaars perspectieven en rollen al en ben je zo goed mogelijk voorbereid. De NLMARFOR neemt daarom POLADs en andere adviseurs, zoals juridisch adviseurs en experts op het gebied van het human terrain, mee op oefeningen zodat met alle kennis en ervaring geoefend kan worden. Ook de POLAD draagt daarmee vanuit het eigen vakgebied bij aan het militaire proces op tactisch niveau.”

Belang van POLAD deelname

Manon: “Andersom krijgt een POLAD een unieke kans om een paar weken mee te draaien in een militaire staf aan boord van een marineschip. De staf en de vloot onder het Nederlandse commando zijn op oorlogssterkte. Dit betekent dat je ervaring opdoet met grootschalige inzet van de krijgsmacht en met de werking van het commando- en planningsproces. Maar ook oefen je met alle manschappen mee met het gevechtsritme en hoe je elkaar in veiligheid kunt brengen in noodsituaties. Tegelijk zie je de uitdagingen die bij internationale samenwerking op het slagveld komen kijken, en de wijze waarop die in de praktijk worden opgelost”.

“Naast dat dit erg leerzaam is, is het ook een hele leuke ervaring,” zegt Manon. “Je draait mee in een nieuwe organisatiecultuur waarin je op een andere manier je collega’s en de leiding adviseert en breidt daarmee je eigen vaardigheden uit. Je werkt samen met de marine, mariniers, de luchtmacht en de landmacht en met liaisons van de Deense, Britse en Noorse krijgsmachten. Bovendien maak je kennis met de bemanning, de Maritime Battle Staff en de marinierseenheden aan boord: honderden personen met allemaal een eigen achtergrond, ervaring en verhalen. Door drie weken met elkaar aan boord te zijn hoor je verhalen over uitzendingen in Afghanistan, Irak of Mali, waaraan ik bij de afdeling Crisisbeheersings- en Vredesoperaties aan de beleidskant werkte. Je hoort verhalen die jou achter je bureau op het ministerie minder snel bereiken, maar wel een onmisbaar perspectief meegeven op de missies en operaties waaraan we samen werken. Die kennis en ervaring neem je mee terug naar BZ en daarmee is het voor BZ een verrijking om POLADs te kunnen inzetten bij oefeningen”.