Tekst Janny Terlouw
Foto Van den Borne Aardappelen, Agrifirm Plant – Agrometius, Marleen Lamain, Marcel van den Bergh
In de veenkoloniën in Drenthe wordt met subsidie uit het Europees Landbouwfonds uitgevogeld hoe de suikerbietenteelt kan verbeteren. Door elk stukje grond precies genoeg kalk te geven, kan de opbrengst omhoog én zijn minder meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen nodig. Een dergelijke innovatie vraagt volgens Geert Horlings, projectleider precisielandbouw bietenteelt, eerst fundamenteel onderzoek. 'Dit praktijkonderzoek zou zonder Europese subsidie niet mogelijk zijn.'
1. Duurzame bietenteelt door pH-precisie, hoe ziet dat eruit?
'In de veenkoloniën, maar ook elders in Nederland, worden suikerbieten en aardappels op hetzelfde perceel geteeld. Aardappels gedijen goed bij een zuurgraad of pH van 4,5 en bieten bij een pH van 6. Als de zuurgraad te laag is voor een gewas, leidt dat tot meer ziekten en plagen en een slechte opname van voedingsstoffen. We weten dat we met een pH van 5,1 goed zitten voor beide gewassen. Om de pH-waarde van de bodem te verhogen, wordt kalk toegediend, dat noemen we bekalken.'
‘Op basis van goed meten, gefundeerd innoveren’
Maar omdat de pH-waarde binnen een perceel vaak varieert, kun je niet overal evenveel kalk geven. In de veenkolonie doen we proeven om die variatie per 10 vierkante meter efficiënt in kaart te brengen. Bijvoorbeeld met sensoren via lichtreflectie of met drones. Vervolgens monitoren we het effect van precisie-bekalking op de opbrengst.'
2. Wat houdt het project in?
'Op twee proefvelden experimenteren telers met een efficiënte inzet van kalk. Ze geven elk stukje grond precies wat nodig is. We onderzoeken nauwkeurig wat een optimale pH-graad is en welk effect dat heeft op ziekten en plagen, én de opbrengst. Die uitkomsten delen we met andere telers in Nederland, via bijeenkomsten en publicaties.
‘Europa investeert zo in zijn platteland’
Ook ontwikkelen we een applicatie waar telers allerlei gegevens in kunnen bijhouden over pH-verdeling, gebruikte rassen, besmetting met ziekten en opbrengsten. Hiermee krijgt een teler nieuwe inzichten. Voor het ontwikkelen van zo’n applicatie is meerjarig onderzoek nodig, zodat we weten welke variabelen er echt toe doen. Een ander doel is dat we ontdekken hoe je de zuurgraad betrouwbaar en efficiënt kunt bepalen. Wanneer neem je grondmonsters en wanneer kun je indirect de zuurgraad meten met bijvoorbeeld sensoren of drones?'
3. Hoe past dit project in het nieuwe landbouwbeleid?
'Jarenlang was landbouwsubsidie gekoppeld aan prijzen voor gewassen. Als de prijzen laag waren door overproductie, kregen telers daar een compensatie voor. De toeslagrechten waren gekoppeld aan een bepaald gewas. In het nieuwe landbouwbeleid is die koppeling losgelaten.
Europa investeert nu in innovatie die leidt tot stabiele opbrengsten. Daarom hebben we vanaf vorig jaar subsidie gekregen voor innovatie van landbouw in de veenkoloniën en onderzoeken we hoe we hier precisielandbouw kunnen toepassen.'
4. Wat is er bereikt en wat wilt u bereiken in 2020?
'We zien nu al op de proefpercelen dat de pH gelijkmatiger wordt. Dat leidt tot een hogere opbrengst. Afhankelijk van het perceel (en de variatie van de zuurgraad) gaat de opbrengst bij bieten tot 10 procent omhoog.
‘Zonder subsidie was dit nooit van de grond gekomen’
In 2020 hebben we dé manier gevonden om eenvoudig, goedkoop en betrouwbaar de pH van percelen in kaart te brengen. Bovendien kunnen telers dan met een goede applicatie een gelijkmatige pH realiseren. Het opbrengstvoordeel kan afhankelijk van het perceel tot 20 procent omhoog bij bieten en tot 30 procent bij aardappelen.'
Dit project wordt gefinancierd door ondernemers, het Europees fonds voor Plattelandsontwikkeling en het ministerie van Economische Zaken vanuit de regeling Praktijknetwerken. Europa investeert zo in zijn platteland. Partners zijn: Suikerunie, IRS en Bos Agra-service.
5. Wat betekent de subsidie uit het Europees Landbouwfonds?
'Dit fundamentele praktijkonderzoek zou zonder Europese subsidie niet mogelijk zijn. Het productschap bestaat niet meer en ook een producent van kalkmeststoffen ziet geen brood in dergelijk onderzoek. Zonder subsidie was dit project nooit van de grond gekomen en gaan telers op de oude voet door. Nu wordt het mogelijk om op basis van goed meten, gefundeerd te innoveren. We zijn nu een jaar bezig, over drie jaar weten we hoe duurzame bietenteelt met pH-precisie optimaal werkt.'
