Tekst Hannah Pannwitz
Liesje Klomp en Hannah Pannwitz zijn onze cyberdiplomaten in Brussel. Beiden werken namens Buitenlandse Zaken bij zowel de NAVO als de EU aan cyber en digitale dossiers. Momenteel zijn ze druk met de herziening van de Cyber Diplomacy Toolbox; de diplomatieke mogelijkheden van de EU om te reageren op cyberaanvallen. Andere onderwerpen waar ze zich mee bezighouden zijn het cyber- en defensiebeleid van de EU en de NAVO, digitale diplomatie en desinformatie.
Leestijd: 4 minuten
Hoe is het om als vrouw in het cyberdomein te werken?
Slechts 25% van de mensen werkzaam in de cyberveiligheid sector is vrouw; er is dus nog veel werk aan de winkel. Maar het is goed om te zien dat in zowel de cyberwerkgroep aan de EU-kant als binnen het Cyber Defensie Comité (CDC) aan de NAVO-kant de man-vrouw verhouding redelijk evenwichtig is. Hierbij gaat het voornamelijk om Westerse landen, waarbij we zien dat deze balans in andere regio’s nog ontbreekt. Conform het Feministisch Buitenlandbeleid zet Nederland zich in om binnen de NAVO en de EU het cyberbeleid via een gender inclusieve manier tot stand te laten komen. Dit opent weer deuren voor vrouwen in de tech- en cybersector. Het is belangrijk dat meisjes en vrouwen in partnerlanden zien dat er vrouwelijke cyberdiplomaten zijn die zich met deze onderwerpen bezig houden.
Het bezitten van een goed netwerk is cruciaal. Gelukkig is er in Brussel aan netwerkmogelijkheden geen gebrek. Zo hebben we ons netwerk binnen de raadswerkgroepen en lunchen we bij de NAVO regelmatig met ons ‘cyber ladies’-netwerk, waar we onderling adviezen en tips uitwisselen. Ook de private sector organiseert regelmatig events. Bovendien zijn er verschillende online netwerken waar vrouwen werkzaam in de tech- en cybersector met elkaar in contact komen. Women4Cyber is een goed initiatief van de European Cyber Security Organisation (ECSO), waarbij vrouwelijke participatie in het cyberdomein wordt bevorderd. Women4Cyber biedt mentorprogramma’s aan, waar cyber professionals elkaar kunnen coachen en de mogelijkheid hebben om hun netwerk uit te breiden.
Waarom is de betrokkenheid van vrouwen in het cyber- en digitale domein zo belangrijk?
Ten eerste is er een enorm tekort aan personeel in de cybersecuritysector. Bovendien zijn vrouwen in deze sector zwaar ondervertegenwoordigd.
Meer diversiteit in teams leidt tot meer innovatie. Meer vrouwen in het cyberwerkveld betekent dan ook een breder scala aan ideeën en perspectieven, en daarmee sterkere oplossingen voor het wereldwijde probleem van cyberaanvallen en cybercriminaliteit. Dit leidt uiteindelijk tot een veiligere en weerbaardere gemeenschap.
Daarnaast zijn vrouwen vaker het slachtoffer van cybergeweld of cybercriminaliteit. Voorbeelden hiervan zijn cyberstalken, privacy-inbreuken, online intimidatie en online seksueel geweld. Meestal beginnen dit soort activiteiten online en krijgen ze daarna een weerslag in de fysieke wereld. Bij het opstellen van wet- en regelgeving, normatieve kaders en ander beleid om cybercriminaliteit tegen te gaan is de betrokkenheid van vrouwen dan ook onontbeerlijk.
Hoe zorgen jullie ervoor dat vrouwen beter worden betrokken binnen cyber en het digitale domein als werkveld?
Gendergelijkheid is een centraal element binnen de EU-aanpak op cyberdiplomatie. Zo is er aandacht voor gendergelijkheid waar het gaat om cybercapaciteitsopbouw en dialogen met partners en stakeholders. Daarnaast is Nederland medeoprichter van het Women in Cyber fellowship (WiC), dat vrouwelijke overheidsvertegenwoordigers door middel van training ondersteunt om deel te nemen aan cyberonderhandelingen in de Verenigde Naties (VN). Vrouwelijke interventies zijn in de laatste VN-cyberonderhandelingen gestegen van 23% (2020) naar 52% (2022). Dit draagt in positieve zin bij aan inclusiever internationaal cyberbeleid. Deze vrouwen hebben daarnaast een voorbeeldfunctie; als meisjes en vrouwen zien dat ook zij over onderwerpen als cyber en tech meepraten, inspireert dit hen hopelijk ook deze vaardigheden verder te ontwikkelen.
Ook NAVO besteedt meer aandacht aan vrouwen in de tech-sector. Op Internationale Vrouwendag organiseerde NAVO een reeks panelsessies over “Women in Tech”. Cyberdiplomaat Liesje Klomp nam op Internationale Vrouwendag deel aan een panel waar ze sprak met twee Oekraïense vertegenwoordigers uit het maatschappelijk middenveld over het effect van door technologie gestuurde dreigingen op vrouwen in de context van de oorlog in Oekraïne. Liesje benadrukte hoe Nederland zich inzet in Oekraïne, zowel op het gebied van cyberdefensie als bredere aandacht voor de rol van vrouwen in de oorlog, zoals via het Ukrainian Women’s Fund en United Nations Population Fund (UNFPA). Tot slot zet Nederland als een van de koplopers in op de Women, Peace, and Security Agenda, waar bijvoorbeeld wordt gewerkt aan het verbeteren van digitale geletterdheid onder vrouwen.
Lees meer over het Women in Cyber fellowship.
