Tekst Petra Merkx
Foto Bart van Vliet
Nederland veranderde de afgelopen 15 jaar van een ‘managerseconomie’ in een ‘ondernemerseconomie’, zegt directeur Ondernemerschap bij het ministerie van Economische Zaken, Pieter Waasdorp. “De rol van EZ verandert mee.”
De Nederlandse economie draait niet langer op met name grote traditionele bedrijven, geleid door managers. Juist heel veel, vaak kleinere, innovatieve bedrijven zijn op dit moment verantwoordelijk voor de groei van de economie, aldus Pieter Waasdorp. Dat blijkt uit de hoeveelheid innovaties, het aantal start-ups en succesvolle familiebedrijven. “Er is nu veel meer passie voor ondernemerschap dan 15 jaar geleden. Mensen willen zelf aan het roer staan, impact hebben en meehelpen aan het oplossen van maatschappelijke problemen, bijvoorbeeld in de voedseltechnologie.”
Nieuwe financieringsvormen
Een hoger opleidingsniveau, digitalisering en samenwerking in regio’s hebben daar ook aan bijgedragen, meent Waasdorp. “En EZ ondersteunt waar dat kan. We ademen daarbij mee met maatschappelijke ontwikkelingen. Door de recente economische crisis was het voor bedrijven bijvoorbeeld moeilijk om geld te krijgen bij de banken. Het ministerie ontwikkelt daarom nieuwe regelingen, die passen bij de nieuwe vormen van financieren die opkwamen. Ondernemers komen nu aan financiering door bijvoorbeeld crowdfunding en kredietunies (groep ondernemers die elkaar financieel steunt, red).”
“Ondernemers zijn heel goed in staat om voor zichzelf te zorgen"
Branchevorming
EZ ondersteunt door garant te staan of door cofinanciering. “Daardoor komen andere partijen makkelijker over de brug, zeker als het risicovolle investeringen betreft. En dat is bij innovatieve producten al snel. We stimuleren ook dat ondernemers samenwerken in hun branche. Branchevorming helpt bijvoorbeeld bij de professionalisering van nieuwe financieringsvormen. Brancheverenigingen kunnen hun deelnemers informeren over zoiets als een kredietunie, waarbij nogal wat uitzoekwerk komt kijken, maar ook over andere regelgeving.”
Kleine ondernemers
EZ probeert ‘marktconform’ in te spelen op verschillende situaties, vertelt Waasdorp. “Voor ondernemers die steun nodig hebben om hun innovatie op de markt te brengen is er de Vroege Fase Financiering. Voor bedrijven die een volgende stap maken, de Groeifaciliteit.” Het zijn slechts een paar voorbeelden. Ook kleinere ondernemers vergeet EZ niet. “Voor hen hebben we het microkrediet bedacht, die gaat tot 250.000 euro. Stichting Qredits voert dit voor ons uit, in samenwerking met banken en verzekeraars.”
"We staan als ministerie graag met onze laarzen in de modder"
Geen ‘free lunch’
De overheid is slechts aanjager, benadrukt Waasdorp. En dat is volgens hem logisch. “Ondernemers zijn heel goed in staat om voor zichzelf te zorgen. De overheid helpt alleen waar dat nodig is, omdat de markt is verstoord of een extra impuls nodig heeft. Bijvoorbeeld als door een crisis banken voorzichtig zijn of omdat een innovatie maatschappelijk relevant is, maar niet meteen commercieel succesvol. Voor alle regelingen die EZ heeft, geldt: het is geen ‘free lunch’, financiers moeten altijd zelf investeren."
Tekort technisch personeel
Om te kunnen ondernemen is er niet alleen geld nodig, ook gekwalificeerd personeel. Het mkb heeft een grote behoefte aan technisch personeel. Ook daarvoor zet de directie Ondernemerschap zich in. Onder meer met het Techniekpact, een stimuleringsprogramma in samenwerking met het onderwijs en bedrijven. Daarnaast ondersteunt EZ programma’s die kinderen en studenten laten kennismaken met het ondernemerschap. “Ondernemend zijn is voor iedereen zinvol, ook als werknemer heb je er baat bij. Je leert om zelf initiatief te nemen, risico’s in te schatten en lef te tonen.”
Netwerkpartner
Door al deze ontwikkelingen is EZ de afgelopen 10 jaar steeds meer een netwerkpartner geworden, meent de directeur. “We maken veel meer dan vroeger onderdeel uit van netwerken en gaan allianties aan”, zegt Waasdorp. “Daarbij is er natuurlijk altijd een spanningsveld. We staan als ministerie graag met onze laarzen in de modder, maar we blijven wel overheid en werken met geld van de belastingbetaler. Alles wat we uitvoeren, moet daarom zorgvuldig gebeuren. We doen ons best om regelgeving eenvoudig te maken, maar het blijft soms ingewikkeld voor ondernemers. Door goed samen te werken met onze uitvoerende organisaties, proberen we dat zoveel mogelijk te voorkomen.”
De uitvoerders van EZ
De Kamer van Koophandel (KvK) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) zijn voor EZ enkele belangrijke uitvoerders van de regelingen en programma’s die bij EZ worden bedacht. De Kamer van Koophandel is voor ondernemers vaak het eerste loket waar ze heen gaan voor informatie en advies. De KvK beheert ook het handelsregister, waarin alle ondernemingen van Nederland staan geregistreerd. Volgens Pieter Waasdorp is het Nederlandse register ‘een van de beste ter wereld’.
Via RVO.nl kunnen ondernemers gebruik maken van de tientallen ondersteunende regelingen, die de rijksdienst uitvoert namens EZ en ook namens de Europese Unie en andere ministeries. De KvK en RVO.nl werken nauw samen, waardoor ondernemers altijd direct worden geholpen of ze nu contact opnemen met RVO.nl of de KvK.
