Tekst Sander Grip
Foto Bart van Vliet
Als het op duurzame energie aankomt, blijft Nederland achter in Europa. Dat stelt Farid Tabarki, trendwatcher, al noemt hij zichzelf liever tijdgeestonderzoeker. En EZ kan een belangrijke rol spelen in een inhaalslag voor ons land: 'Als men naar de lange termijn durft te kijken.'
Zijn Studio Zeitgeist bevindt zich op het Marineterrein Amsterdam. Centraler kan Tabarki niet zitten tijdens het Nederlandse EU-voorzitterschap. De topbijeenkomsten zijn in het Scheepvaartmuseum links van zijn kantoor, faciliteiten voor de delegaties liggen aan de andere kant van het terrein. 'Ze lopen straks voor mijn deur langs.'
Oplossingen liggen bij regionale samenwerking
Een van de onderwerpen waar de leiders over spreken is Europese samenwerking op het gebied van energie. Het is een onderwerp dat Tabarki intrigeert: 'De energiemarkt was top-down georganiseerd: grote organisaties die de markt bepalen. Met de komst van wind- en zonne-energie wordt energie op microniveau geproduceerd. De markt transformeert radicaal van centraal aangestuurd naar decentraal georganiseerd. Een tweede ontwikkeling is de radicale transparantie door de opkomst van onder meer sociale media. Er is geen monopolie op informatie meer. Dat opent de poort naar meer samenwerking op regionaal en lokaal niveau. De rijksoverheid wordt minder dominant, belangrijk wordt regionale en Europese samenwerking.'
Op energiegebied ziet Tabarki een tweedeling in Europa. Aan de ene kant zijn er landen als Duitsland en Denemarken waar het aandeel duurzame energie met tot 50 procent per jaar stijgt. En Engeland heeft aangekondigd kolencentrales in de ban te doen. Aan de andere kant zijn er landen als Spanje die het zo moeilijk mogelijk maken de energiemarkt te veranderen. En Nederland? 'Wij blijven hopeloos achter', stelt de tijdgeestonderzoeker. 'We staan nog net boven Malta en Luxemburg maar we horen bij de slechtst presterende drie landen in Europa. En met het huidige Energieakkoord gaan we ook niet snel stijgen op de ranglijst.'
Hier ziet Tabarki wel een rol weggelegd voor EZ: 'Om echt een rol te kunnen spelen op het gebied van duurzame energie, moet het ministerie stoppen met alleen de korte-termijnkansen te bezien. Kijk ook naar de lange-termijnkansen voor ons land en onze economie. Zweden heeft een minister van Toekomst; iemand die officieel verder kijkt dan het kabinet lang is. Die rol moet EZ op zich durven nemen.'
Zweden heeft een minister van Toekomst
Europa kan sowieso meer doen om de energiemarkt te veranderen. 'Oplossingen liggen bij regionale samenwerking over landsgrenzen heen en bij duurzame energietoepassingen op stedelijk niveau. Ik zie nu nog veel verschillend, soms tegenstrijdig beleid in de lidstaten. De Europese Unie kan deze paradox opheffen en sturingsmechanismen ontwikkelen om regionale samenwerking te stimuleren. We gaan langzaam richting zelfvoorziening en duurzame energie. Die gaan in mijn ogen hand in hand want in Europa beschikken we gewoon niet over voldoende fossiele brandstoffen om zelf in onze behoefte te voorzien.'
